?zmir'de zeminin her y?l 1 ile 1,5 santimetre aras?nda çökmesi, deniz seviyesindeki yükseli?in ortalaman?n üzerine ç?kmas?na neden oluyor. Bu durum, Alsancak Kordon ba?ta olmak üzere sahil ?eridindeki bölgelerin ilerik y?llarda sular alt?nda kalma riskini gündeme getiriyor. ?zmir'in en büyük sorununun kentin çökme problemi oldu?unu belirten Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Çevre, Biyoçe?itlilik ve ?klim De?i?ikli?i Çal??ma Grubu Üyesi Prof. Dr. Do?an Ya?ar, "Deniz seviyesi dünyada her y?l yakla??k 2,5 ile 3 milimetre aras? yükselir. ?zmir'de bu rakam 1,5 santimetrelere geliyor. Çünkü ?zmir çöküyor. ?zmir Basmane'den Alsancak'a kadar dolgu alan?. Dolgu alanlar? binalar?n a??rl??? da yüklendi?i için yava? yava? çöküyor" diye konu?tu.
'B?NALAR YAPILIRKEN KOT YÜKSELT?LMEL?'
Kenti etkileyen 26-27 Kas?m 2023'teki ya???larda Alsancak'ta suyun yakla??k 300-400 metre içeri girdi?ini söyleyen Prof. Dr. Ya?ar, "Bu bir uyar?. Çünkü bir dahaki sefere daha çok su içeri girecektir. Basmane'de birkaç bin sene önce deniz kabuklar?n? görüyoruz. Bir zamanlar oras? denizdi. Denizi ne kadar doldursan?z doldurun, e?er önlem almazsan?z deniz gelip alaca?? yeri dolduracakt?r. Binalar yap?l?rken kot yükseltilmesi gerekiyor. 1873 y?l?nda kordon boyu yap?l?rken, en büyük dolgu yap?l?rken ihale ?artnamesinde; 'Maksimum gelgitin, en az 1,5 metre üzerinde olacak ?ekilde in?a edilecektir' ibaresi vard?r ki, ona göre yap?lm??t?r. 1927 y?l?nda Yan?k Yurt Gazetesi'nde körfezin 50 santimetre çöktü?ü yazar. Cevat Korkut Hoca’n?n ?zmir R?ht?m ?mtiyaz? kitab?nda da ayn? ?ey yaz?yor. Alsancak 1 ile 1,5 santimetre aras?nda çöküyor. Çöktü?ü için zaten kas?m ay?ndaki ya???lardan sonra çok fazla su içeri girdi" ifadelerini kulland?.
Cakarta ve Mexico City'de ayn? durumun söz konusu oldu?unu belirten Prof. Dr. Ya?ar, "Orada çökme çok daha h?zl?. Y?lda 10-15 santimetre çöküyor. Onlar çareyi alan? bo?altmakta buldular, yava? yava? alan? terk ediyorlar. Çünkü do?an?n h?z?yla ba? etmek mümkün de?il" dedi.
'KORDON KOKUYOR'
Prof. Dr. Do?an Ya?ar, ?zmir’in en büyük sorununun çökme oldu?unu söyleyerek, "?zmir'in en büyük sorunu ne ula??m ne körfezin kokmas? ne kirlilik ne de ba?ka bir ?ey. Uzun vadede tek bir olay var; çökme. Çökme devam edecek. E?er önlem al?nmazsa 50-60 y?l sonra deniz suyu Basmane'ye kadar gelebilir. ?u anda Alsancak'ta kanalizasyon kokular? var. Çünkü yava? yava? borular deniz seviyesinin alt?nda kalmaya ba?lad?. Bu nedenle kordon kokuyor. ?kinci kordonun su basma nedeni de o. Fark?nda olmadan birinci kordonu yükseltiyoruz, ikinci kordon çukurda kald?. Belediyenin özellikle yer bilimcilerle oturup çökme konusunda detayl? çal??ma yapmas? gerekiyor. 50 y?l uzun vade ama çok da uzun say?lmaz. Bir anda geliyor, sizi yakal?yor” diye konu?tu.
Kentin 50 santimetre daha çökmesi halinde ne yap?l?rsa yap?ls?n, fark etmeyece?ini belirten Prof. Dr. Ya?ar, "Set çekmek çözüm de?il. Duvar yapman?n hiçbir anlam? yok. Kot yükselteceksiniz, çok pahal? ama tercih meselesi ya da alan? yava? yava? terk edeceksiniz, bo?altacaks?n?z" ifadelerini kulland?.