Kültür ve Turizm Bakanl??? izniyle ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi taraf?ndan yürütülen; ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, Ya?ar E?itim ve Kültür Vakf?, ?zmir Ticaret Odas? ve Güzel Enerji Akaryak?t A.?. destekleri ile Smyrna Antik Kenti kaz? çal??malar? sürüyor. ?zmir merkezindeki en büyük antik dönem agoralar?ndan biri Smyrna Agoras? ile Akdeniz'in en büyük tiyatrolar?ndan biri olan Smyrna Tiyatrosu, çal??malarla gün yüzüne ç?kar?l?yor. Kadifekale'den Kemeralt?'na kadar uzanan ve Büyük ?skender taraf?ndan 193 hektarl?k alanda kurulan kentte gerçekle?tirilen arkeolojik kaz?larda, Helenistik Dönem'den Geç Osmanl? Dönemi'ne kadar olan tarihsel sürece ait binlerce obje ke?fediliyor. UNESCO taraf?ndan 2020 y?l?nda '?zmir Tarihi Liman Kenti' ad?yla olu?turulan miras alan?n?n bir parças? olarak Dünya Miras? Geçici Listesi'ne dahil edilen alandaki Smyrna Antik Kenti'nde yap?lan kaz?larda, milattan sonra 1'inci ila milattan sonra 4'üncü yüzy?l aras?na ait kase, tabak, le?en, süzgeç, kandil, testi, dokuma a??rl?klar?, tabak ve kapaklar gibi Roma Dönemi'ne ait mutfak ve ev aletleri bulundu.
KANALLAR KENT?N ?Ç?NDEN GEÇ?YOR
Smyrna Antik Kenti, sadece üstyap?s? de?il altyap?s?yla da dikkat çekiyor. Antik kentin alt?ndan geçen 2 bin y?ll?k su kanallar? dikkat çekiyor. ?KÇÜ Türk-?slam Arkeolojisi Bölümü Ö?retim Üyesi ve Smyrna Antik Kenti Kaz? Heyeti Ba?kan? Prof. Dr. Ak?n Ersoy, "Smyrna Antik Kenti, Kemeralt? ile Kadifekale aras?nda kalan ?zmir'in tarihi kent merkezide yer almaktad?r. Agoran?n etraf?nda, meydan?n? çerçeveleyen portikolar (cephesi sütunlu olan yar? aç?k ince uzun yap?lar; sundurma-revak) var. Burada çe?meler ve su kanallar? mevcut. Roma ?mparatorlu?u'nun kurulu? döneminde Augustus ile ba?layarak Roma eyaletlerindeki bar?? dönemi çerçevesinde antik kentlerdeki imar faaliyetlerini artm??t?r. Bu faaliyetler sadece üstyap? ölçe?inde de?ildir. Ayn? zamanda altyap?da da kendini gösterir. Dolay?s?yla ?zmir'de de Augustus döneminde, kent içindeki p?narlara ba?lanan su kanallar? ile a?a?? kentte yer alan çe?me ve hamamlara su ta??nm??t?r. Bu su kanal? biri agorad?r ve kanal burada ikiye ayr?lm??; bir kolu, Roma hamam?na di?er kolu ise Gymnasium'a (her ya? grubuna hizmet eden mental ve bedensel aktiviteler için kullan?lan kamusal yap?) su ta??yor" dedi.
'KANALIN ?Ç? B?R ?NSANIN RAHATÇA DOLA?AB?LECE?? ?EK?LDE'
Antik kentteki su kanallar?n?n fiziki yap?s?yla ilgili de bilgi veren Prof. Dr. Ersoy, "Antik dönemde kentler kurulurken, seçilecek bölgede su p?narlar?n?n olmas? beklenir. Yani su p?narlar?n?n oldu?u yerler tercih edilir. ?ehircilik böyle olu?ur. ?zmir örne?inde de Kadifekale yamaçlar?nda çok say?da p?nar oldu?u anla??l?yor. Birçok mevkinin ismi de bugün dahi suyla an?l?yor. Smyrna Antik Kenti'ndeki su kanallar?, 2 bin y?l önce sokaklar?n ve evlerin alt?nda düzenlenmi?tir. Agoraya ula?an su kanal?, 2 metre 16 santimetre yüksekli?inde ve 90 santimetre geni?li?inde olup 150 metre boyunca takip edilebilmektedir. Bir insan?n rahatça dola?abilece?i ?ekildedir. Bugün hala çal??maktad?r. P?nardan kanala gelen su 1,5 metre yüksekli?inde akmaktad?r" diye konu?tu.
'?ÇME SUYU ?Ç?N KULLANILAMAZ'
?ki bin y?ll?k kanal?n su kullan?m?na da de?inen Prof. Dr. Ersoy, "Bugün hamamlar çal??m?yor ama kanal?n suyu kullan?l?yor. Smyrna Agoras?'n?n çimlerinin sulanmas? için kullan?yoruz. Ayn? ?ekilde kent içindeki park ve bahçeler sulanmas? için de yetkililere bu suyu veriyoruz. Buradaki akan suyun ziyan olmas?n? önlemeye çal???yoruz. Buna kar??n içme suyu olarak kullan?lamaz. Yap?lan analizlere göre kabul edilen normal de?erlerden nitratta 1,5 kat, arsenikte ise 2 kat fazlal?k var. Bu kanallardaki su, yaz?n dahi ak?yor. Ayr?ca su sesi güzel. Ziyaretçiler için dinlendirici bir etkisi oluyor" dedi.