Türkiye’nin en kapsaml? deprem ara?t?rmalar? ve risk azaltma projelerini ba?latan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin yap? envanteri ve zemin çal??malar?yla beraber kara ve denizde ba?latt??? depremsellik ara?t?rmas? sürüyor. 100 kilometre yar?çapl? alanda faylar?n ve tsunamilerin incelendi?i depremsellik ara?t?rmas? çevre illere kadar uzand?. Ayd?n’?n Söke ilçesinde de eski deprem izlerini ara?t?rmak üzere hendek aç?ld?.
Faylar?n deprem üretme potansiyeli belirlenecek
Eski?ehir Osmangazi Üniversitesi Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Genel Jeoloji Ana Bilim Dal? Ba?kan? Prof. Dr. Erhan Altunel, ?zmir’in 100 kilometre yar?çap?nda Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlü?ü (MTA) taraf?ndan haritalanan bütün diri faylar? çal??t?klar?n? söyledi. Söke Gülbahçe köyünde aç?lan hendekte yapt?klar? çal??ma hakk?nda bilgi veren Erhan Altunel, “Genç çökerlerde, yani günümüzden 10 bin y?l geriye gitti?imizde o tür çökerlerde, onlar? kesen faylar varsa, bunlar? inceliyoruz. Fay gördü?ümüz hendeklerden tarihsel depremleri ya?land?rmak için örnekler al?yoruz. ?u ana kadar açt???m?z ve fay gördü?ümüz hendeklerden ald???m?z örnek say?s? 140’dan fazla. Bu örnekleri ya? analizi için gönderdik. Ya? analizleri geldi?inde hangi fay?n ne zaman, hangi büyüklükte deprem üretti?ine yönelik bilgimiz olacak” dedi.
Söke’de fay hatt? üzerinde inceleme
Söke’nin yakla??k 15 kilometre güneybat?s?nda Büyük Menderes fay zonunun bulundu?unu vurgulayan Altunel, “Büyük Menderes Ovas?’n?n olu?umunda etkin olan bir fay zonu bu. Aktif faylar? haritaland?ran ekibimiz o fay? bulup ‘Burada aktif fay var’ diyor. Biz de ekibin yapt??? haritalardan yararlanarak hendek açmak için uygun olan yerleri belirliyoruz. ?u anda da o tür yerlerden birindeyiz. Aktif fay haritaland?rma ekibinin yapm?? oldu?u haritalar üzerinde yapt???m?z gözlemlere dayanarak burada hendek açman?n uygun oldu?unu gördük. Burada 1955 y?l?nda 6.8 büyüklünde bir deprem var. O depremin yüzey k?r??? olu?turup olu?turmad???n? anlamak hedeflerimizden biri. Bir de o depremden önce bu fay üzerinde büyük deprem olmu? mu, yüzey k?r??? olu?turmu? mu onu anlamak istiyoruz” diye konu?tu.
“Sadece ?zmir için de?il çevre iller için de önemli”
Aç?lan hendekte fay belirlediklerini anlatan Prof. Dr. Erhan Altunel, ?unlar? söyledi: “Burada açt???m?z hendekte ?u anda gördü?ümüz birimleri kesen iki fay var. Yani burada iki tane yüzey k?r??? olu?turan deprem olmu? demektir. O depremlerin tarihlerini anlamak için örnek al?yoruz. Bu örneklerin sonucuna göre de?erlendirme yapaca??z.” Yap?lan çal??malar?n sadece ?zmir’i de?il, çevre illeri de kapsad???n? anlatan Prof. Dr. Erhan Altunel, “7 büyüklü?ündeki bir deprem yakla??k 30-40 bin kilometrekare bir alan? etkiler. Bu çal??ma her ne kadar ?zmir Büyük?ehir Belediyesi çal??mas? gibi görünse de asl?nda Söke, Ayd?n, Mu?la, Manisa için de çok önemli. Bu fay?n üzerinde bir deprem meydana geldi?inde çevre illeri de etkileyecek.”
“Önce güvenlik sonra di?er hizmetler”
Bir idarecinin halk?na yapabilece?i en iyi hizmetin, onlar?n güvenli?ini sa?lamak oldu?unu vurgulayan Altunel, “Önce güvenlik sonra di?er hizmetler. Biz bu çal??malarla fay?n deprem üretme potansiyelini anlayaca??z. Bu fay?n yüzeyde k?r?k olu?turup insanlara zarar verecek potansiyeli var m? yok mu? Bunu ara?t?r?yoruz. Tehlike var m?, boyutlar? nedir, gerçekle?ti?inde ne kadar büyük bir alan? etkiler? Bunlar? ortaya koyar?z. Yetkililer bu bilgilerden yararlanarak gerekli önlemleri almaya çal???rlar. Üst yap?y? buna göre ?ekillendirirler. Bütün bu çal??malar dikkate al?n?p ona göre ad?m at?lsa, ne bu kadar can kayb?, ne de bu kadar maddi kay?p ya?an?r. Kimsenin burnu kanamadan olay? atlat?r?z” diye konu?tu.
?zin almakta zorluk ya?an?yor
Prof. Dr. Erhan Altunel, çal??malar? yürütürken hendek aç?lmas? için izin almakta zorland?klar?n? da anlatarak ?unlar? söyledi: “Biz bu tür çal??malar? yaparken anahtar nitelikte yerler oluyor. Kaz? yapmak için izin almak zorunday?z. Ancak izin alma konusunda s?k?nt? ya??yoruz. Vatanda?lar?m?z ve ilgili kurumlar bu tür çal??malar konusunda daha hassas olmal?.”
Önemli bulgular elde edildi
?stanbul Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Serdar Akyüz de Söke’de açt?klar? hendekte iki tarihsel depreme ait jeolojik kan?ta rastlad?klar?n? anlatt?. Akyüz, “Bu depremlerin yüzeye kadar ula?t???n?n kan?t? bunlar. Yapt???m?z ara?t?rmalar sayesinde geçmi?te olan deprem hakk?nda bilgi sahibi olaca??z. Fay?n yüzeydeki uzunlu?u ve bu yer de?i?tirme miktar?na göre de depremlerin büyüklü?ünü söyleyebiliriz. Bu çal??malar?n sonunda depremin geçmi?teki büyüklü?ü hakk?nda tahminde bulunabilece?iz. Gelecekte üretecekleri deprem hakk?nda bilgi sahibi olaca??z” dedi.
“Riskli tüm fay hatlar? inceleniyor”
?zmir Büyük?ehir Belediyesi Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel ?yile?tirme Dairesi Ba?kanl???’nda görevli jeoloji mühendisi Mesut Özdemir ise, “Bu proje ile ?zmir’in merkezini referans alan yakla??k 100 kilometre yar?çapl? bir alanda paleosismolojik çal??malar?m?z? yürütüyoruz. Bu çal??malarda ?zmir için risk olu?turabilecek bütün diri faylar? ara?t?rmay? hedefliyoruz. Tek hedefimiz do?al afetlere, depremlere kar?? daha dirençli bir kent yaratmak” diye konu?tu.
“Hiçbir yerel yönetimin böyle bir çal??mas? yok”
Söke Belediyesi ?mar ve ?ehircilik Müdürü Yüksel Ertercan de böyle bir çal??man?n yap?lmas?n?n kendilerini mutlu etti?ini belirterek ?unlar? söyledi: “Bu çal??malar bizim bölge aç?s?ndan çok önemli. Hiçbir yerel yönetimin böyle bir çal??mas? yok. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin yapt??? bu çal??madan dolay? eme?i geçenlere te?ekkür ediyorum.”
“Çocuklar?m?za endi?esiz ya?ayabilecek gelecek b?rakaca??z”
Güllübahçe Mahallesi Muhtar? Yusuf Çam ise ?unlar? söyledi: “Aylar önce ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nden arkada?lar bu çal??may? yapmak istedi?ini söyleyince çok heyecanland?m. Çünkü Türkiye genellikle fay hatt? üzerinde. Güllübahçe de böyle bir yer. Ke?ke olmasa ama deprem gerçe?ini kabullenip, buna yönelik çözümler üretmek zorunday?z. Böyle bir çal??ma yapt?klar? için ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’ne çok te?ekkür ediyorum. Bu arkada?lar?m?z?n önünü açal?m. Çal??ma yap?lmas?n? kolayla?t?ral?m. Bunlar?n bölgemiz aç?s?ndan büyük faydas? var. Çünkü çocuklar?m?za endi?esiz ya?ayabilecek bir gelecek b?rakaca??z."