Türkiye’nin ci?erini yakan orman yang?nlar? sonras?nda, yang?na dirençli a?aç ve bitki örtüsü olu?turman?n önemi bir kere daha ortaya ç?kt?. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, 2019’da belirledi?i bu vizyon do?rultusunda gelecek alt? ayl?k süreçte hayata geçirmek üzere bir dizi ilave eylem belirledi ve uygulamaya koydu. Kentin çevresinde orman restorasyonu çal??malar? yürüten Büyük?ehir Belediyesi, birden çok çe?it içeren a?açland?rma alanlar? olu?turuyor.
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer konu hakk?nda “Dirençli bir ?zmir yaratma stratejimizin çok önemli bir aya?? orman restorasyonu çal??malar?m?z. ?ehrimizin ye?il örtüsünü de ‘yang?na dirençli’ hale getirece?iz ki kolayca alevlere teslim olmas?n” diye konu?tu.
Halk?m?zla birlikte ba?araca??z
?klim krizinin yaratt??? olumsuz etkilerin art?k çok daha s?k görülmeye ba?land???na dikkat çeken Ba?kan Tunç Soyer, “Ne yaz?k ki bundan sonraki süreçte selleri, yang?nlar? ve di?er ola?anüstü do?a olaylar?n? çok daha yo?un ya?ayaca??z. Dolay?s?yla her anlamda dirençli bir kent yaratmak, asli hedefimiz olmak zorunda” dedi. Bu yolda ?zmirlilerin verece?i deste?in çok önemli oldu?unu vurgulayan Ba?kan Soyer, ?öyle devam etti:
“Dirençli kent olman?n iki mucize s?rr? var. Birincisi birliktelik ve dayan??ma... ?kincisi ise ya?am hakk?n?n en önemli öncelik olarak de?erlendirilmesi. Sadece insan?n de?il, do?adaki tüm bitkilerin ve hayvanlar?n da ya?am hakk?ndan bahsediyorum. Zira her yönüyle dirençli kent yaratman?n özünde, do?aya sayg? ve onunla uyum var. Bu bilinci, her ?zmirlinin hissetti?ini biliyorum. Bu öyle ciddiyetle ele al?nmas? gereken bir görev ki, Büyük?ehir’in ya da ba?ka bir ki?inin, kurumun tek ba??na ba?arabilece?i ?ey de?il. Mutlaka halk?m?z?n gönülden deste?i gerekiyor. Topyekûn bir seferberlik gerekiyor. Dolay?s?yla son iki y?lda ya?ad???m?z pandemi, yang?n, hortum ve deprem felaketlerinde sergiledi?imiz örnek ?zmir dayan??mas?n?, kentimizin ye?il örtüsünü orman yang?nlar?na dirençli hale getirebilmek için de hayata geçiriyoruz. Bu yolda, k?ymetli hem?ehrilerimden en güçlü ?ekilde, seferberli?imize destek vermelerini bekliyorum.”
Kendili?inden ye?eren a?açlar
Orman restorasyonu gerçekle?tirmenin pek çok yöntemi var. ?zmir Akdeniz ku?a??nda bir kent ve yang?n riski aç?s?ndan çok hassas bir co?rafya. Farkl? a?aç türlerinin yang?na kar?? dirençleri de?i?kenlik gösteriyor. Örne?in K?z?lçam, Türkiye Ege ve Akdeniz ku?a??n?n do?al bir a?ac?. Ancak bu a?aç çok kolay yan?yor, do?as? gere?i kozalaklar?yla yang?n?n yay?lmas?n? tetikliyor ve yanan çamlar kendili?inden tekrar ye?ermiyor. Yeni bir çam?n do?al olarak olu?mas? için tohumundan yeniden ye?ermesi gerekiyor. Me?e gibi di?er a?aç ve maki türleri ise yang?na daha çok uyum gösteren türler. Ç?ral? olmad?klar? için gövdeleri daha geç yan?yor, en önemlisi de yansa da kendilerini çok daha h?zl? toparl?yor, kökleri vas?tas?yla yeniden, kendili?inden ye?eriyor. Bu tür a?açlar?n biyolojik çe?itlili?i de daha fazla.
?zmir’in orman restorasyonu program?nda, tek tip çam a?açland?rmas? yerine yang?na daha dirençli me?e, menengiç, delice gibi a?açlar?n da yer ald??? çok çe?itli dikim politikas? uygulan?yor. Büyük?ehir’in orta vadeli hedefi, kent çeperinde yang?na dirençli orman alanlar? olu?turmak ve bu alanlar? birer “ya?ayan park” olarak ?zmirliler için do?a ke?if alanlar? haline getirmek.
?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin haz?rlad??? eylem plan? kapsam?nda hayata geçirilecek çal??malar ise ?unlar olacak:
Do?al Ye?il Projesi ile dirençli fidanlar yeti?tirildi
Türkiye’de orman faaliyetleri uzun y?llard?r “kereste elde etme” hedefine odakland??? için Ege ve Akdeniz’deki orman alanlar?n?n büyük bölümü, K?z?lçam gibi ibreli a?açlar?ndan olu?uyor. Bu nedenle palamut me?esi, saçl? me?e gibi a?aç ve bitki türlerinin fidanlar? ne yaz?k ki fazla yeti?tirilmiyor. ?zmir’de 2019’dan beri bu farkl? türlerin üretimiyle ilgili kapsaml? bir program yürütülüyor ve bu program bu y?l meyvelerini vermeye ba?lad?.
?zmir Büyük?ehir Belediyesi yakla??k iki y?l önce, öncelikle uzmanlarla birlikte bu a?açlar?n envanterini haz?rlad?. Hangi a?açlar?n yayg?nla?t?r?laca?? tespit edildi. Bu a?açlar?n fidanlar?n? üretebilmek için Küçük Menderes Havzas?’ndaki kooperatiflerle i? birli?ine gidildi. Fidanlar üretilmeye ba?land?. Önümüzdeki sonbaharda hem Büyük?ehir’e ait a?açland?rma alanlar?nda hem de park ve bahçelerde bu fidanlar toprakla bulu?turulmaya ba?lanacak.
Bu politika üç büyük fayda sa?layacak. Sulama ihtiyac? olmad??? için kurakl??a kar?? ?zmir’in dirençlili?ini art?racak. Yang?na kar?? dirençli olduklar? için orman yang?n? riskini azaltacak. Dikildikleri bölgelerde kentli nüfus için ya?ayan parklar olu?acak, k?rsal nüfus ise bu alanlardaki bal, orman meyveleri gibi odun d??? orman ürünlerinden ekonomik gelir sa?layacak.
Bir Fidan, Bir Yuva Kampanyas?
?zmir Dayan??mas? kentin ye?il örtüsünü yang?na dirençli hale getirme çal??malar? için bir kez daha sergilenecek. Bu do?rultuda, “Bir Fidan, Bir Yuva” adl? internet sitesi kuruldu. Yak?nda ba?layacak fidan dikim kampanyas? ile ?zmirliler, bu site üzerinden fidan sat?n alarak ?zmir’in yang?na dirençli ye?il örtüye h?zla kavu?mas?na destek olabilecek. Bu sitede, sat?n al?nabilecek dirençli fidanlar tek tek tan?t?l?yor. Seferberli?e kat?lmak isteyenler, hangi tür a?aç fidan? ald???n? bilecek. Sonbahar itibariyle ilk fidanlar toprakla bulu?turulacak ve ?ehir merkeziyle ormanl?k alanlar aras?nda “ye?il koridorlar” ve ya?ayan parklar olu?turulacak. Ocak 2020’de ba?lat?lan Ho?geldin Bebek Kampanyas? dahilinde, her yeni do?an bebek için bir fidan? da yine bu alanlara dikecek.
Orman Köyleri ve K?rsal Alan Yang?nlar? ?ube Müdürlü?ü
?zmir Büyük?ehir Belediye Meclisi’nden geçen karara göre Orman Köyleri ve K?rsal Alan Yang?nlar? ?ube Müdürlü?ü, Türkiye’de ilk kez ?zmir Büyük?ehir Belediyesi ?tfaiye Dairesi Ba?kanl??? bünyesinde kurulacak. Bu ?ube, ormanlarda itfaiyecilik hizmetleri ayr? bir uzmanl?k istedi?inden orman köylerine ve yang?n riski bulunan k?rsal alanlara odaklanacak. Dolay?s?yla orman yang?nlar?n? söndürmede ihtisasla?m?? özel bir itfaiye ekibi olacak.
Orman Gönüllüleri Ekibi kurulacak
?zmir’de olas? bir orman yang?n?na çok daha e?itimli, bilinçli ve planl? müdahale edilebilmesini sa?lamak ad?na ilk etapta 200 ki?ilik Orman Gönüllüleri Ekibi olu?turulacak. Gönüllüler, belirlenen alanlarda e?itim görmü? ya da çal??an ki?iler olacak. Ba?vuru ?artlar? k?sa süre içinde duyurulacak. Gönüllülere teorik ve uygulamal? e?itimler verilecek. Ekip, olas? orman yang?nlar?na müdahale için haz?r olacak. Gönüllüler Büyük?ehir’in, ormanlar?n geli?tirilmesine ve korunmas?na yönelik çal??malar?na da destek verecek.
Bu e?itimlerle ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, ormanlara sadece yang?nda de?il ya?am?n her an?nda ve alan?nda sahip ç?kacak bilinçli bir toplum yaratmay? hedefledi. E?itime kat?lanlar sadece yang?nla mücadeleye de?il, orman ekolojisine yönelik de bilgilenecek.
Orman Bilim Kurulu
11 büyük?ehir belediye ba?kan?n?n karar?yla k?sa sürede “Orman Bilim Kurulu” kurulacak. Orman ekolojisi konusunda uzmanla?m?? akademisyenlerden olu?acak bu heyet; ormanlar?n korunmas? ve ya?at?lmas?na yönelik çal??malar?nda yerel yönetimlere dan??manl?k yapacak.
Orman mahallelerine yang?n müdahale seti
?zmir Büyük?ehir Belediyesi orman mahallelerine, olas? yang?nlara ilk müdahale için bir set verecek. Sette su tankeri, içinde hortum, pompa ve di?er gerekli alet edevat?n bulundu?u bir konteyner bulunacak. Al?m ihalesi haz?rl?klar?na ba?layan Büyük?ehir Belediyesi, setleri Eylül ay?nda mahalle muhtarl?klar?na teslim etmeyi planl?yor.
?zmir Ya?ayan Parklar?
2019’daki büyük ?zmir yang?n?ndan sonra ?zmir’i ya?ayan parklara kavu?turmak için çal??malar ba?lat?ld? ve Park Bahçeler Dairesi alt?nda Ya?ayan Parklar ?efli?i kuruldu. 7’den 70’e ?zmirliler bu parklarda, orman ekosistemi nedir, hangi a?açlar var, hangi hayvanlar ya??yor gibi bilgileri, dokunarak, ya?ayarak ö?renebilecek. Bu çal??man?n ilk örne?i, Güzelbahçe’nin Yelki Mahallesi’nde Olivelo Ya?ayan Park? ad?yla hayata geçirilecek.
Ege ve Akdeniz Do?al Peyzaj Bitkileri K?lavuzu
Do?al Ye?il Projesi kapsam?nda, Ege ve Akdeniz bölgelerine has bitki türleri bu k?lavuzda topland?. Bunlar, sulamaya ihtiyaç olmadan, ya?murlarla, kendili?inden yeti?en bitkiler. 117 bitki türü, foto?raflar?yla, özellikleriyle tan?t?ld?. Bu kitap, bitki yeti?tiren kooperatiflere, peyzaj sektörüne k?lavuzluk etmesi ve Büyük?ehir Belediyesi’nin dirençli ye?il örtü çal??malar?na destek olacak bitki türlerinin yeti?tirilmesi amac?yla haz?rland?. Bireysel olarak vatanda?lar da bu faydal? ve estetik türleri, kendi bahçelerine dikebilecek.
Yang?na Dirençli A?açlar Fidanl???
Yang?na dirençli bitki fidanlar?n?n, kooperatiflerde üretildikten sonra geli?tirilmesi ve serpilmesi gerekiyor. Büyük?ehir Belediyesi, kooperatiflerden alaca?? fidanlar? dikim öncesi geli?tirmek amac?yla Torbal?’da geni? bir fidanl?k kuruyor. Burada sadece yang?na dirençli ve sulama istemeyen peyzaj bitkilerinin fidanlar? yeti?tirilecek. Projenin ihalesine önümüzdeki günlerde ç?k?lacak. Fidanl???n, Ocak 2022’de aç?lmas? planlan?yor.
Uluslararas? Akdeniz Ormanlar? Konferans?
Akdeniz ormanlar? konusunda, sadece Akdeniz ülkelerinde de?il, dünya genelinde çok fazla bilimsel ara?t?rma ve ciddi bir akademik birikim var. Bu ara?t?rmalarda “Orman yang?nlar?ndan sonra ne yap?lmal??”, “Yanan alanlara fidan dikilmeli mi? Dikilmemeli mi?”, “Orman örtüsü hangi a?aç türlerinden olu?mal??” gibi pek çok önemli sorunun yan?tlar? bulunuyor. Bu çal??malar? yapan bilim insanlar? ?zmir’e davet edilecek. Orman politikalar?, yang?n öncesi ve sonras? çal??malar hakk?nda bilimsel bilgi sahibi olunacak. Türkiye’nin orman politikalar?na da ???k tutabilecek konferans?n, gelecek y?l?n ilk çeyre?inde düzenlenmesi planlan?yor.
Bal üreticilerine destek
Yanan yerlerdeki ar? popülasyonu ve bal üreticileri büyük zarar gördü. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, bu üreticilere destek olmak amac?yla ellerinde bulunan tüm ballar? sat?n almaya karar verdi. Bu ürünler, kentteki ihtiyaç sahiplerine düzenli olarak ula?t?r?lan g?da paketleri içinde yer alacak. Büyük?ehir uzmanlar? ayr?ca, bal üreticilerine, bundan sonraki süreçte nas?l bir üretim modeli olu?turabilecekleri konusunda teknik destek verecek.
Küçükba? hayvan üreticilerine de destek
?zmir Büyük?ehir Belediyesi yang?n bölgelerindeki küçükba? hayvan üreticileri için de bir destek paketi haz?rlad?. ?zmir Büyük?ehir Belediye Meclisi’nde oy birli?iyle kabul edilen karara göre Mu?la ve ilçelerinde yang?ndan etkilenen küçükba? hayvanc?l?k yapan üretcilere 7 bin çuval (350 ton) kuzu büyütme yemi deste?i verilecek.