?zmir'de TOK?'ye fla? tepki... DEN?Z? SATIYORLAR!

SONKALE?ZM?R-MMOB Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi ve TMMOB ?ehir Planc?lar? ?zmir ?ubesi, TOK?'nin ?zmir'de sat??a ç?kard??? 4 araziyle ilgili aç?klama yapt?. Kar??yaka'da 2, Alia?a ve Narl?dere'de de birer parselin sat??a ç?kar?ld??? vurgulan?rken, bu alanlar?n kamu hizmet alan? oldu?u dile getirildi. Kar??yaka'daki parselin b?r k?sm?n?n da denizin içerisinde yer ald??? vurguland?. 

Yaz?l? aç?klama ?öyle: 

Toplu Konut ?daresi Ba?kanl???(TOK?) taraf?ndan, 23 Haziran 2020 tarihinde yay?mlanan ilanda, 9 Temmuz 2020 tarihinde yap?lacak müzayedede 26 ilde 191 arsa için sat?? ve kira ihalesine ç?k?laca?? duyuruldu. ?landaki slogan dikkat çekiciydi: “Yat?r?mc?ya F?rsat”. Yani TOK?’nin iddias?na göre, ta??nmazlar? alanlar kazançl? ç?kacak… Peki kim kaybedecek? ??te bu sorunun yan?t?, arsalar?n niteli?inde yat?yor.

Sat?lan arsalar?n içinde, “rekreasyon alan?”, “aç?k spor tesisi”, “dini tesis / cami”, “sa?l?k oca?? ve ilk yard?m merkezi”, “kentsel hizmet alan? ve yol”, “sosyal kültürel tesis alan?”, “park alan?”, “pazar”, “belediye hizmet alan?” ve “resmi kurum alan?” var. Her biri kamusal alan ya da kamu hizmet alan? olan, mülkiyeti kamuda olmas? gereken ya da mülkiyetsiz b?rak?lmas? gereken alanlar bunlar. ?ehir planlaman?n ilke ve esaslar? da bunu söylüyor, yasalar da.

Oysa, Çevre ve ?ehircilik Bakanl???na ba?l? ve “Kamu Tüzel Ki?ili?i” ta??yan bir kurulu? olan TOK?, kamuya ait ta??nmazlar?, ?ah?slara sat?yor. Mülkiyeti özelle?tiriyor. Ya, o mülkiyet üzerindeki kullan?m kararlar? ne olacak? Tüm kente aç?k olmas? gereken rekreasyon alan?n?n etraf?na çit çevrilecek, sadece paras? olanlar m? içeri girecek? ?lk basamak sa?l?k hizmetlerinin verildi?i sa?l?k oca??na gitmek için, mülk sahibinden izin mi al?nacak?

Yoksa, bu alanlarda bir süre sonra plan de?i?iklikleri gerçekle?tirilecek ve kamusal alanlar, konuta ve ticarete mi dönü?türülecek? “Buralar? eskiden dutluk”tu ?akas?n?, “yat?r?mc?lar” gerçe?e dönü?türecek; “eskiden buralar? kamusal alanlard?, bast?k paray?, üzerine nas?l da diktik binay?” m? diyecekler?

Uygulanmas?n? keyfe ba?l? sand?klar? mevzuat diyor ki; imar planlar?nda kamusal kullan?ma ayr?lm?? alanlar, ya imar uygulamalar? ya da kamula?t?rmalar ile kamu mülkiyetine geçirilmeli. Fakat, sat??a ç?kar?lan alanlar içerisinde, imar planlar?na göre uygulamas? yap?lmam?? alanlar var. Sormak gerekiyor: ?mar planlar?na göre yeni imar adalar? olu?turulduktan sonra, kamula?t?rma ihtiyac? ç?karsa ne olacak? Kamu satm?? oldu?u parselleri, yeniden sat?n m? alacak? Yoksa, ücretsiz geri alabilmek için, in?aat alanlar?n? brüt alanlar üzerinden hesaplayacak ve imar planlar?ndaki in?aat alanlar?n? m? artt?racak? Belli ki, TOK?, “yat?r?mc?”s?na, bir ta?la, birden çok ku? vurdurmak istiyor.

Somut örneklerle devam edelim, sat??a ç?kar?lan ?zmir’deki ta??nmazlara bakal?m:

1. Kar??yaka ?lçesindeki 25697 ada 1 parsel say?l? ta??nmaz, imar plan?na göre “Rekreasyon Alan?”nda kal?yor. Halk?n kullan?m?na aç?k olmas? gereken, herkesin rahatça ve serbest gezebilmesi gereken bir alanda… Ve bu alan?n bir bölümü, denizin içinde kal?yor. Denizde nas?l mülkiyet olur diye sormay?n… Gediz Nehri’nin denize aç?ld??? bölgede yer ald???, zaman içerisinde su seviyesi yükseldi?i ve ta??nmaz?n eskiden su üzerinde kalan bölümü a??nd??? için, art?k bir bölümü sular alt?nda. Ama, imar plan?nda k?y? kenar çizgisi yok, güncel bir tespit de yap?lmam??. Öyle olunca, kimse fark etmez denilip, sat??a ç?kar?lmaktan da imtina edilmiyor. Belli ki, TOK?, “yat?r?mc?”s?n?n portföyüne mü?teri olarak bal?klar?, ku?lar? ve deniz yosunlar?n? da ekliyor.
   
2. Kar??yaka ?lçesindeki 25699 ada 1 parsel ise, özellikle çocuklar?n ve gençlerin kullan?m? aç?s?ndan kritik bir rol üstlenen, sa?l?kl? bir kent ya?am? için önemli bir rol tutan “Aç?k Spor Tesisleri Alan?”nda kal?yor. TOK?, salonsuz ve paras?z spor yap?lamayaca??n? dü?ünüyor olmal? ki, buray? da sat??a ç?kar?yor.
    
3. Alia?a ?lçesindeki 804 ada 1 parsel ise, “Pazar Alan?”nda kal?yor. Yasalar, pazar alanlar?n?n, yerel yönetimler denetiminde olmas?n? öngörüyor, özel ?irketler taraf?ndan i?letilmesine izin vermiyor. Ötesinde, TOK?’nin verdi?i bilgiye göre, 804 ada 1 parselin tapu kayd?nda, “Kamu hizmetlerine ayr?lan yerler ile Maliye Bakanl???nca de?i?ik ihtiyaçlarla talep edilen ta??nmazlar bedelsiz olarak Hazineye iade edilir.” ?erhi bulunuyor. Yani, TOK? diyor ki, kamu taraf?ndan kullan?lmas? ve bedelsiz olarak Hazineye terk edilmesi zorunlu olan bir alan?, sat??a ç?kar?yorum.
4. 
    
5. Narl?dere ?lçesindeki 156 ada 1962 parselde ise… Aç?k aç?k yazm??lar. “Planlamaya ili?kin ?zmir Bölge ?dare Mahkemesinde dava süreci bulunmakta ve devam etmektedir. Söz konusu davan?n olumsuz sonuçlanmas? halinde al?c? taraf?ndan ?dare’den herhangi bir hal ve alacak talebinde bulunulmayacakt?r.” Alandaki plan için, önce yürütmenin durdurulmas? karar? al?nm??, ard?ndan da planlar kamu yarar?na ayk?r? oldu?u için iptal edilmi?. O halde, TOK? neden bu alan? sat??a ç?kar?yor? Yarg? karar?n? m? tan?m?yor yoksa yarg?y? etkileyebilecek güçte bir “yat?r?mc?” m? ar?yor?

Yukar?da ifade etti?imiz kamusal kullan?ma ayr?lm?? ve sat??a sunulacak söz konusu parsellerin sonras?nda plan de?i?ikli?i yoluyla kamusal kullan?mdan ç?karma giri?imlerine kamusal kullan?mda kalmas?nda ?srar etmekle birlikte ba?ta hukuki yol olmak üzere her türlü giri?imde bulunaca??m?z? ifade etmek isteriz. Kamuculu?u, toplumculu?u, hakkaniyeti, planlama ilkelerini geçtik… Utanmas? olan, bu ta??nmazlar? sat??a ç?karmaz. Sat??a ç?kar?lan bütün kamusal alanlar?n, yine kamu kurumlar? taraf?ndan sat?n al?nacak olmas? ihtimali bile bu gerçe?i de?i?tirmez. Yap?lmas? gereken aç?kt?r. Gerek ta??nmazlar?n sat???ndan, gerekse kamusal donat?lar?n ve alanlar?n özel mülkiyet eline geçirilmesinden vazgeçilmeli, bütün kamusal alanlar, ilgili kamu kurumlar?na ve kamu kullan?m?na devredilmelidir. Söz konusu sat?? i?lemlerine ba?ta ?zmir Halk? olmak üzere ilgili bütün meslek odalar?, dernek ve yerel yönetimleri tutum almaya davet ediyoruz.