SONKALE?ZM?R (ÖZEL)- "?zmir’in Çernobili” olarak bilinen Gaziemir Emrez Mahallesi’ndeki 70 dönümlük kur?un ve döküm fabrikas?ndaki araziye gömülü bulunan nükleer at?klar, 15 y?ld?r temizlenmeyi bekliyor. 500 bin tondan fazla tehlikeli at???n oldu?u tahmin edilen arazide Gaziemir Belediye Ba?kan? Halil Arda’n?n yapt??? ölçümlerde radyasyon oran? yasal s?n?r?n 7 bin 291 kat üzerinde ç?km??t?. At?klara dikkat çekmek ve sorunun çözümü için 3 ay süren Duran Adam eylemleri de yapan Gaziemir Belediye Ba?kan? Halil Arda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl???'na ba?l? Nükleer Düzenleme Kurumu, Sa?l?k Bakanl???, Çevre, ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl??? ve Ege Üniversitesi Nükleer Ara?t?rma Enstitüsü'ne yapt??? ba?vurular?n ard?ndan bu kez Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Ara?t?rma Kurumu'na (TENMAK) ba?vurdu. 25 Nisan 2022 tarihli resmi yaz? ile at?klar?n ak?betini ve ne zaman temizlenece?ini soran Ba?kan Arda'ya TENMAK'tan yan?t geçen hafta geldi.
"ATIKLAR SAH?PS?Z DE??L, ASLAN AVCI DÖKÜM'ÜN"
TENMAK Ba?kan? Abdulkadir Bal?kç? imzal? yaz?da ?öyle denildi:
"Yasada 'radyoaktif kirlili?e maruz kalm?? alanlar?n çevresel iyile?tirmesine ili?kin i? ve i?lemler Çevre, ?ehircilik ve iklim De?i?ikli?i Bakanl??? taraf?ndan Kurum ile i? birli?i yap?larak yürütülür. Bu alanlarda ortaya ç?kan radyoaktif at?klar?n yönetimi TENMAK tarafindan yap?l?r. Bu fikra kapsam?ndaki tüm masraflar kirleten taraf?ndan kar??lan?r' denilmektedir. Bu madde kapsam?nda payda? kurumlar bir araya gelerek çal??maya ba?lam??t?r. ?lgi yaz?n?zda ?zmir Gaziemir Ilçesinde bulunan Aslan Avc? Döküm San. ve Tic. A.?. firmas?na ait fabrika sahas?nda bulunan radyoaktif at?klara ili?kin olarak vurgu yap?lan 'sahipsiz radyoaktif madde' burada söz konusu olmay?p at???n sahibi Aslan Avc? Döküm San. ve Tic. A.?.'dir.
260 TON ATIK ?STANBUL'A GÖTÜRÜLDÜ, KALANI GELECEKTE...
Mezkur sahada radyoaktif kirlenmenin tespit edildi?i tarihten günümüze kadar yap?lan çe?itli çal??malar sonucu sahadan ç?kar?lan toplam 260 ton radyoaktif at?k dönemin yetkili kurumu olan mülga Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafindan teslim al?nm?? olup, ?stanbul'da bulunan Türkiye'nin tek Radyoaktif At?k i?leme ve Depolama Tesisi'ne nakledilmi?tir. Burada çevreye ve insana zarar vermeyecek biçimde depolanmaktad?r. Bu tesis Kurumumuz Radyoaktif At?k Yönetimi Koordinatörlü?ü alt?nda faaliyetlerine devam etmekte olup, gelecekte Aslan Avc? A.?. taraf?ndan sahada yap?lacak iyile?tirme çal??malar? kapsam?nda ortaya ç?kacak radyoaktif at?klar? teslim alacakt?r. Bilgilerini rica ederim."
"YANI BA?INDA ?NSANLAR OTURUYOR, ÇOCUKLAR OKULA G?D?YOR"
Gaziemir Belediye Ba?kan? Halil Arda ise TENMAK'tan gelen bu yaz?n?n devlet kurumlar?n?n i?leyi?indeki s?k?nt?ya i?aret etti?ini söyledi. Benzer ba?vurulara daha önce de birçok kurumdan "çal??ma yap?l?yor" ?eklinde k?sa, kapsams?z yan?tlar ald?klar?n? aktaran Arda ?unlar? söyledi:
"Burada 2007 y?l?nda tespit edilmi? radyoaktif at?klar var. Devlete ait bir kurum, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun tespit etti?i at?klardan bahsediyoruz. Buras? eski bir kur?un fabrikas?. At?klardan kur?un üretiliyor. 2007 y?l?nda ?ZEYDA?'a gönderilen at?klarda dedektörlerin sinyal vermesiyle tespit edilmi? nükleer at?klar. 2007 y?l?ndan bu yana bu at?klar?n çevreye verdi?i zararlar? biliyoruz. Sahada yapt???m?z gözlemlerle de kanser vakalar?nda ciddi art??lar var. Ve Türkiye Enerji Nükleer ve Maden Ara?t?rma Kurumu'na, Nükleer Düzenleme Kurulu'na, Çevre ?ehircilik Bakanl???'na ve Sa?l?k Bakanl???'na yazd???m?z resmi yaz?lar var. Bugüne kadar bize sözlü olarak çal??malar yap?ld???n? söylüyorlard?. Ama bu kurumlara yazd???m?z yaz?lara gelen resmi cevaplar var. Ancak bu resmi cevaplarda yine ilgili kurumlar?n gerekli çal??malar yapt???n? söylüyorlar. Bizi tatmin edici cevaplar beklerken maalesef bu cevaplar? alam?yoruz. TENMAK'tan gelen son yaz?da 260 ton at???n ?stanbul'a nakledildi?i ve insan sa?l???na zararl? bu at?klar?n orada bertaraf edildi?i söyleniyor. Ama ne zaman hangi yöntemlerle bunun gönderildi?ini bilmiyoruz. Bizim sahada yapt???m?z ölçümlerde, normalin 7 bin 291 kat?na varan at?klar?n oldu?unu gördük. Ve bilimadamlar?n?n söyledi?ine göre orada 500 bin tondan fazla at?k oldu?u söyleniyor. Bununla ilgili ciddi bir çal??ma oldu?unu görmüyoruz. Ta??nan insan sa??l??na zararl? 260 ton varken, geride kalanlar?n insan sa?l???na zarar? yok mu? Bizim gördü?ümüz oldu?una dair. Ve buralar?n temizlenmesini istiyoruz. Bölgede yakla??k 40 bin ki?i ya??yor. Ve bu at?klar?n dibinde bir ilkokul var. Bu ilkokula giden yüzlerce, binlerce çocuk var. Ve bu at?klardan etkilendiklerini biliyoruz."
"CEZAYI ÖDED?KLER? B?LE ?ÜPHEL?"
Ba?kan Arda ?öyle devam etti:
"At?klar?n oradan bilimsel yöntemlerle ta??nmas?n? ve bilimsel yöntemlerle bertaraf edilmesini istiyoruz. Oradaki insanlar?n sa?l?kl? bir çevrede ya?amak en do?al hakk?. Ve uzun y?llard?r, bilinen k?sm? 2007'den bu yana 15 y?l, onun öncesini hiç bilmiyoruz. Ne dönemde getirildi. Ve bu at?klar?n nas?l geldi?i ilgili maalesef de bir ara?t?rma yok. Bunun üstüne kimse gitmiyor. Fabrika sahipleriyle de hiçbir ileti?imimiz yok. Ama duydu?umuz kadar?yla fabrika sahipleri, bu at?klar? bir hurdac?dan ald???n? söylüyor. Ama o hurdac? kimdir. Bu at?klar? nereden ald?. Maalesef ki bunu sorgulayan yok. Fabrikaya 2007 y?l?nda 5 milyon 170 bin liral?k kesilmi? bir cezadan bahsediliyor. Bu cezan?n tahsil edilip edilmedi?iyle ilgili ?üphelerimiz var. Bunun makbuzunu gösterin. Ve devletin buras?n? çok acil ?ekilde temizlemesini istiyoruz. Çünkü bölge ayn? zamanda ?zmir'in de en büyük kentsel dönü?üm alan?. Yakla??k 122 hektarl?k alanda ?zmir Büyük?ehir Belediyesi önümüzdeki günlerde temel atmayla kentsel dönü?üm ba?lat?yor. Dolay?s?yla devletin ilgili kurumlar?n?n da Çevre ?ehircilik Bakanl???n?n da buras?n?n temizlenmesiyle ilgili çok acil önlem almas? en büyük talebimiz."
"DEVLET, ARAZ?YE EL KOYSUN"
At?klar?n bir sahibi oldu?unu vurgulayan Halil Arda, "Bu at?klarla ilgili sahipsiz at?k deniliyor. Ama bunun bir sahibi var. Aslan Avc? Geri Dönü?üm A.?.'nin alan?ndan bahsediyoruz. TENMAK'?n bize verdi?i cevapta buray? temizleyecek olan?n Aslan Avc? A.?. oldu?u söyleniyor. Bu fabrikan?n da bu i?adamlar?n?n da ?uana kadar bir ?ey yapt??? yok. Buran?n Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? taraf?ndan temizlenmesi gerekiyor. Daha do?rusu bu araziye el konulmas? gerekiyor. Asl?nda en büyük ceza o araziyi kirletenlerin o mal?na el koymak. Burada devletten bekleti?imiz oraya el konularak devlet taraf?ndan temizlenmesi" dedi.