Birle?mi? Milletler taraf?ndan 1989 y?l?nda ilan edilen 13 Ekim Dünya Afet Risklerini Azaltma Günü kapsam?nda dünyan?n birçok ülkesinde afet risklerini azaltma, risk anlay???n? yayg?nla?t?rma ve afetlere kar?? önlem alma çal??malar?n?n h?z kazand???n? anlatan ?zmir Afet Bilinci, Çevre ve ?klim Fark?ndal??? Derne?i Ba?kan? Servet Erta?, Türkiye'de dernek olarak yakla??k 4 y?ld?r bu çal??malara destek verdiklerini söyledi. Afet risklerini azaltmay? iki ba?l?kta ele almak gerekti?ini söyleyen Erta?, afetlere dirençli yap?lar ve toplumdaki afet bilinci fark?ndal???n? olu?turmak gerekti?ini belirtti.
'?? B?RL??? ?ÇER?S?NDEY?Z'
Servet Erta? "Deprem, sel, heyelan gibi her türlü afete kar?? dirençli yap?lar olmal?. Bunun yan?nda toplumun afet bilinci fark?ndal???n?n geli?mesi, güvenli ya?am kültürünü edinmesi de önemli. Bu ikisinin toplam? afetlere dirençli kent tabirinin içini dolduruyor. Ama maalesef ya?ad???m?z depremde de gördük, ?zmir'in hem deprem hem sel, su bask?n?, deniz ta?k?n?, orman yang?nlar? gibi afet türlerine maalesef henüz yeterince haz?r olmad???n? görüyoruz. Bunun yan?nda toplumun da duyarl?l???n?n, fark?ndal???n?n, bilincinin yeterli olmad???n? biliyoruz. ??te bu eksikli?i gidermek için paneller, seminerler, e?itim çal??malar?, tiyatral gösteriler yap?yoruz. Ayn? ?ekilde merkezi idare kurumlar?, yerel yönetimler, meslek odalar?, üniversiteler, uzman bireylerle i? birli?i içindeyiz. Afet yönetiminde i? birli?i, toplumsal mutabakat çok önemlidir. Bunu afetlere dirençli ülkeler ba?arm??. Biz de ülkemizde hayata geçirmek istiyoruz" dedi.
'?ZM?R'?N YÜZDE 70'? D?RENÇS?Z YAPILARDAN OLU?UYOR'
?zmir'de yap? stokunun oldukça eski oldu?unu ifade eden Erta?, ?n?aat Mühendisleri Odas? verilerinin de bu görü?ü do?rulad???n? söyledi. Erta?, "?zmir'in yüzde 70 oran?nda eski, dayan?ks?z, kaçak, dirençsiz yap?lardan olu?tu?unu biliyoruz. Bunlar?n h?zl? ?ekilde iyile?tirilmesi, yenilenmesi, yap? stokunun güvenli hale getirilmesi gerekiyor. Yine afet risklerini 'Yap?sal riskler', 'Yap?sal olmayan riskler' diye iki ba?l??a ay?r?yoruz. Yap?sal riskler, yap?lar?n güvenli afetlerde zarar görmeyecek, y?k?lmayacak, ölümlere sebep olmayacak yap?lar olmas?n? önemsiyoruz. Planl? kentle?me, sa?l?kl? çevre ve bunlar?n her birisi kentin, afetlere kar?? dirençli olu?u yap?sal riskleri azaltma ba?l???nda ele al?nabilir. Bir de yap?sal olmayan riskler var. Depremde y?k?lmayan binada insanlar?n ölebildi?ini, yaralanabildi?ini biliyoruz. Bina y?k?lmasa bile kopan, devrilen, dü?en e?yalar, asma tavanlar, avizeler, dolaplar ya da teçhizatlar, klimalar bile insanlar?n beyin kanamas?ndan, ba? travmas?ndan ölümlerine, yaralanmalar?na sebep oluyor. Yap?sal olmayan riskleri azaltmad???m?z sürece bunlar da ölümlere, yaralanmalara sebep olmaktad?r. Binan?n sadece sa?lam olmas? da yetmiyor. Afet bilinci ve fark?ndal??? bu noktada ortaya ç?k?yor. ?nsanlar fark?nda olmad??? hiçbir tehlikeye önlem alma gere?i duymuyor" diye konu?tu.
'53'ÜNCÜ MADDEY? YER?NE GET?REN DAHA H?ÇB?R BELED?YE GÖRMED?K'
Yerel yönetimlerin afet yönetiminde önemli bir role sahip oldu?una dikkati çeken Erta?, kentin risk analizinin yap?lmas? gerekti?ini belirtip, "Belediye kanununun 53'üncü maddesi var. Bu maddeyi maalesef halk?m?z bilmiyor. Bilmedi?i için de sorgulam?yor ve talep etmiyor. Oysa bu madde, 'Her belediye sorumlu oldu?u s?n?rlar içerisinde tüm afet risklerini tespit etmek, risk analizi ve afet plan? yapmak ve bu risklere göre de müdahalede bulunmak zorunda' der. Ama maalesef ?zmir'de 53'üncü maddeyi yerine getiren daha hiçbir belediye görmedik. E?er yerine getirilirse ?zmir'de afet risklerine yönelik önemli bir rol al?nm?? olur. ?l düzeyindeki ?l Afet Risk Azaltma Plan? (?RAP) da tamamlanm?? olur. Yerel yönetimler i?in içine girmeden afet yönetiminde ba?ar?l? olmak mümkün de?il. Yerel yönetimlerin bu i?i ciddiye almas?, önemsemesi, kaynak ay?rmas? gerekir. Bir yönetmelik de?i?ikli?iyle ilçe belediyelerinde Afet ??leri ?ube Müdürlü?ü kuruldu. Bak?yoruz bu i?e afet yönetimi ile hiç ilgisi olmayan ki?ileri ?ube müdürü yapm??lar. Afet yönetiminde liyakatsizli?in bedeli çok a??rd?r ve bu belediyelerin de 'm??' gibi yapmak yerine bu i?ten anlayan ki?ileri ?ube müdürlüklerine getirerek ve gerçekten afetle ilgili bir çal??ma yapmas?n? bekliyoruz. Dernek olarak projemiz var. Her ilçeye uyarlanabilir modüler, afet risk ve müdahale plan? yapt?k ve i? birli?i bekliyoruz. Bunun ça?r?s?n? yapt?k. ?steyen belediyeyle bu anlamda projemizi oraya uygulamaya haz?r?z" dedi.
'TOPLUMSAL MUTABAKAT KES?NL?KLE VE KES?NL?KLE ?ART'
?zmir'de merkezi yönetim ile yerel yönetim aras?nda bir ayr??ma oldu?unu söyleyen Erta?, "Bu iki taraf aras?nda zaman zaman yan yana gelmeme oluyor. Köprü, uzla?t?r?c? görevi de görmek istiyoruz. Bunun yan?nda meslek odalar?n?, üniversiteleri, bilim kurulu?lar?n? ve di?er STK'lar? da katarak bir birliktelik ve toplumsal mutabakat olu?turmak istiyoruz. Çünkü afet yönetiminde toplumsal mutabakat kesinlikle ve kesinlikle ?art. Bunun ba?ka yolu yok. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi deprem çal??tay? yap?p master plan yapt?. AFAD, 2021 y?l?nda ?RAP çal??tay? yapt?. Bunlar?n birle?ik olmas? laz?m" dedi.
'BELK? DE GELECEKTE BÜYÜK B?R SEL AFET?YLE DAHA KAR?ILA?ACA?IZ'
Erta?, ?zmir'deki orman yang?nlar?n?n ard?ndan yeni afetlerin de gelebilece?ine dikkat çekti. Kar??yaka ilçesi Yamanlar Da??'nda 15 A?ustos'ta ç?kan ve Kar??yaka'n?n yan? s?ra Çi?li ve Bornova'ya kadar uzanan orman yang?n?nda çok say?da a?ac?n küle döndü?ünü vurgulayan Erta?, "Kar??yaka, Çi?li ve Bornova'ya kadar uzanan ormanda a?açlar? kaybettik. Bu asl?nda ba?ka bir afet türüne de kap? aç?yor. Çünkü 1995 y?l?nda Çi?li'de ya?anan sel afeti, Kar??yaka'n?n içlerine kadar geldi. Oradaki a?açlar?n asl?nda o selden sonra sele kar?? bir set olu?turmak için dikildi?ini, ormanl?k alan?n kuruldu?unu biliyoruz. Maalesef onu kaybettik. Belki de gelecekte büyük bir sel afetiyle daha kar??la?aca??z. Çünkü oradaki a?açlar?n olu?turdu?u baraj?, engeli kaybetmi? olduk. Bir afet, ba?ka bir afete kap? aç?yor. ?klim kriziyle birlikte orman yang?nlar? maalesef ya?an?yor. Oran?n h?zl? bir ?ekilde a?açland?r?lmas? gerekiyor ki sel afetine kar?? da bir baraj olu?tursun" diye konu?tu.