?zmir'i en çok etkileyen faylar?n jeolojik geçmi?ini ara?t?rmak amac?yla DEÜ ve Afyon Kocatepe Üniversitesi i? birli?inde bir TÜB?TAK projesi hayata geçiriliyor. Yakla??k 2 y?l önce Güney Marmara'da çal??maya ba?layan üniversitelerin ö?retim üyeleri Ya?c?lar fay? üzerinde 11 hendek açarak incelemelere ba?lad?. Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Ça?lar Özkaymak, DEÜ ö?retim üyesi Doç. Dr. Ökmen Sümer ve teknik eleman Fatih Büyüktopçu ile hendekte çal??an DAUM Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, çal??man?n sonunda bir deprem senaryosuna altl?k olu?turacaklar?n? kaydetti. ?zmir ölçe?inde hangi fay?n deprem üretme potansiyelinin yakla?t???n? ortaya koymak istediklerini anlatan Prof. Dr. Sözbilir, 2005 y?l?nda S??ac?k Körfezi'nde 5.9 büyüklü?ünde meydana gelen depremi hat?rlatarak, "O depremi üreten fay bu fay. Ya?c?lar ve Demircili köylerinde birçok evde hasar meydana gelmi?ti. Bu fay?n 2005 y?l?ndan önce hangi y?llarda deprem üretti?ini bulmak için bu çal??may? yap?yoruz. Hende?i açt???m?zda di?er k?r?klar?n yakla??k kaç y?ll?k oldu?unu tespit ediyoruz" dedi.
Türkiye'de 2011 y?l?nda ulusal deprem stratejisi eylem plan? yay?nland???n? aç?klayan Prof. Dr. Sözbilir, 2023'e kadar depremle ilgili yap?lmas? gereken çal??malar?n kay?t alt?na al?nd???n? belirterek bu çal??malardan birinin de hendek açma çal??mas? oldu?unu söyledi. Türkiye'deki 485 fay?n tümünün kesilerek bu çal??man?n yap?laca??n? ifade eden Prof. Dr. Sözbilir ?öyle konu?tu:
"Nüfus yo?unlu?u bak?m?ndan öncelikli oldu?u için ilk çal??may? Güney Marmara'da yapt?k. Bu çal??mam?z 2 y?ld?r sürüyor, yakla??k 4- 5 ay sonra bitirece?iz. Bundan sonra bölgenin deprem tehlike analizi s?n?f?na girip girmedi?i ara?t?r?lacak ve yap?la?maya kapat?l?p kapat?lmamas? ile ilgili önerilerde bulunaca??z. Ya?c?lar fay?n?n üzerinde bir hendek açt?k. Bu fay?n bundan sonra ne zaman k?r?labilece?ini ortaya ç?karmaya yarayan ve deprem tehlike analizinde kullan?lan parametreleri elde etmeye çal???yoruz. Bu iki y?ld?r devam eden bir TÜB?TAK projesi. ?zmir, Seferihisar, Tuzla, Ya?c?lar, Gülbahçe faylar?n? içeriyor. Bu fay?n deprem tehlike analizinde nas?l bir yere sahip oldu?unu anlayaca??z. Fay?n ne kadar s?kl?kla deprem üretti?i tespit edildikten sonra bölgenin yap?la?maya kapat?l?p kapat?lmamas?yla ilgili önerilerde bulunabiliriz."
'FAY YASASINA ALTLIK OLU?TURULACAK'
Bir fay?n diri fay haritas?na i?lenmesiyle o fay?n geçmi? dönemlerde 6'n?n üzerinde deprem üretti?inin anla??ld???n? anlatan DAUM Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye'deki 485 fay?n 6'n?n üzerinde deprem üretme potansiyeline sahip oldu?unu aç?klad?. Ya?c?lar fay?n?n da 16- 20 kilometre uzunlu?unda hem karada hem denizde devam eden bir fay oldu?unu dile getiren Prof. Dr. Sözbilir, ?öyle devam etti:
"Tarihsel dönem dedi?imiz 1900 y?l? öncesinde bu bölgede bir sürü y?k?c? deprem olmu?. Bu fay bu depremlerin hangisinden sorumlu, bunu bilmek için bu çal??may? yap?yoruz. Kuzey- güney yönünde uzanan bu fay Gülbahçe Körfezi'ne do?ru gidiyor. Depremin büyüklü?ü 6'y? geçtikten sonra fay yüzeye gelir, can ve mal kayb? ba?lar. Bu fay?n üretece?i bu büyüklükte bir depremden Bayrakl?, Manavkuyu, Kar??yaka, Narl?dere yani ?zmir'in çok büyük bir k?sm? etkilenir. Türkiye'de ?çi?leri Bakanl??? ve AFAD düzeyinde yeni bir çal??ma ba?lat?ld?. Faylar?n tehlikesinden nas?l kurtulabilece?imiz ile ilgili bir fay yasas? gündemde. O konuda bizlere görev verildi. Hangi fay?n üzerinde oturma hakk?na sahip oldu?umuz ortaya ç?kacak. Buna göre de örne?in bir parsel baz?nda ?ehir ne tarafa do?ru büyümeli, faydan ne kadar uzakta olmal?y?z gibi bilgiler bu sayede ortaya ç?k?yor. Fay yasas?na altl?k olu?turacak i?leri yapm?? oluyoruz."
DEPREM SENARYOSU HAZIRLANACAK
Ya?c?lar bölgesinde yakla??k 11 hendek açt?klar?n? söyleyen Prof. Dr. Hasan Sözbilir, gelecek hafta Tuzla fay?na geçip 3 hendek daha açacaklar?n? ifade etti. Ortalama 14 hendek aç?laca??n? belirten Prof. Dr. Sözbilir, "Böylece ?zmir'i en çok etkileyen 5 fay?n jeolojik geçmi?ini ortaya ç?karm?? olaca??z. ?zmir ölçe?inde hangi fay?n deprem üretme potansiyeli yakla?t???n? anlayaca??z. Bunu ortaya ç?kard?ktan sonra bir deprem senaryosu haz?rlamam?z gerekiyor. ?zmir'in bu senaryosu en son 1999'da ç?kar?ld?. Bizim bu verilerden sonra hangi faya göre deprem senaryosu kurmam?z gerekti?i ortaya ç?kacak" dedi.