?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, 91 y?ll?k bir Cumhuriyet miras? olan ve Büyük?ehir ?irketi ?zDo?a taraf?ndan yeniden faaliyete geçirilen Menderes’teki ?a?al Su Fabrikas?’n?n aç?l???na ev sahipli?i yapt?. ?zDo?a A.?.’nin Ekim 2022’de ?ZSU’dan kiralad??? ?a?al su kayna??, yakla??k bir y?lda son teknolojilerle donat?larak Türkiye ile yeniden bulu?tu.
Son nesil pet ve cam ?i?e dolum makineleri sat?n al?narak yenilenen ?a?al Köyü’ndeki fabrikan?n aç?l?? töreninde Ba?kan Tunç Soyer’e e?i Neptün Soyer, Büyük?ehir Belediyesi Ba?kan Vekili Mustafa Özuslu, Genel Sekreter Bar?? Karc?, Menderes Belediyesi Ba?kan? Erkan Özkan, Torbal? Belediye Ba?kan? Mithat Tekin, Gaziemir Belediye Ba?kan? Halil Arda, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ?zmir ?l Ba?kan? ?enol Aslano?lu, CHP ?zmir Milletvekilleri R?fat Nalbanto?lu, Murat Bakan, ?ZSU Genel Müdürü Ali H?d?r Köseo?lu, ?zDo?a A.?. Yönetim Kurulu Ba?kan? Güven Eken ve Genel Müdürü Özkan Baturu, Büyük?ehir Belediyesi bürokratlar?, meclis üyeleri, mahalle muhtarlar? ve vatanda?lar e?lik etti. Ayr?ca aç?l??ta ünlü klarnet virtüözü Hüsnü ?enlendirici ve orkestras? müzik ?öleni ya?att?.
“100 eserin ilki”
91 y?ll?k bir cumhuriyet markas? ?a?al Su Fabrikas?’n?n aç?l???nda mutluluk, gurur ve heyecan ya?ad???n? ifade eden Ba?kan Tunç Soyer, “Bu aç?l??la birlikte Cumhuriyetimizin 100’üncü y?l?nda ?zmir’e 100 eser kazand?rma yolculu?umuzu da ba?lat?yoruz. ?a?al Su Fabrikam?z kazand?raca??m?z 100 eserin ilki. Tarihimizin bu önemli dönemecini ya?arken ?ehrimizi 99 yeni eserle bulu?turacak olmaktan gurur duyuyorum. ?a?al Suyu dünyan?n en lezzetli en sa?l?kl? sular?ndan biri. Ayn? zamanda Cumhuriyet projesi” dedi.
“?a?al bir ahde vefa projesidir”
Bu suyun hikayesinin bir as?r önceye gitti?ini belirten Ba?kan Tunç Soyer, “Ulu Önderimiz Mustafa Kemal’in silah arkada?lar?ndan Kaz?m Dirik Pa?a Kurtulu? Sava??’n?n ard?ndan askerlik görevini b?rak?p mülki hizmete geçti?inde ?zmir Valisi olarak göreve geliyor. Kaz?m Dirik’in ?ehrin içme suyu ihtiyac?n? kar??lamak için olu?turdu?u heyet hummal? bir çal??ma ba?lat?yor. Bu dönemde ke?fedilen ?a?al Suyu, 1932 y?l?nda ilk kez ?i?elenerek, damacanalarla ?zmir’e ta??n?yor. ?a?al, lezzeti ve çok özel nefasetiyle k?sa sürede ?zmir’in ve hatta Türkiye’nin en çok tercih edilen su markas? olmu?. Hatta ?a?al ismi ‘su’ ile özde?le?iyor. Bu benim çocuklu?umun geçti?i y?llarda da böyleydi. Bizim için ?a?al, su demekti. ??te o yüzden yeniden Türkiye ile bulu?turdu?umuz ?a?al Suyu anlatmak için bugün de ‘Suya ?a?al denir’ diyoruz. Bu fabrika bizim için ?zmir’e kazand?rd???m?z yeni bir hizmet olman?n çok ötesinde bir anlam ifade ediyor. ?a?al bir ahde vefa projesidir. Bu fabrika Cumhuriyete vefam?zd?r. Atalar?m?za vefam?zd?r. Ve çocuklar?m?za b?rakaca??m?z mirast?r. ?zmir’in çok uzun y?llard?r at?l kalm?? bu hazinesini yeniden hizmete sunmak çok büyük bir gurur kayna??. 140 milyon liral?k yat?r?mla y?k?lma noktas?na gelmi? olan bu tesisi, sadece 10 ayda yenileyerek aya?a kald?ran tüm ekip arkada?lar?ma sonsuz te?ekkür ediyorum” ifadelerini kulland?.
“Çok yak?nda raflarda görece?iz”
Tesisteki eski fabrika binalar?ndan birinde yepyeni teknolojilerle donat?lm?? cam ?i?e ve be? litrelik pet ?i?e hatt?n?n dün itibar?yla üretime ba?lad???n? söyleyen Ba?kan Soyer, sözlerine ?öyle devam etti: “Di?er binam?zdaki küçük pet ?i?e dolum ünitemiz ise bir kaç ay içerisinde üretime girecek. Her iki ünite de sa?l?k ve hijyen aç?s?ndan en yüksek standartlara sahip. Bir hafta önce ruhsat?n? ald???m?z fabrikam?z ilk etapta ayda 3 buçuk milyon litre ?a?al Suyu’nu sat??a sunacak. ?a?al Su cam ?i?elerini çok yak?nda raflarda görece?imizi müjdelemek isterim. De?erli karde?lerim ?a?al ad?n? duydu?unuzda bile mutlu oluyorsunuz. Çünkü ?zmir’in insan? kadir?inast?r. De?erlerini hiçbir zaman unutmaz. ?a?al da o unutulmaz de?erlerimizden birisidir. Su olmazsa, hayat olmaz. Günümüzde bu çarp?c? gerçekli?i çok derinden hissediyoruz. ?klim krizinin etkileri art?k ya?ant?m?z?n her alan?nda kendisini gösteriyor. Bir yandan sellerle bo?u?urken, di?er yandan kurakl?k tehlikesiyle kar?? kar??yay?z. ??te biz, ?zmir’de bu gerçe?i çok önceden görerek, önlemler almaya ba?lad?k.”
“Bu ?ehirde hiçbir kaleyi y?kt?rmayaca??z”
Aç?lan ?a?al Su Fabrikas?’yla asl?nda yepyeni bir hareket ba?latt?klar?n? da vurgulayan Ba?kan Soyer, “Sizlere söz veriyorum. Bu ?ehirde at?l b?rak?lm?? tek bir kamu yat?r?m? b?rakmayaca??z. Her kar?? topra??n?, her tarlas?n?, her soka??n? ve her insan?n? can?m?z gibi sahiplenece?iz. Bizim için vatan ve millet sevgisi budur. Milliyetçilik budur. O yüzden sonuna kadar buraday?z. Bu yolda, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün söyledi?i ‘Her fabrika bir kaledir’ sözü en de?erli rehberimiz olacak. Sözüm söz. Bu ?ehirde hiçbir kaleyi y?kt?rmayaca??z. Di?imizi can?m?za takarak yeni kaleler in?a edece?iz. ?a?al Su Fabrikas? bu kalelerin ilkidir. Bugün ba?latt???m?z umut hareketi, doksan dokuz yeni kaleyle ?zmir’in tüm ilçelerine yay?lacak. ?ehrimizi yüzüncü y?lda yüz yeni eserle donataca??z. Koku sorunundan altyap?ya, yoksullukla mücadeleden k?rsal kalk?nmaya kadar, son dört y?lda temellerini att???m?z yüz proje ?zmir’in dört bir yan?nda p?r?l p?r?l parlayacak. Eserlerimiz ?ehrimizin tüm sorunlar?na dokunarak her birine kal?c? çözümler sunacak. Biz, hep birlikte cumhuriyetimizin ate?ini ikinci yüzy?l?m?za ta??yaca??z” dedi.
“Biz ?zmir’iz hakk?m?zdan vazgeçmeyiz”
?a?al’?n ?zmir’in hakk? oldu?unu vurgulayan Ba?kan Soyer, sözlerini ?öyle tamamlad?: “Cumhuriyet de ?zmir’in hakk?d?r. Her ikisinden de asla vazgeçmem. Asla vazgeçemeyiz. Biliyorum ki biz ?zmir’iz. Hakk?m?zdan asla vazgeçmeyiz. Hele cumhuriyetten asla vazgeçmeyiz. Hak etti?i bu de?eri, ?zmir’e kazand?rm?? olman?n gururuyla, hepinizi sevgi ve sayg?yla en içten hürmetlerimle selaml?yorum. Bir Cumhuriyet çe?mesi olan ?a?al, ?zmir’e hay?rl? u?urlu olsun.”
Ba?kan Soyer ve ekibine te?ekkür
Menderes Belediye Ba?kan? Erkan Özkan ise, “Menderes için bugün çok özel ve çok güzel bir gün. Y?llar sonra yeniden Türkiye’nin en eski su markalar?ndan birisi olan ?a?al Su halk?m?zla bulu?uyor. ?zmir’in bir de?eri hayat buluyor. ?a?al, ben de dahil burada bulunan insanlar?n hatta ço?u ?zmirlinin geçmi?inde iz b?rakm??, suya ad?n? veren marka olmu?tur. Ülkenin içinde bulundu?u ekonomik krize ra?men ?zmir’e de?er katan projeler ile hizmetlerini sürdüren ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan?m?z Tunç Soyer’e ve ekibine böylesine önemli bir de?eri yeniden bizlerle bulu?turdu?u için te?ekkür ediyorum” ifadelerini kulland?.
Nas?l bir üretim yap?lacak?
?a?al suyu kayna??n?n saniyede 4 litrelik su kapasitesi bulunuyor. ?a?al Su Fabrikas?’nda ilk etapta ayda 750 ml ve 330 ml cam ?i?e üretimi yap?lacak. Pet ?i?e hatt?ndaki yap?m çal??malar?n?n tamamlanmas?yla 0,5 litre, 1,5 litre ve 5 litrelik pet ?i?e dolumu yap?lacak.
?zmir’de suya ?a?al denir
?a?al suyunun ?zmir’in kullan?m?na aç?lmas?, 1926’da dönemin valisi Kaz?m Dirik’in projesi olarak hayata geçirildi. Memurlar Kooperatifi taraf?ndan 1932 y?l?ndan itibaren damacanalarla ?ehre ta??nd?. 1945’te ?a?al suyunu mühürlü damacanalar ve ?i?eler içinde satma hakk?, ?zmir Çocuk Esirgeme Kurumu’na devredildi. Menderes ilçesi ?a?al Köyü s?n?rlar?nda Tahtal? Baraj? Havzas? orta mesafeli koruma alan? içerisinde kalan kaynak suyu için, ?zmir ?l Özel ?daresi taraf?ndan 12 Eylül 1983 tarihinde Kaynak Suyu ve ?i?eleme Tesisi ruhsat? al?nd?. Kaynak suyunun sat??? ?zmir ?l Özel ?daresi taraf?ndan cam ?i?elerde yap?ld?. Zaman içinde bu ürün ve marka aras?nda bir özde?le?me olu?tu ve ?zmirliler taraf?ndan ?i?eyle sat?lan tüm sulara “?a?al” denilmeye ba?land?.
1984’te P?nar markas? taraf?ndan kiralanan tesiste üretilen sular do?al kaynak suyu olarak Türkiye piyasas?nda yer ald?. Marka, ?a?al kayna??nda 8 Kas?m 2002’de üretime son verdi. 2011 y?l?n?n Mart ay?nda Büyük?ehir Belediyesi Yasas? ile kendi s?n?rlar? içerisinde kalan kaynaklar? i?letme yetkisini Özel ?dare’den isteyen ?zmir Büyük?ehir Belediyesi ?ZSU Genel Müdürlü?ü, kent genelinde ?a?al’?n da dâhil oldu?u yedi kaynak suyu için ?zmir 1. ?dare Mahkemesi’nde dava açt? ve ?a?al suyunun i?letme hakk?n? elde etti. ?ZSU Genel Kurulu’nun Eylül 2022’de ald??? kararla, Menderes ?a?al Kaynak Suyu ve ?i?eleme Tesisi 25 y?ll???na i?letilmek üzere ?zmir Büyük?ehir Belediyesi i?tiraklerinden ?zDo?a’ya kiraland?. Uzun bir süre at?l olan Kaynak Suyu ve ?i?eleme Tesisi’nin ?zDo?a taraf?ndan kiralanmas?n?n ard?ndan, yenileme çal??malar? yap?ld?.