?zmir’de 500 hektar? yok eden büyük orman yang?n? günler sonra kontrol alt?na al?nd?. Yang?n?n ard?ndan küle dönene bölgede birçok “fidan dikme kampanyas?” ba?lat?ld?. Konuyla ilgili bir bildiri yay?nlayan Orman Fakültesi’nde görevli Prof. Dr. Ünal Akkemik, Prof. Dr. Do?anay Tolunay, Prof. Dr. Erdo?an Atm??, Doç. Dr. Cihan Erdönmez, Doç. Dr. O?uz Kurdo?lu, “Fidan?n? al ormana ko?” kampanyalar?n?n orman biliminden uzak oldu?unu ifade etti. Konuyla ilgili detayl? bilgi veren ?stanbul Üniversitesi-Cerrahpa?a Orman Fakültesi ö?retim üyesi Prof Dr. Do?anay Tolunay, ?zmir’de yap?lmas? gerekenleri BirGün’e anlatt?.
Yanan ormanl?k bölgede öncelikli olarak yanan büyük a?açlar?n gövdelerinin kesilerek ç?kar?lmas? gerekti?ini söyleyen Tolunay, bölgenin a?aç türünün de k?z?lçam oldu?unu ifade etti. K?z?lçamlar?n yang?n s?ras?nda döktükleri tohumlar?n zamanla fidan haline gelece?ini anlatan Tolunay, sözlerini ?öyle sürdürdü: “Bölgede ço?unluk olarak k?z?lçamlar var. F?st?k çamlar? da var ama az. Dere içlerinde de k???n yapra??n? döken türler az da olsa var. Acele etmeden, bilimsel yakla??mlarla yanan alan? kontrol alt?na alarak yeniden orman halini almas?n? sa?lamak mümkün. Ya?l? a?açlar?n ve üzerinde kozalak oldu?unu biliyoruz. Hiçbir ?ey yap?lmazsa o ya?l? a?açlar?n ?s?n?n etkisiyle aç?lan kozalaklar?ndan ç?kan tohumlar, külün içine dü?ecek. Çimlenecek. Bir sonraki baharda metrekarede onlarca hatta yüzlerce fidan olacak.”
KIZILÇAM BÖLGEYE UYGUN
K?z?lçam?n orman yang?nlar?na en fazla uyum sa?lam?? tür oldu?unu söyleyen Tolunay, bu türlerin do?ada gençle?mesinin büyük ço?unlu?unun yang?nlarla oldu?unu da kaydetti. Genç k?z?lçamlarda tohumun ya?l? k?z?lçamlara göre az olaca??n? da sözlerine ekleyen Tolunay, ?öyle devam etti “Diyelim ki genç ormanlar vard? üzerinde yeterince kozalak yoktu. Kozalak olmad??? için tohum da olmayabilir. Bu gibi alanlarda çevreden toplanan kozalakl? dallar? ve tohumlar? yere sermek dü?ünülmeli. Ancak yetecek tohum bile yoksa son çare fidan dikimi dü?ünülmeli. Burada da önemli olan ?eyler var. ?stedi?iniz her fidan? dikemezsiniz. Tutmaz. Tür de?i?ikli?i yap?lmamal? örne?in. Burada yörenin ekolojik ko?ullar? k?z?lçam için uygun.”
Orman? kendi halinde ye?ermeye b?rakmak için önemli olan hususun, yanan alan? koruma alt?na almak oldu?una de?inen Tolunay, “Bu da kenar ?eridine yang?na daha dayan?kl? olan servi gibi türleri dikerek olabilir. Bu ?ekilde içeride bir koruma alan? olu?ur” dedi.
1994'TE AYNISI YA?ANDI
Prof. Dr. Tolunay, tüm bunlar dikkate al?nmadan yap?lacak olan a?açland?rma faaliyetinin sonuç vermeyece?ini ifade etti. Tolunay dikkatsizce yap?lacak olan a?açland?rman?n ?unlara yol açaca??n? anlatt?: “Yak?n bölgedeki fidanlar yeterli olmayacakt?r. Bu sefer Türkiye’nin dört bir yan?ndan fidan gelmeye ba?layacak buraya. Ki bun+u 1994’te ya?ad?k. Bu tarihte Gelibolu’da çok büyük bir yang?n oldu. Bu yang?nda toplu a?aç dikme kampanyalar? yap?ld?. Orada da k?z?lçam vard? ama farkl? birsürü tür yanan alana dikildi. 1 y?l sonra araziyi gezdi?imizde o fidanlar?n tutmad???n?, kurudu?unu ya da do?al olarak külün içine dü?en tohumlar?n çimlenmesiyle olu?an yeni fidanlar?n, ekilen di?er fidanlar? bast?rd???n? gördük. Dolay?s?yla bo?u bo?una yat?r?m. Ayr?ca a?açland?rma faaliyetinde toprak da zarar görüyor. Çünkü yanan a?açlar?n kökleri dozerlerle sökülecek, toprak i?lenecek. Kald? ki kül a?açlar için son derece önemli besin maddeleri içerir. Yani toprak da verimsizle?ecek. Sonuç olarak a?açland?rma en son dü?ünülmesi gereken bir i?lem. Öncelikli olarak do?al gençli?in gelmesi sa?lanmal?.”
?KL?M KR?Z? GÖRÜLMEL?
?klim krizine de dikkat çeken Tolunay, “Günü kurtaracak planlar de?il, iklim kriziyle örtü?en, gelece?e yönelik çözümler bulmal?y?z. E?er tohumlar?n kendili?inden filizlenmesine olanak verirsek seneye bu zamanlar bölgede bir kar?? ye?il fidanlar olacakt?r. K?z?lçam h?zl? geli?en bir tür oldu?u için de 15-20 y?la kadar, orman eski halini alacakt?r.”