?zmirlilerin denizle kurdu?u ili?kiyi, 19. yüzy?l?n ikinci yar?s?ndan ba?layarak 20. yüzy?l?n ortalar?na kadar uzanan bir zaman dilimi içinde ele alan “?zmir’de Eski Bir Yaz: Deniz Hamamlar?ndan Plaja” sergisi, AP?KAM taraf?ndan haz?rlanarak ?zmirlilerin be?enisine sunuldu. Deniz hamamlar?ndan modern plajlara geçi? sürecini aktaran sergi; sa?l?k, mahremiyet, e?lence ve modernle?me kavramlar? etraf?nda ?ekilleniyor. Gazete ar?ivlerinden, hat?ratlardan, akademik çal??malardan ve çe?itli yay?nlardan faydalanarak olu?turulan sergi kapsam?nda, ziyaretçiler bir ba?ka nostalji yolculu?una daha ç?kar?l?yor. 1936 y?l?nda Ars?ulusal ?zmir Fuar? Aç?khava Tiyatrosu’nda “Lüküs Hayat” adl? oyunu sahnelemek üzere kente gelen ?stanbul ?ehir Tiyatrosu oyuncular?n?n ?nciralt?’na yapt?klar? vapur gezisi, dönemin ?zmir Belediye Ba?kan? Behçet Uz ile birlikte ?nciralt? deniz banyolar?nda yüzdükleri anlar ve 1937 y?l?nda çekilmi? Kar??yaka sahiline ait görüntüler de sergiye e?lik ediyor. Görüntüler, AP?KAM “?ZFA? Albümleri” koleksiyonundan derlenen k?sa film olarak AP?KAM Drama Salonu’nda ziyaretçilerin be?enisine sunuluyor.
“Deniz banyolar? konusunda ilk sergi olma özelli?ini ta??yor”
Serginin aç?l???nda konu?an Kent Ar?ivi ve Müzeler ?ube Müdürü Serhan Kemal Sayg?, “?zmir’in toplumsal haf?zas?nda önemli bir yer b?rakt???n? dü?ündü?ümüz ve bir dönemin ya?am kültürünü yans?tan önemli bir serginin aç?l??? için topland?k. AP?KAM, kurulmu? oldu?u 2004 y?l?ndan itibaren kent tarihine ili?kin say?s?z sergi açt?. Hiç ?üphesiz, açt??? her serginin bir ç?k?? noktas?, bir hikâyesi bulunuyordu. Bu sergi de öyle bir sergi. Deniz, ?zmir’in sadece co?rafyas? de?il, kimli?inin de bir parças?d?r. Bu kimli?in önemli bir unsuru olan denize girme kültürünü, sergimizde sadece nostaljik bir aç?dan ele almay? dü?ünmedik. ?zmir’imizin bu alandaki kültürel benli?ini, bilimsel bir perspektifle ele almaya ba?lad?k. ?zmir’in deniz banyolar? konusu, üzerinde çok fazla irdelenmi? bir konu de?ildir. Bu sergi de deniz banyolar? konusunda yap?lm?? ilk sergi olma özelli?ini ta??yor” dedi.
“?zmir’in modernle?me sürecinde k?r?lma noktas?”
Sergiyi haz?rlarken ciddi bir ar?iv ve literatür taramas? yapt?klar?n? belirten Sayg?, “Ara?t?rmalar derinle?tikçe Osmanl? döneminden itibaren ?zmir’de deniz banyolar?n?n var oldu?unu ve zamanla kent hayat?n?n kayda de?er bir parças? haline geldi?ini anlad?k. 19. yüzy?l?n sonlar?ndan itibaren ?zmir sahillerinde yükselen deniz banyolar?, birer mimari yap? olman?n ötesinde sosyalle?menin, özgürle?menin, modernle?menin sembolü olurken, toplumsal hayat? dönü?türen birer kamusal alan niteli?ine bürünmü?lerdir. ?üphesiz deniz banyolar?, ?zmir’in modernle?me sürecinde dikkat çekici bir k?r?lma noktas?d?r. Kad?n ve erkeklerin cumhuriyetle birlikte kamusal ya?amda daha görünür olmaya ba?lamas? ve mahremiyetin yeniden tan?mlanmas?, sergimizin oda??na ald??? konular aras?ndad?r” diye konu?tu.
Atatürk ve Florya Deniz Kö?kü
AP?KAM Müze ve Sergi Birimi’nden Nihan Özdal da “Sergide insanlar?n denizle ili?kisini, ?ifa aray???n?, bu aray???n sonucu olan deniz hamamlar?n?n Osmanl?’daki etkisini anlatmadan geçemezdik. Anlatmadan geçemeyece?imiz çok önemli bir konu vard?. Denizin toplumsal hayattaki yerini anlat?rken Atatürk ve Florya Deniz Kö?kü’ne de de?indik. Çünkü Atatürk’ün Florya Deniz Kö?kü ile geçen üç yaz?, cumhuriyetin e?itlikçi ve halkç? yönünün simgelerinden biriydi. Kad?n ve erke?in birlikte denize girmesi, Atatürk’ün modern ya?am? toplumsal al??kanl?klar kurma iste?inin çok temel bir göstergesiydi” ifadelerini kulland?.
Deniz hamamlar?n? kullanan ziyaretçiler de vard?
Sergide deniz hamamlar?nda vakit geçiren ziyaretçiler de vard?. Çocuklu?unu ve gençli?ini geçirdi?i Güzelyal?’da deniz hamamlar?n? kulland???n? dile getiren 88 ya??ndaki Fatma Engür, “Güzelyal?’da deniz banyolar? aç?lm??t? ve iki bölümden olu?uyordu. Denize merdivenle iniliyordu. Kad?nlar a?a??da, erkekler de çekilen bir paravan?n d???nda yüzüyordu. O zamanlar 15 ya?lar?ndayd?m. Eski ile yeni aras?nda çok fark var” sözlerine yer verdi.