?zmir ba?ta olmak üzere Ege Bölgesi'nde mevsim normallerinin oldukça alt?nda kalan ya??? miktar?, yüksek s?cakl?klar ve kurakl?k tar?msal üretimi olumsuz etkiliyor. Ya??? eksikli?iyle birle?en kavurucu s?cakl?klar?n sulama ihtiyac?n? art?r?rken, üreticileri de zorlu bir sürecin içine sürükledi?ini söyleyen ?TB Yönetim Kurulu Ba?kan? I??nsu Kestelli, "Sulama gereksinimi yüksek olan pamuk, m?s?r ve domates gibi ürünler tarlalarda halen geli?im sürecindeyken, bu iklimsel olumsuzluklar verim kay?plar?n? kaç?n?lmaz hale getiriyor" dedi. Orman yang?nlar?n?n da k?rsal kesimlerde hayvanc?l?kla u?ra?an üreticileri do?rudan etkiledi?ini söyleyen Kestelli, ah?rlar, yem stoklar?, hayvanlar ve ya?am alanlar?n?n zarar gördü?ünü, bu durumun k?rsalda hem sosyoekonomik hem psikolojik tahribata yol açt???n? dile getirdi.
'ÇOK SAYIDA ÜRÜNDE SU STRES? YA?ANIYOR'
Bu yaz Ege Bölgesi'nde ya?anan kurakl???n özellikle tarla bitkilerinde hem verim hem kalite aç?s?ndan ciddi sorunlara yol açt???n? vurgulayan Kestelli, "Yetersiz ya??? ve uzun süren s?cak hava dalgalar? nedeniyle çok say?da üründe su stresi ya?an?yor. Bitkiler, bu stres alt?nda geli?imlerini tamamlamakta zorlan?yor; bu da hem fiziksel yap?lar?nda hem de üretim potansiyellerinde gözle görülür gerilemelere neden oluyor. Özellikle pamuk, m?s?r, ayçiçe?i gibi geli?im döneminde yo?un suya ihtiyaç duyan bitkiler, yeterli su alamad??? için daha k?sa boylu, zay?f gövdeli ve dü?ük verimli hale geliyor. Bu durum hem toplam üretim miktar?n? azalt?yor hem de kaliteyi dü?ürüyor. Örne?in pamukta lif uzunlu?u ve elyaf kalitesi, m?s?rda koçan dolulu?u ve dane irili?i ciddi oranda etkileniyor. Öte yandan, hasat dönemi tamamlanmak üzere olan bu?day ve arpa gibi hububat ürünlerinde de verim kay?plar? net bir ?ekilde ortaya ç?km?? durumda. Kurakl?k nedeniyle dane tutumu zay?f kald?, ba?aklardaki doluluk oran? dü?tü" aç?klamalar?nda bulundu.
'TARIMSAL SULAMADA TEHD?T OLU?TURUYOR'
Barajlardaki su seviyelerinin dü?mesinin tar?msal sulamada ciddi bir tehdit olu?turdu?unu söyleyen Kestelli, "Yaz aylar?nda barajlar?n yeterli doluluk oran?na ula?amamas?, çiftçileri alternatif su kaynaklar?na yönelmeye zorluyor. Bu durumda en çok ba?vurulan yöntem ise yer alt? sular?n?n kullan?m? oluyor. Ancak bu kaynaklar da s?n?rs?z de?il; her y?l daha derinlerden su çekilmesi hem suyun kalitesini dü?ürüyor hem de sulama için gerekli enerji maliyetlerini ciddi oranda art?r?yor. Yer alt? su seviyelerindeki dü?ü?, yaln?zca ekonomik bir yük de?il, ayn? zamanda çevresel bir alarm. Sürekli ve kontrolsüz ?ekilde kullan?lan yer alt? sular?, zamanla kendini yenileyemez hale geliyor. Bu da sürdürülemez bir döngü yarat?yor. Daha az su, daha fazla enerji ve girdi maliyeti, daha dü?ük verim. Bu döngü k?r?lmad??? sürece, üreticinin kar? azalacak, baz? bölgelerde ise tar?msal faaliyetler tamamen durma noktas?na gelebilecektir. Gelecekte bu durumun daha da a??rla?mas? kaç?n?lmaz görünüyor" dedi.
'SU KAYNAKLARININ AZALMASI ?ZM?R'DE ÜRET?M DESENLER?N? DE???T?RECEK'
Kestelli, sözlerini ?öyle sürdürdü:
"Tar?msal sulama için eri?ilebilir ve kaliteli su kaynaklar?n?n azalmas?, ?zmir gibi tar?mda güçlü bir kentte üretim desenlerini de?i?tirecek, baz? ürünlerin yeti?tiricili?ini imkans?z hale getirecektir. Bu tablo, yaln?zca tar?m sektörü için de?il, g?da arz güvenli?i ve k?rsal ekonominin sürdürülebilirli?i aç?s?ndan da ciddi bir tehdit olu?turmaktad?r. ?zmir'de halen yayg?n olarak kullan?lan vah?i sulama yöntemi, suyun yakla??k yüzde 60'?n?n buharla?ma, s?zma ve yüzey ak??? yoluyla hedefine ula?amadan kaybolmas?na neden oluyor. Bu sadece su israf? de?il, ayn? zamanda toprakta tuzlanma, erozyon, gübre etkinli?inin dü?mesi ve kimyasal kirlilik gibi ciddi çevresel ve ekonomik sorunlara da yol aç?yor. Bu altyap? ve yöntemle devam edildi?i takdirde, ?zmir'in verimli tar?m alanlar? birkaç on y?l içinde üretimden dü?ebilir."
'ZAMAN DARALIYOR'
Tar?mda kurakl?kla mücadele için k?sa, orta ve uzun vadeli stratejilerin ortaya konulmas? gerekti?ini ifade eden Kestelli, "K?sa vadede, çiftçilere yönelik e?itim ve bilinçlendirme çal??malar? h?zland?r?lmal?, modern sulama tekniklerine geçi? desteklenmeli. Damla ve ya?murlama gibi sistemlerin kurulumu için devlet te?vikleri art?r?lmal?, kurakl?ktan etkilenen üreticilere zararlar? kar??lanmal?. Orta vadede, ürün desenleri bölgesel su varl???na göre planlanmal?, az su tüketen, kurakl??a dayan?kl? tohumlar te?vik edilmeli. Tar?m arazilerine uygun modern sulama altyap?s? kurulmal? ve bu alandaki yat?r?mlar desteklenmeli. Uzun vadede ise suyu merkeze alan yeni bir tar?m politikas? benimsenmeli. Teknolojik de?i?im art?k ?art. Bitkinin ihtiyac? kadar sulama yap?lmas?na imkan tan?yan de?i?ken oranl? ak?ll? sulama sistemleri ve yapay zeka tabanl? karar destek uygulamalar? yayg?nla?t?r?lmal?. ?zmir Tar?m Teknoloji Merkezi gibi yap?larla üniversite, özel sektör ve çiftçi aras?nda kal?c? i? birlikleri kurulmal?. ?zmir, 240 farkl? ürün deseni ve nüfusu 200 binleri bulan büyük tar?m ailesiyle Türkiye tar?m?nda örnek bir kent konumunda. Ancak bu potansiyeli sürdürebilmek için art?k suyu nas?l kulland???m?z? sorgulamal?y?z. Bu mücadele sadece bir kurumun de?il, tüm toplumun ortak sorumlulu?udur. Zaman daral?yor. Ya su kaynaklar?n? do?ru yönetip bereketimizi koruyaca??z ya da gelecekte kurak topraklar üzerinde kaybolan f?rsatlar? konu?aca??z" diye konu?tu.