Seferihisar ve Menderes'te 14 bin futbol sahas? büyüklü?üne e?it yakla??k 10 bin hektarl?k alan? küle çeviren yang?nlar hem ekolojik hem de ekonomik alanda y?k?ma neden oldu. ?zmir Planlama Ajans? (?ZPA) yetkilileri yang?nlar?n etkiledi?i bölgelerde ya?am?n k?sa sürede normale dönmesi için sosyal ve ekolojik onar?m çal??malar?n?n h?zl? ?ekilde ba?lamas? gerekti?ine dikkat çekti.
“Ya?am alanlar? kayboldu”
?ZPA Genel Müdür Vekili Aykut Uçar, yang?nlar?n ?zmir kent merkezine yak?n olan, k?r ve kent olmak üzere do?al alanlar?n birlikte görüldü?ü kent çeperi diye tarif edilen ve popülerle?en bölgelerde meydana geldi?ini belirtti. Geçen y?llarda Orhanl? Mahallesi’nin kuzey ve kuzey do?usunda da büyük yang?nlar?n ç?kt???na, bu yang?nla birlikte bölgenin neredeyse tamam?n?n yand???na dikkat çeken Uçar, “Önemli bir tar?m havzas? ve do?a alan?. Habitatlar?, ekosistemleri aç?s?ndan da k?ymetli bir alan. Burada ya?ad???m?z kay?p hem ekolojik hem de ekonomik boyutta sars?c? oldu. Oradaki do?al alan?, habitatlar? kaybetmek ?zmir için büyük kay?p. Bu bölgede pek çok endemik bitki türü olmakla birlikte yine pek çok yaban hayvan? varl???n? da sürdürüyordu. Biz onlar?, onlar ya?am alanlar?n? kaybetti” dedi.
“Orman yang?nlar?ndan en fazla hayvanc?l?k etkilendi”
Menderes ve Seferihisar'daki bölgelerin önemli tar?m havzalar?ndan biri oldu?unu aktaran Uçar, ?unlar? söyledi: “Karakoç ve Orhanl? dereleri ekolojik ünitelerinin bat? ve do?u yamaçlar? yand?. Sadece orman alanlar? de?il tar?m alanlar?n? da kaybettik. Bu alanlarda hurma zeytini dedi?imiz özellikle Karaburun ve bu bölgede yeti?en hurma zeytinlikleri zarar gördü. Bölgede ciddi ?ekilde ar?c?l?k ve ba?c?l?k faaliyeti yürütülüyor. Bunlar zarar gördü. Me?eler zarar gördü. Ancak orman yang?nlar?ndan en fazla hayvanc?l?k etkilendi. Özellikle buralarda küçükba? hayvanc?l?k çok yayg?n. 50 bin kadar küçükba? hayvan?n yang?ndan etkilendi?ini tahmin ediyoruz. Çünkü o bölgede hayvanc?l?k meralarda do?al yöntemlerden olan otlatma ?eklinde yap?l?yordu. Küçükba? hayvanc?l???n yap?ld??? alanlar, yang?nlardan dolay? kayboldu. Bu da önümüzdeki dönem için ekonomik aç?dan ciddi bir kay?p.”
“Alanlar?n h?zl?ca onar?larak yeniden köylüye kazand?r?lmas? önemli”
Hurma zeytin, meyve ve sebze bahçelerinin de yang?ndan etkilendi?ini an?msatan Uçar, “Ekonomik olarak bir di?er kay?p ise derleyicilik faaliyetlerinde ya?anacak. Bu bölgede ya?ayan köylüler, ormanlardan ve bulunduklar? do?al alanlardan beslenip üretiyordu. Bu bölgede ormanc?l?k, derleyicilik, toplay?c?l?k faaliyeti yürütülüyordu. Yine küçükba? hayvanc?l?k için de bu alanlar ve meralar kullan?l?yordu. Ar?c?l?k için de benzer bir sorunla kar??la?aca??m?z? dü?ünüyoruz. O nedenle bu alanlar?n h?zl?ca onar?larak yeniden do?aya ve köylüye kazand?r?lmas? büyük önem ta??yor. Bu aç?dan yerel yönetimlerin destekleri çok önemli. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi olarak yang?nlardan sonra bar?nma, g?da ve tar?m konusunda gereken deste?i veriyoruz” diye konu?tu.
Ayl?k bin 600 yang?n?n yüzde 40’? ormanl?k alanda
?ZPA Bilim Kurulu Üyesi ve ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisli?i Anabilim Dal? Ö?retim Üyesi Dr. Ufuk Özkan, do?al afetleri önlemenin her zaman zarar? telafi etmekten daha ekonomik oldu?unu vurgulad?. Özkan, afetlere kar?? haz?rl?kl? olman?n önemine dikkat çekerek ?unlar? söyledi:
“Bu tür krizlere ne kadar iyi haz?rlan?rsak, hem yang?n say?s?n? hem de ?iddetini sivil halk için o kadar azaltabiliriz. Türkiye’de orman te?kilat?m?z?n uzun y?llara dayanan güçlü bir deneyimi var. Ancak, orman alanlar?n?n üzerindeki insan bask?s?, artan nüfus ve ?ehirlerin geni?lemesiyle birlikte giderek art?yor. Bu durum orman yang?nlar?ndan kaynaklanan zarar?n artmas?na yol açmakta, ortaya ç?kan bu büyük hasar teknik yetersizliklerden de?il, maalesef ki insan aktivitelerinin yo?unlu?undan kaynaklan?yor. Türkiye genelinde1 Haziran ile 1 Temmuz tarihleri aras?nda ç?kan yakla??k bin 600 yang?n?n yüzde 40’? ormanl?k alanlarda, yüzde 60’? ise orman ve kentlerin kesi?im noktalar?nda gerçekle?ti. Orman yang?nlar? art?k yaln?zca bir afet de?il, hepimizin bireysel ve toplumsal düzeyde mücadele etmesi gereken bir sorun hâline geldi. Burada belediyelere de önemli ve destekleyici bir rol dü?üyor. Bu kapsamda ?ZPA imzas? ile yay?mlanm?? ‘Belediyeler ?çin Orman Yang?n? Acil Eylem Plan?’, kurumlar aras? koordinasyon ve belediyelerin üzerine dü?en bu destekleyici rolün çerçevesini çizmek ad?na önemli bir yard?mc? kaynak.”
Yang?nlar?n büyük ço?unlu?u insan kaynakl?
Özkan, orman yang?nlar?n?n yüzde 87’sinin insan kaynakl? oldu?una dikkat çekerek ?öyle devam etti:
“Akdeniz Havzas?’nda iklim ko?ullar? bizim lehimize çal??m?yor. ?zmir’de ya???lar yüzde 45 oran?nda azald?, havzalardaki su kaynaklar? neredeyse tükendi ve haziran ay?nda hiç ya??? almad?k. Kurakl?k, rüzgâr?n kurutucu etkisi ve dü?ük nem, yang?n riskini ciddi ?ekilde art?r?yor. Özellikle kent-orman geçi? alanlar?n?n entegre ve multidisipliner bir yakla??mla yönetilmesi gerekiyor. Kamu kurumlar?n?n kendi aralar?ndaki uyum, yerel halkla kurduklar? ileti?im ve toplumsal fark?ndal?k çal??malar? bu süreçte kritik önem ta??yor. Herkes kendi sorumlulu?unu yerine getirdi?inde sorunlar büyük ölçüde önlenebilir. Vatanda? olarak bizlerin de al??kanl?klar?m?z? de?i?tirmesi ve daha dikkatli, daha özenli olmas? gerekiyor. Belediyelerle ve di?er ilgili kurumlarla i? birli?i içinde hareket ederek üzerimize dü?eni yapmal?y?z.”
“Koordinasyon çok önemli”
Afetlerin yaln?zca yönetenleri de?il, etkilenenleri de kapsad???n? vurgulayan Özkan, “Yönetenler ve etkilenenler birbirinden ba??ms?z hareket etti?inde koordinasyonsuzluk ve verimsizlik ortaya ç?k?yor. Kurumlar?n oldu?u kadar halk?n da sorumluluklar? var. Hepimiz birbirimizi uyarmal? ve ortak de?erlerimize sahip ç?kmal?y?z. Ormanlar? kullanmak hepimizin hakk?, ancak bunun ulusal bir kaynak oldu?unu unutmamal?y?z. Yang?nlar?n yüzde 87’si insan kaynakl? ve ço?u ihmal sonucu ç?k?yor. Dolay?s?yla, davran??lar?m?zda çok daha dikkatli olmal?y?z. Ormanlarla kesi?en kentsel alanlarda ve tar?m arazilerinde daha özenli hareket etmeliyiz. Yang?nlarda görev yapan tüm ekiplere kolayl?klar diliyorum” ifadelerini kulland?.