?zmir'de, Kültür ve Turizm Bakanl??? izni ile ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi ad?na yürütülen ve ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, Güzel Enerji Akaryak?t A.?. destekleri ile yap?lan kaz? çal??malar?yla dünyan?n, kent merkezindeki en büyük antik dönem agoralar?ndan biri olan Smyrna Agoras?'n?n tarihi, gün yüzüne ç?k?yor. Kadifekale'den Kemeralt?'na kadar uzanan ve Büyük ?skender taraf?ndan 193 hektarl?k alanda kurulan kentte gerçekle?tirilen arkeolojik kaz?larla farkl? dönemlere ait binlerce obje ke?fediliyor. Bu kapsamda ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk ?slam Arkeolojisi Bölümü Ö?retim Üyesi ve Smyrna Antik Kenti Kaz? Heyeti Ba?kan? Doç. Dr. Ak?n Ersoy önderli?inde yürütülen arkeolojik çal??malarda Osmanl? Dönemi'ne ait yüzlerce Kütahya fincan? ortaya ç?kar?ld?.
Doç. Dr. Ersoy, "Objelerin içerisinde Kütahya fincanlar?n?n önemli yer ald???n? söylemeliyiz. Türk-?slam dönemi aç?s?ndan Anadolu'daki arkeolojik kaz?larda en fazla Kütahya üretimi fincanlar?n ele geçti?i bir arkeolojik çal??ma içerisindeyiz" dedi.
'KENT PEK ÇOK DÖNEM? DOLU DOLU YA?ADI'
Smyrna Antik Kenti kaz?lar?n?n Konak ilçesi Tarihi Kent Merkezi'nde yürütüldü?ünü ifade eden Doç. Dr. Ersoy, "Kültür ve Turizm Bakanl???'n?n izni ve ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi ad?na buradaki çal??malar? yürütüyoruz. Bakanl???m?z?n yan? s?ra ?zmir Büyük?ehir Belediyesi'nin ve di?er kurum ve kurulu?lar?n destekleriyle 2007 y?l?ndan itibaren bu çal??malar? sürdürüyoruz. Konak ilçesindeki kentin kurulu?u Büyük ?skender'e dayan?yor. Dolay?s?yla bu kent Büyük ?skender'den günümüze kadar Helenistik Dönemi, Roma Dönemi'ni, Bizans Dönemi'ni ve Osmanl? Dönemi'ni dolu dolu ya?ad?" ifadelerini kulland?.
'?ZM?R'?N ÇOK KATMANLI B?R YAPISI VAR'
Söz konusu dönemlere ili?kin çok say?da günlük obje ve mimari kal?nt?lar?n günümüze ula?t???n? belirten Doç. Dr. Ersoy, "Ve biz bunlar? ortaya ç?karmaya çal???yoruz. ?zmir'in çok katmanl? bir yap?s? var. Bu katmanlar içinde bütün tabakalara sayg? gösteriyoruz. Bunlar?n içerisinde bugüne kadar çok konu etmedi?imiz, çok say?da Osmanl? Dönemi'nin günlük ya?am malzemesi elimize geçti. Osmanl? Dönemi'nde ?zmirlinin zevkine sunulmu? yerli üretim seramik malzemesinden tutun, Bat?’dan ithal edilmi? olan ürünlere kadar inan?lmaz bir yelpazede çal??malar yürütülüyor" diye konu?tu.
'18'?NC? YÜZYILDA ÜRET?LEN F?NCANLAR, ANADOLU'NUN HER KÖ?ES?NE YAYILDI'
Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü ö?retim üyesi olan ve Smyrna kaz?lar?nda Osmanl? ve Avrupa üretimi seramikler üzerine çal??malar yürüten Doç. Dr. Sevinç Gök ?pekçio?lu ise ?öyle konu?tu:
"Osmanl?'da kahve kültürü çok yo?un ve kahve sevilerek tüketiliyor. Kahve kültürünün en önemli unsurlar?ndan birisi de fincanlar. Özellikle 18'inci yüzy?lda Kütahya'da üretilen fincanlar Anadolu'nun her kö?esine yay?l?yor. Bu fincanlar yerel ustalar taraf?ndan atölyelerde üretilip birçok kente gönderiliyor. Bu kentlerden birisi de Smyrna. Smyrna'da birçok malzeme ortaya ç?kar?ld?. Bu malzemeler bölgede çok say?da kahvehane, züccaciyeci olabilece?i ya da evlerde kullan?ld??? yönünde birtak?m ihtimalleri olu?turuyor."
'BAZILARINDA ?MZALAR BULUNUYOR'
Fincanlar?n motifleriyle ilgili de bilgiler veren Doç. Dr. Gök, sözlerini ?öyle tamamlad?:
"Genellikle halk tipi olarak adland?rd???m?z serbest f?rça darbeleriyle ya da i?ne ?ablon kullanarak ürettikleri çok önemli örnekler. Fincanlar?n yan? s?ra tabak, kase ve fincan altl?klar? da ele geçen buluntular aras?nda yer al?yor. Fincanlar?n üzerinde imzalar da var. ?mzalardan 2 tanesini tespit edebildik. Osmanl?ca yaz?lm?? bir 'ayvaz' kelimesi görebiliyoruz. Bunun bir ustadan birçok da??t?mc?ya ait olabilece?i konusunda dü?üncelerimiz var. Çok az örne?i bulunan bir de 'yaz?c?' imzas? bulunuyor. Özellikle ?zmir'de liman kentinin geli?mesi ve Türk yerle?imiyle beraber Agora çok önemli bir Osmanl? yerle?im alan? olmu?. Buradaki yerle?ime ba?l? olarak hem mutfak kaplar? hem de gündelik ya?am malzemeleri çokça bulundu. Bu örnekler içinde elde edilen yüzlerce fincan da önemli bir grubu olu?turuyor."