?zmir'de 1982 y?l?nda dünyaya gelen, ilk, orta ve lise e?itiminin ard?ndan Dokuz Eylül Üniversitesi T?p Fakültesini kazanan Serhat Gümrükçü, Rusya First Moskow State Medical University'deki genetik uzmanl???n?n ard?ndan immünoloji ve onkoloji alan?nda doktora yapt?. ABD'de 2013'ten bu yana kanser ve enfeksiyon hastal?klar? alan?nda hücre ile gen tedavisi ara?t?rmalar?n? sürdüren Gümrükçü, 2018'den itibaren merkezi Güney Kaliforniya'n?n Los Angeles ?ehrindeki Seraph Research Institut'ta kendi ad?n? ta??yan laboratuvarda çal??malar?na devam etti.
Gümrükçü, klinik ara?t?rma direktörlü?ünü üstlendi?i merkezde, ekibiyle birlikte "içinde bulunan bile?enleri kullanarak virüsü hücresel düzeyde yok edebilmeyi hedefleyen tedavi yöntemi" haz?rlad?. Serhat Gümrükçü'nün ba?kanl???nda, SARS-CoV-2'lerin kendi ana protein enzimlerini kullan?larak geli?tirilen Hijack RNA adl? yöntemin, hayvanlar üzerinde yap?lan denemesinde virüsü 48 saat içinde etkisizle?tirip yok etti?i sonucuna ula??ld?.
Retroviruses and Opportunistic Infections (Retrovirüs ve F?rsatç? Enfeksiyonlar) adl? uluslararas? konferansta klinik sonuçlar? aç?klanan ara?t?rma kapsam?nda, insanlar üzerinde deneme için FDA onay? ba?vurusunda bulunuldu. Yöntemin, insanlar üzerinde ba?ar?l? olduktan sonra, 9-10 ay gibi aral?klarla ilac?n a?za bir kez s?k?lmas?yla hem tedavi edici hem de koruyucu olarak kullan?lmas? hedefleniyor. Ayr?ca, bu yöntemle SARS-CoV-1, mutasyona u?rayacak SARS virüsleri, koronavirüs kaynakl? salg?nlar?n önlemesi hedefleniyor.
YÖNTEM?N? ANLATTI!
Serhat Gümrükçü, ara?t?rmas?n?n, yeni tip koronavirüsü kendi içinde bulunan bile?enleri kullanarak yok etmeye odakland???n? söyledi. Hijack RNA ad?n? verdi?i tedavi yönteminin çal??ma mekanizmas?n? anlatan Gümrükçü, çal??ma sürecine ili?kin ?u bilgileri verdi:
"Normalde viral enfeksiyonla sava??rken bilim insanlar? virüslerin enzimlerini hedef al?p bloke etme amaçl? ilaçlar geli?tirmeye çal???rlar. Bundan 3 y?l önce farkl? bir etki mekanizmas? geli?tirilebilece?ini dü?ündüm. Bir tedavi modeli geli?tirdim. Bu modelde, ilaç enzimle etkile?ip hücreye ve virüse 'kendini öldür' sinyali veren bir mekanizmaya sahip. Hepatit B enfeksiyonlar?nda denemeye ba?lad?k. Koronavirüs salg?n? ç?kt?. Dünyadaki tüm ara?t?rma laboratuvarlar? gibi ben de bu virüsü ara?t?rma çal??malar?ma ekledim. Hepatit B için geli?tirdi?im mekanizmay?, ilac?n genetik ?ifresini ve protein kodunu de?i?tirerek koronavirüsü hedef alacak ?ekilde yeniden tasarlad?m. ?lac?n tasar?m?n? bitirip hücre çal??malar?na ba?lad?m."
Gümrükçü, uluslararas? bilim kongrelerinde tan?tt??? mekanizman?n çok olumlu tepkiler ald???n? ve bu süreçte baz? üniversitelerin, i? birli?iyle hayvanlar üzerinde denemelere ba?lad?klar?n? kaydetti. Hayvan denemeleri sonras?nda tek doz ilaçla koronavirüsü 6 günde ortadan kald?rabildiklerine i?aret eden Gümrükçü, "Hayvan çal??malar?nda enfeksiyon dozaj? ve virüs miktar? insanlara göre çok daha yüksek yap?l?r. Hayvanlar? koronavirüsle enfekte etti?imizde bir insana bula?an virüs miktar?n?n yakla??k 10 bin kat? virüsle enfekte ediyoruz. Hayvandan insana bunun tercümesi daha farkl? oluyor. Bu yüksek virüs oran?yla 6 günde hayvanlar iyile?ebiliyorsa insanlardaki iyile?me etkisinin 2-3 gün olaca??n? tahmin ediyoruz." dedi.
Dr. Gümrükçü, hayvan çal??malar?nda fare, s?çan ve tav?anlar?n kullan?ld???n?, bir ay içinde FDA onay? al?p insan çal??malar?na ba?lamay? planlad?klar?n? aç?klad?.
DÜNYA B?L?M ?NSANLARIYLA ?? B?RL???
Çal??mas?n? mart ay?nda Retroviruses and Opportunistic Infections (Retrovirüs ve F?rsatç? Enfeksiyonlar) konferans?nda dünyan?n önde gelen bilim insanlar?na duyurdu?unu anlatan Gümrükçü, ünlü ara?t?rmac?lardan ortak çal??ma için teklif ald???n? aktard?. Teksas Üniversitesi, Fransa Sa?l?k Enstitüsü, Melbourne Üniversitesi ile çal??malara ba?lad?klar?n? belirten Gümrükçü, "Bizim geli?tirdi?imiz ilaç, virüsün kendi ya?am?n? devam ettirmesi için çok önemli olan enzimi hedef ald??? için mutasyonlar?n kurtulmas? mümkün de?il. Çünkü enzim mutasyona u?rarsa virüs ya?ayamaz. Virüsü tam beyninden vurup mutasyonlar? ve gelecekteki mutasyonlar? da engelleyece?ini dü?ünüyoruz." diye konu?tu.
SPREY OLARAK KULLANILACAK
?lac? sprey olarak formüle ettiklerini, tek doz s?k?m ile 9-10 ay etki göstermesini beklediklerini kaydeden Gümrükçü, "Bu senenin sonundan önce ilac?n piyasaya ç?kmas?n? bekliyoruz. Ci?erler ve solunum sisteminizde ilaç aylarca kal?yor. Bu da sadece tedavi amaçl? de?il koruyucu amaçl? da kullan?labilece?ini gösteriyor. Bütün varyantlara kar?? etkili olacak ve virüs bizden bir ad?m önde olmayacak, biz virüsten bir ad?m önde olaca??z." ifadelerini kulland?.
Gümrükçü, ilaç geli?tirme konusunda 4-5 uluslararas? ?irketten teklif ald?klar?n?, enstitünün hay?r amaçl? çal??t???n?, ilac?n maddi durumu iyi olan veya olmayan tüm ülkelere e?it ?ekilde da??t?lmas?n? hedeflediklerini belirtti. Bir Türk olarak bilim dünyas?nda ad?n? duyurmaktan büyük gurur duydu?unu da ifade eden Gümrükçü, "Belki gelecek senelerde Türkiye'ye dönüp büyük bir ara?t?rma enstitüsü kurup ara?t?rmalar?m? ülkemde devam ettiririm." de?erlendirmesinde bulundu.