SONKALE?ZM?R (ÖZEL) - Türk ?eker Fabrikalar? Genel Müdürlü?ü'nün tar?m kredi marketlerine ucuz fiyattan verdi?i ?ekere yüzde 67, di?erlerine ise yüzde 37 oran?nda zam yapmas? tatl?c? esnaf?n?n da tad?n? kaç?rd?. ?zmir'de Konak Kemeralt? Çar??s?'ndaki tatl?c?lar mü?teri azl???ndan ve yükselen girdi maliyetlerini fiyatlara yans?tamamaktan dert yand?.
"H?ÇB?R ??LETMEM?Z KAR EDEM?YOR"
?zmir ?ekerciler ve Pastac?lar Odas? Ba?kan? ?hsan Esen, art arda gelen zamlardan kötü etkilendiklerini belirterek ?öyle konu?tu:
"Türkiye ?eker Fabrikalar?'ndan çuval? 550 liradan alabiliyorduk. Ancak 550 liraya ald???m?z ?eker 757 lira 50 kuru? oldu. Bu da bize art? bir yük getirdi. G?da çar??lar?na, toptanc?lara bakt???m?zda ?ekerin çuval? 1250 ile 1350 aras? de?i?iyor. S?k?nt? ?ekerde çok büyük. Devletimiz de bunu görmü? olmal? ki 400 bin ton ithal ?ekerin önünü s?f?r gümrükle açt?lar. Biz bu s?f?r gümrüklü ithal ?ekere ula?am?yoruz. Birkaç günde yap?lan ba?vurularla bir anda kapand?. Küçük esnaf olarak bu ?ekere elzem ihtiyac?m?z oldu?u halde ula?am?yoruz. Sadece ?eker de?il, tüm g?da maddelerinde yüzde 300-400-450'ye yak?n art??lar olmas?na ra?men biz bunu fiyatlar?m?za yans?tam?yoruz. Vatanda?la muhatap olan biziz. Devlet veya herhangi bir firma rahatl?kla zaml? fiyat?n? faturaya i?leyip bize gönderebiliyor. Herkesin bütçesi k?s?tl?. Herkes her ?eyden s?k?nt?l?. Herkesin a?z?n?n tad?n? vard?, ?ekerli bir ?ey yemek istiyordu ancak ?ekerin de tad? kaçt?. ?u an hiçbir i?letmemiz para kazanm?yor. Var olan? eritiyor. Var olan? satarak ayakta durmaya çal???yor. "Acaba bir gün düzelir mi?' diye ümit ediyor. S?k?nt? içerisinde var?n? yo?unu satarak i?letmesini ayakta tutmaya çal???yor, borçlan?yor."
"BU BÖYLE G?TMEZ, ÇÖZÜM BULUNMALI"
Esnaf?n ekonomik s?k?nt?dan ç?k?? için çare arad???n? vurgulayan Esen ?öyle devam etti:
"?eker zamm? bu kadar a??r olmamal?yd?. ?ekerin çuval ba?? imalatç? firmalara 600 liray? geçmemeliydi. 1400-1300 lira ?ekere, 700-800 lira ya?a, 600 lira una verip de hangi ürünü imal edeceksiniz? Bu ürünleri kaça satacaks?n?z? Devlet büyüktür, elinden geleni yap?yor ama yetersiz. Üyelerimiz s?k?nt?l?. Herkes mutsuz, herkesin yüzü dü?ük. Hiç kimse yar?n?n ne getirece?ini tahmin edemiyor. Elemanlar?n? ç?kar?yorlar, masraflar?n? k?s?yorlar. Ailece çal??maya ba?lad?lar. Kendisi usta olanlar, ustas?n? ç?kard?. Önlü?ünü tak?p imalatlara girdi. Bu ?ekilde ayakta durmaya çal???yorlar. Bu böyle gitmez, acil çözüm bulunmas? gerekiyor. Elektrik fiyatlar? belimizi büküyor. Kiralar?m?z?n 4'te biri kadar elektrik öderdik. ?u an kiralar?n 4-5 kat? faturalar geliyor. Elektrikle ilgili çözüm bulunmas? laz?m. Devlet ?imdi küçük esnaf?na sahip ç?kmayacaksa ne zaman ç?kacak? 6 ay dayanamaz kimse. Bu ?ekilde devam ederse 6-7 ay sonra binlerce insan kepenk kapatma noktas?na gelir. Hiçbir ?ey öyle uzaktan bak?ld??? gibi de?il. ?nsan?n içindeki yang?n?n? kimse bilemez. Siyasi partiler, idareciler d??ar?dan bak?yor her ?eyi güllük gülistanl?k zannediyor. Hiç öyle de?il. Gerçekten yan?yor, ortal?k yang?n yeri... ?nsanlar zor durumda. Bugün burada dursa buna da raz?y?z. Dursa ona göre planlama yapaca??z. En az?ndan hayat?m?z? idame ettirece?iz. Ama durmuyor. Durmamas? demek bu insanlar?n h?zl? bir ?ekilde bat???na kadar gidecektir."
"BAKLAVA F?YATINI SORUP ALMADAN G?D?YORLAR"
Konak'ta Türkiye'nin en büyük aç?k hava çar??lar?ndan Kemeralt?'nda 7 y?ld?r esnafl?k yapan Sakin Kaya mü?teri bulamamaktan yak?nd?. Kaya ?unlar? söyledi:
"Fiyatlar?n artmas?ndan dolay? orta s?n?f yok oldu. Sadece ?eker, ya?, un de?il benzin olarak dü?ünülmeli. Art?k bankac?lar, devlet memuru dedi?imiz k?s?m yok oldu. Bir baklava dilimi 15-17-18 liraya ç?k?yor. Bekliyoruz turist gelsin de al??veri? yaps?n diye. Antep f?st?kl?lar 250-300 lira, cevizli baklava 250 lira. Art?k bir kilo baklava alan ç?km?yor. Mü?teri bir kilo istedi?i zaman 'Hay?rl?s? olsun, ev mi araba m? ald?n?z?' diyorum. Çünkü art?k evine kimse bir kilo baklava alam?yor. ?nsanlar tek tek yemeyi ö?rendiler. Gelip baklava fiyat?n? sorup alamayan çok mü?teri var. 'Para yetmiyor' diyor. Çok kötü bir dönemden geçiyoruz. 50 liraya gelen lokum bana art?k 200 liraya geliyor. Fiyatlar 4 kat? artt?. Sat?? baz?nda fiyat? 4 kat? art?ramad?k. Yüzde 30 art?? yapt?k. ?u an 400 liraya satt???m lokumdan emin olun 110 liraya satarken daha fazla kazan?yordum. 400 liral?k lokumu ?u an kimse alam?yor. Çünkü al?m gücü çok dü?tü. Fiyatlar mecburen ikiye katlad?. Asl?nda 4'e katlamas? laz?md?. Ancak öyle olsa çok afaki rakamlar ortaya ç?k?yor. 500-700 lira olmas? laz?m baklavalar?n. Yapt???m?z kar çok dü?tü. Gelen insanlar eskiden 'Bir kilo ver' diyordu. ?imdi art?k 'Bir tane ver' diyor."
"ÖNÜMÜZÜ GÖREM?YORUZ"
Kemeralt?'nda bir ba?ka esnaf Sevinç Özsoy ise "5 y?ld?r buraday?z. Bir yerde dursa bu zamlar rahat nefes alaca??z, önümüzü görece?iz. Maalesef önümüzü göremiyoruz. Biz ürünlerimize zam yapam?yoruz. ?nsanlar b?kt? bu zamlardan. Kar marj?m?z giderek dü?üyor. Spangle 26 lira. Kazandibi bir porsiyon 24 liradan sat?yoruz. Eskiden 2 liraya mal ediyordunuz 4-6 liraya sat?yordunuz. ?imdi 4 liraya mal edip 6 liraya anca satabiliyoruz. Elektrik fiyatlar? çok yüksek. Bir dolap çal???yor sadece 1500 lira fatura geliyor. ?malatta 5-6 bin lira geliyor" diye konu?tu.