Vak?flar Bölge Müdürlü?ü, ?zmir’de kendisine ait olan i?yerlerindeki kirac?lar?na yapt??? 2023 y?l? zamm? ile esnaf?n tepkisini toplad?. Rayiç bedel ad? alt?nda yüzde 75 ile yüzde 280 oran?nda de?i?en zamlar uygulayan kurumun bu tavr? devletin aç?klad??? resmi rakamlarla da çeli?ti. TÜ?K’in aç?klad??? yüzde 16’l?k enflasyon oran? ile memur ve emekliye gelen yüzde 30’luk maa? zamlar?na kar??n astronomik kiralarla kar??la?an ?zmir esnaf? isyan etti.
??YERLER? KAPANAB?L?R
Yüksek enflasyon, rekor faturalar, yüksek girdi maliyetleri ve pe? pe?e gelen zamlar nedeniyle pandeminin ard?ndan zorlu bir y?l geçiren esnaf, bu kez de Vak?flar Bölge Müdürlü?ü’ne ait i?yerlerine yap?lan kira zamlar?yla ?oka u?rad?. Yüzde 280’ü bulan kira art??lar? ?zmir’in kalbi Kemeralt? Çar??s? bünyesinde yer alan Kestanepazar? Camii, Ba?durak Cami, Salepçio?lu Han, Konak Vak?flar Çar??s?, K?zlara?as? Han gibi birçok alanda binlerce esnaf?n ma?duriyetine yol açt?. Çar??n?n emektar? olan 30-40 y?ll?k esnaf, mülkiyeti devlete ait i? hanlar?nda istenen astronomik kira rakamlar? kar??s?nda tahliye endi?esi ya?arken, esnaf temsilcileri ve i?yeri sahipleri geli?meler sonras?nda iflaslar?n pe?i s?ra gelece?ini ifade etti.
YÜZDE 300’LERE VARAN ORANDA ZAM
Gelen zamlar hakk?nda Kemeralt? Esnaf Derne?i Ba?kan? Semih Girgin, “Devletin kirac?s? olan arkada?lar?m?z?n kiralar?na bir anda yüzde 75 ile yüzde 280 oran?nda zam gelmeye ba?lad?. Rayiç bedelleri de dikkate al?p güncelleme ad? alt?nda 5 y?ldan eski süredir kirac? olanlara yüzde 300’lere varan oranda zam yap?ld?. Bu kabul edilebilir bir ?ey de?il. Bu ma?duriyetin giderilmesi için esnaf temsilcileri olarak hükümete kadar gidece?iz. Bu yanl??tan dönülmezse biz bu yükün alt?nda kal?r?z. Ne yapal?m, i?yerimizi kapat?p gidelim mi? Kiram?z? ödeyemedi?imiz anda bizi tahliye edecekler” dedi.
“ÜLKEN?N BÜTÜN ZARARINI ESNAF MI ÖDEYECEK?”
Esnaf?n ekonomik krizde bu fiyatlarla ba? edemeyece?ine dikkat çeken Girgin, “Rayiç bedelin yükselmesinin sorumlusu esnaf de?il ki. Neden esnaf? cezaland?r?yorlar? Bu kriz ortam?nda bu esnaf bu kiralar? nas?l ödeyecek? Faturalar, di?er giderler ate? pahas? olmu?, biz bu paray? kazanam?yoruz, bu kiralarla nas?l ba?a ç?kaca??z? Biz daha pandemiden kalan borçlar?m?z?n taksitlerini ödüyoruz. Siz i?çiye, memura yüzde 50, yüzde 30 zam yap?yorsunuz, esnaf?n kiras?na yüzde 130, yüzde 300 zam yap?yorsunuz. Ülkenin bütün zarar?n? esnaf m? ödeyecek?” diye sordu.
“K?RA 6 B?N TL’DEN 21 B?N L?RAYA ÇIKTI”
Kemeralt? esnaf?ndan Mustafa Çoban, ''Bir anda i?yeri kiram?za yüzde 280 oran?nda zam geldi. Hem ?a??rd?k hem de üzüldük. Vak?flar Bölge Müdürlü?ü’nün 27 y?ld?r kirac?s?y?z. 70 metrekare bir yeri i?letiyorduk. Yapt?klar? aç?klama 5 y?l üzerinden bir rayiç bedel uyguland???n? söylediler. Biz bu zam oranlar?n?n yeniden gözden geçirilmesini talep ediyoruz. Yap?lan zam çok yüksek. 6 bin lira kira öderken bu rakam bir anda 21 bin liraya ç?kt?. TEFE, TÜFE üzerine bir de rayiç bedel eklenince astronomik kiralarla kar?? kar??ya kalmaya ba?lad?k. Y?ll?k enflasyon yüzde 92 iken yüzde 280 zam nedir? Tüm kirac?lara 4-5 kat? oran?nda zam yap?l?yor. Bu ?ekilde devam edebildi?imiz kadar edece?iz. Ama i?ini b?rakan, kapatan esnaflar da olacakt?r” ifadelerini kulland?.
“ZAMDAN ÖTÜRÜ B?R ELEMANIMI ??TEN ÇIKARTMAK ZORUNDA KALDIM”
Bir di?er esnaflardan Ayhan Suda? ise “15 metrekarelik bir i?yerim var. 20 senedir buraday?m. 12 bin lira olan kiram? yüzde 130 zam ile 27 bin 500 liraya ç?kartt?lar. Di?er i?yerlerine metrekaresi daha fazla olsa bile yüzde 70 civar?nda zam yap?yorlar. 5 y?ldan fazlad?r ayn? yerde oldu?um için bana rayiç bedel oran?nda art?? getirdiler ve ortaya böyle bir tablo ç?kt?. Benim etraf?mda böyle bir kira yok. Biz eskiyiz diye daha büyük zamlarla kar??la?t?k. Önümüzdeki süreçte benim gibi yüzlerce esnaf ma?dur olacak. Vak?flar Bölge Müdürlü?ü benden metrekare birim fiyat? olarak 1620 lira isterken yan?mdaki yerden 600 lira istiyor. Kendi i?imizi b?rak?p gidemeyiz, ta??namay?z, kapatamay?z. Bir yat?r?m yapt?k, buna göre borçland?k, geçmi?ten gelen kredilerimizin ödemeleri var. Geçen yaz yaralar?m?z? sard?k derken ?imdi bu ya?ad?klar?m?z bizi çok yaralad?. Kiraya gelen bu zamdan ötürü bir eleman?m? i?ten ç?kartmak zorunda kald?m. Kiram kadar para kazanm?yorum bile. S?rf bu yüzden her ürüne zam yapmak zorunda kald?m. Mü?teri kaç?yor. Bize bu zamm? yapan ayn? devlet ev sahiplerine yüzde 25 zam s?n?r? koyuyor. Bunu neden i?yerlerine de uygulam?yorlar? En az?ndan adaletli olunsun. Tüm kiralara enflasyon oran?nda yani yüzde 60 zam s?n?r? koysunlar. Rayiç bedeli üzerinden kira art??? belirlenmesin” dedi