Engizisyondan kaçan Yahudilere kucak açan Osmanl? ?mparatorlu?u'nun deste?iyle 16. yüzy?ldan itibaren Anadolu topraklar?na yerle?en Yahudilerin ?zmir'e kazand?rd??? en önemli kültürel zenginlikler aras?nda Bikur Holim, Bet Hillel, Portekiz, Etz Hayim, Hevra, ?alom, Algazi, Foresteros ve Sinyora sinagoglar? yer al?yor.
Sinagoglar?n bir bölümü 300-400 y?l kesintisiz olarak ibadete aç?k kal?rken, baz?lar? da deprem, yang?n, bak?ms?zl?k gibi nedenlerle kullan?lamaz hale gelince ?zmir Musevi Cemaati taraf?ndan çal??ma ba?lat?ld?. Yerel yönetimler, ulusal ve uluslararas? kurulu?lar, çe?itli sivil toplum kurulu?lar?n?n i? birli?iyle sürdürülen ?zmir Yahudi Miras? Projesi çerçevesinde sinagoglarda koruma, restorasyon ve konservasyon çal??malar? yap?ld?.
Sinagoglar?n ve sinagoglar? birbirine ba?layan sokaklardaki koruma çal??malar?n?n ilk etab?n?n bu y?l haziran ay?nda tamamlanmas? ve bölgenin tur paketleriyle turizme aç?lmas? planlan?yor. Kültür turizmi çerçevesinde baz? sinagoglarda sergi, konser gibi etkinliklerin düzenlenmesi ve projenin daha ilgi çekici hale getirilmesi hedefleniyor.
Öncelik koruma çal??malar?nda
?zmir Yahudi Miras? Proje Koordinatörü Nesim Bencoya,kültür miras?n? koruma amac?yla yola ç?kt?klar?n?, sinagoglar bölgesinde bir aç?k hava müzesi ve ziyaret merkezi kurmak için çal??t?klar?n? söyledi.
Projede 9 sinagog ve 1 hahamba??l?k binas?n?n bulundu?unu aktaran Bencoya, yap?lardaki çal??malar? ?öyle anlatt?:
"?u an kurtarma çal??malar? yapma a?amas?nday?z. Bir bütün olarak i?leyen, yap?lar? iyi olan sinagoglar?n yan? s?ra çökmü? sinagoglar da var. Öncelikle o sinagoglar? aya?a kald?rma, koruma çal??mas? gerçekle?tiriyoruz. Bet Hillel Sinagogu ve Hayim Palaçi An? Evi'ni ?zmir Büyük?ehir Belediyesinin deste?iyle restore ettik. Etz Hayim Sinagogu önce ABD Büyükelçili?i daha sonra ?ZKA ve ?zmir Musevi Cemaati katk?s?yla aya?a kald?r?ld?. Hevra ve Foresteros sinagoglar? tamamen çökmü?tü. Birini geçen y?l koruma alt?na ald?k, di?erindeki koruma çal??malar?n? sürdürüyoruz."
Hedef y?ll?k 300 bin ziyaretçi
Bencoya, aç?k hava müzesi konseptiyle sinagoglarda ziyaretçileri a??rlayacaklar?n? aktararak, "Bu y?l?n ortalar?nda bütün mekanlar? ziyarete açacak duruma getirece?iz. Bu demek de?il ki çal??malar tamamlanacak ama merkeze gelenler tarihin ruhunu hissedecek ?ekilde ziyaret gerçekle?tirebilecek." dedi.
Berlin Holocaust Müzesi ile Prag Yahudi Müzesi'nin y?l boyunca her din ve milletten yakla??k 750 bin ziyaretçi çekti?ine i?aret eden Bencoya, ?öyle konu?tu:
"Dünyaca ünlü Yahudi müzeleri dünyan?n her yerinden turist çekiyor. O müzeleri görmek için giri?te s?ra bekleyen insanlarla kar??la?man?z mümkün. Biz Kemeralt?'na ilk etapta 300 bin ziyaretçi istiyoruz. Bu ula??labilir bir hedef. Çünkü bu kadar s?kl?kla in?a edilmi? sinagoglar dünyan?n bir ba?ka bölgesinde görülmüyor. ?spanya ve ?zmir aras?nda direkt ba?lant? kurulmu?."
Yahudi miras?n?n sadece müzelerden ibaret olmad???n? da vurgulayan Bencoya, Sefarad Yahudilerinin yemekleri ve müzi?inin de turizm aç?s?ndan avantaj olu?turdu?unu kaydetti.
Nesim Bencoya, bölgenin turizm aç?s?ndan aktif ?ekilde tan?t?lmas? ve yurt d???na pazarlanmas? gerekti?ine de i?aret ederek, "Kente önemli bir gelir kayna?? olaca??n? dü?ünüyoruz. Konaklama, gastronomi ve al??veri? olanaklar?yla tüm bölge bu turizm hareketlili?inden faydalanacakt?r." dedi.