Türkü ERB?L/SONKALE?ZM?R-Tarihi Havagaz?'nda düzenlenen panele; ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Cemil Tugay ve e?i Öznur Tugay, TKB Genel Ba?kan? Av. Sema Kendirci U?urman, Kuzey K?br?s Türk Cumhuriyeti Milletvekili Do?u? Derya, STK'lar ve yurtta?lar kat?ld?. Panelde TKB Genel Ba?kan? Av. Sema Kendirci U?urman üstlenirken; KKTC Milletvekili Do?u? Derya, Ankara Üniversitesi Ö?retim Üyesi, Prof. Dr. Eser Köker, kad?n haklar? aktivisti Av. Hülya Gülbahar konu?mas? olarak yer ald?.
"KADINLAR ÖZGÜRLE?MED?KÇE..."
Panelin aç?l?? konu?mas?nda yer alan Ba?kan Tugay, ad?n haklar?n?n önemini çocukluk ya?lar?nda idrak etti?ini belirtti. O ya?larda annesinin ve k?z karde?inin ?imdilerde ise e?i ve k?z?n?n bu konudaki hassasiyetini olu?turdu?unu belirten Tugay, "Kad?nlara e?it haklar tan?nmas?yla yerini bulmu? medeni bir cumhuriyetin kurulu?unda, medeni kanun ve onun gibi kad?nlara haklar? teslim eden tüm kanunlar?n yine ne kadar önemli oldu?unu da kolayca idrak edebilece?imizi dü?ünüyorum. Zaman zaman konu?malar?mda Atatürk'ün söyledi?i ?u sözü hat?rlatmadan edemiyorum: "?nsano?lu, kad?n ve erkekten olu?mu? bir topluluktur. Bu toplulu?un mümkün müdür ki yar?s?n? topra?a zincirlerle ba?layabilirsiniz ve di?er yar?s?n?n yükselmesini sa?layabilirsiniz?" Kad?nlar özgürle?medikçe; toplumumuzun kalk?nmas?nda, ilerlemesinde etkin rol almad?kça, erkeklerin de tek ba??na ne bu ülkeyi ne dünyada ba?ka bir toplumu yüceltmesi, geli?tirmesi, kalk?nd?rmas?, mümkün de?il" ifadelerini kulland?.
"EN KÖKLÜ E??TL?K"
Tugay konu?mas?n? ?u sözlerle sürdürdü:
"Kafas?nda tutsakl?k ya?ayan, özgürlüklerinden mahrum bir annenin yeti?tirdi?i evlatlar?n da bekledi?imiz olgunlu?a, cesarete, akla, bilgiye sahip olmas?n? beklemek de mant?kl? de?il. O nedenle hepimiz bugün hem medeni kanunun y?l dönümünü, hat?rlarken di?er taraftan bu vesileyle kad?n erkek e?itli?i üzerine özellikle dü?ünmeliyiz. Bugün Kad?nlar Birli?i ve belediyemizin ortakl???nda düzenlenmi? bu panelde; kad?n haklar?ndaki kazan?mlar?, kad?n örgütlenmesinin önemini ve medeni kanun sorumlulu?unu, sayesinde kad?nlar?n kazand??? haklar?, uzman konu?mac?lar?m?zdan dinleyece?iz. Kad?n örgütlenmesinin ve dayan??mas?n?n önemli vurgulamay?, kad?n haklar? ve toplumsal cinsiyet e?itli?i konusunda fark?ndal?k yaratmay? amaçl?yoruz. 17 ?ubat 1926'da, tam 99 y?l önce bugün kabul edilen Türk Medeni Kanunu, Büyük Atatürk'ün dehas? ve ilericili?i sayesinde Genç Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yapt??? en köklü e?itliktir. Bu kanun, hukuki bir düzenlemenin ötesindedir. Türk kad?n? için milatt?r, lay?kl???n belgesidir. Aile yap?s?na e?itlik ve adalet getirerek toplumumuzu ça?da? uygulad?klar seviyesine ta??yan bir devrimdir."
"KADIN ERKEK E??TL??? SA?LAYAN DEVR?MLER"
Medeni kanun fikrinin önce Mustafa Kemal Atatürk'ün akl?nda olgunla?t???n? belirten Tugay, "Atatürk, 1 Mart 1924 tarihinde meclis kürsüsünden ?u konu?may? yapm??t?: "Medeni hukukta, aile hukukunda takip edece?imiz yol, medeniyet yolu olacakt?r. Hukuk i?lerini onuruna b?rakmak ve hurafelere ba?l?l?k milletlerin uyanmalar?n? engelleyen en a??r kabustur. Türk milleti üzerinde kabus bulunduramaz." Bu sözlerin üzerinden iki y?l bile geçmeden, 17 ?ubat 1926'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 743 say?l? Türk Medeni Kanunu kabul edilmi?tir. Çünkü Atatürk, toplumun ça?da?la?mas? için önce kad?n? ikinci s?n?f vatanda?? olmaktan ç?kar?p, ona hak etti?i de?eri vermi?, kad?n erkek e?itli?ini sa?layan devrimler yapm??t?r. Medeni kanunun haz?rlanma süreci de Atatürk'ün uzmanl??a, bilime, akla verdi?i önemi gösterir" diye konu?tu.
"CUMHUR?YET?N KALES? ?ZM?R'D?R"
Ba?kan Tugay ?öyle devam etti:
"Bu ülkelerin medeni kanunlar? incelenmi?, ard?ndan Türk Medeni Kanunu tasar?s?n? haz?rlamak için hukukçu, milletvekillerinden, ö?retim üyelerinden, yarg?çlardan ve avukatlardan olu?an 26 ki?ilik bir komisyon kurmu?tur. Bu komisyon, zaman? ko?ullar?nda en ça?da? yasa olan ve kad?n erkek e?itli?ine dayanan ?sviçre Medeni Kanunu Türkçe'ye çevirmi?tir. Bu kanun ile mahkemelerde tan?kl?k yapma, miras, bo?anma gibi konularda kad?n ve erkeklerin e?itli?i tan?mlanm??t?r. Tek e?le evlilik esas? bölümsenmi?tir. Evliliklerde resmi nikah zorlulu?u getirilmi?tir. Hukukçular?n tabiriyle Türk Medeni Kanunu hukuk düzenine geçi?in belgesi bir hukuk ve uygarl?k an?t?d?r. Osmanl?'da miras kalan eksiklikler bu sayede ortadan kald?r?lm??t?r. Lay?k, ça?da? ve herkes için e?it haklar? toplumsal ya?am?m?zda görmeye ba?lamam?z?n ba?lang?c?d?r Medeni Kanunu. Kad?nlar?n e?itimden, çal??ma hayat?na, sanattan, siyasete her alanda e?it haklar? sahip olmas?n?n önü aç?lm??t?r bu kanunla. Kad?nlar art?k sadece ailenin de?il, devletin ve toplumun her kademesinde aktif bir aktör olarak yer alabilecek gücü kazanm??t?r. De?erli kat?l?mc?lar, Bizler biliyoruz ki yeni yeni emekleyen Cumhuriyete yürümeyi ö?retenler, Halide Edip Ad?var, Nezihe Muhittin, Afet ?nan, Sabiha Gökçen, Türkan Akyol, ?üküfe Ünal gibi vatanperver kad?nlard?r. Onlar ve onlar gibi nicesinin ellerinde yükseldi Türkiye Cumhuriyeti. Ve ?zmir, Cumhuriyet'in ayd?nl?k yüzü, özgürlü?ün ve e?itli?in, kurtulu?un ve kurulu?un kenti, ülkemizin ça?da?la?ma mücadelesinin en güçlü destekçisi. Do?usundan bat?s?na, kuzeyinden güneyine bu topraklarda ya?ayan herkes bilir ki Cumhuriyet'in kalesi ?zmir'dir. Bugün de bu çizgimizden bir milim dahi vazgeçmeden ayn? ruh ve inançla sizlerle bir arada olman?n onurunu ya??yoruz. ?yi ki vars?n?z. ?yi ki bu mücadelede omuz omuza ve yan yanay?z."
"?EH?R KADINLARIYLA YÜKSEL?R"
?zmir Büyük?ehir Belediyesi olarak, kad?nlar?n toplumsal hayatta daha fazla söz sahibi olmas?, ekonomik ba??ms?zl?klar?n? kazanmalar? ve her alanda daha güçlü bireyler olmalar? için projeler ürettiklerini aktaran Tugay: "Biliyoruz ki bir ?ehir kad?nlar?yla yükselir ve kad?nlar?yla güçlenir. Peki bunlar? kimlerin sayesinde biliyoruz? Ülkemizin iktisadi temellerine at?ld??? ?zmir ?ktisat Kongresi'nden önce Kad?nlar Kongresi'ni düzenleyen Nezihe Muhittin sayesinde biliyoruz. Kongreye Latife Han?m ile te?rif ediyoruz. ?ktisat Kongresi'ne kat?lan tam 500 ?zmirli kad?n?n cesareti sayesinde biliyoruz. Belediye olarak kad?na yönelik ?iddeti önlemek için bilinçlendirme çal??malar? yap?yoruz. ?iddet gören kad?nlara hukuki ve psikolojik destek veriyoruz. Kad?n s???nma evlerini güçlendiriyoruz. Kad?n istihdam?n?n art?r?lmas? için meslek edindirme e?itimleri veriyoruz. Kad?n kooperatiflerini destekliyoruz" ifadelerini kulland?.
"?STANBUL SÖZLE?MES?NE GER? DÖNÜLMEL?, , 6284 SAYILI YASA UYGULANMALI"
"Meclis temsiliyetinde kad?nlara sadece yüzde yirmilik bir alan ayr?ld???n? biliyoruz" diyerek sözlerine devam eden Tugay, "Kad?na yönelik ?iddeti, cinayetleri, cinsiyet, i?itsizli?ini biliyor ve ne yaz?k ki ya??yoruz. Aile içinde e?itlik getiren, aile yak?s?n? ça?da?la?t?ran bu kanunun kabulünden 99 y?l geçmi? olmas?na ra?men bugün ne yaz?k ki daha ileri bir noktada gitti?imizi söyleyemiyoruz. Aile içerisinde cinayetler i?leniyor, kad?nlar, çocuklar öldürülüyor. Kad?nlar? erkek ?iddetinden korumak için haz?rlanan hukuki düzenlemeler ülkemizde ne yaz?k ki uygulanm?yor. Kad?nlar?n üzerinde bask? uygulan?yor. E?itim ve çal??ma haklar?n?, özgürlüklerini elde etmek için mücadele etmek zorunda olan kad?nlar?n say?s? hiç az de?il. Kad?na yönelik ?iddet son bulmadan, medeniyetten söz edemeyiz. Cezas?zl?k politikas?n?n son bulmas? bu anlamda ?art bu ülkede. Onun için bir an önce elbette ki ?stanbul Sözle?mesi'ne geri dönülmeli, 6284 say?l? yasa da eksiksiz olarak uygulanmal?d?r. Bu günler bitecek diyoruz, bu günler geçecek diyoruz" diye konu?tu.
"MEDEN? KANUN, KADIN DEVR?M?N?N TEMEL?D?R"
Türk Kad?nlar Birli?i (TKB) Genel Ba?kan? Sema Kendirci U?urman da “Biz Cumhuriyet’in bir kad?n devrimi oldu?unu söyleriz ama Türk Medeni Kanunu, bu kad?n devriminin temelidir, özgürlü?ünün yoludur, kimlik ve ki?ilik kazanmas?n?n sembolüdür. Kanun yürürlü?e girdi?inden beri bu ülkede kad?n bütün alanlarda söz sahibi olmu? ve kendi gelece?i için mücadelesini sürdürmü?tür. Ulu Önder’in bu ufku geni?leten çal??malar? s?ras?nda arkas?nda daima örgütlü kad?n gücü olmu?tur. Bu da Türk Kad?nlar Birli?i’dir. Bugün ba?ar?lar?m?z? konu?aca??z, neler yapt???m?z? anlataca??z, mücadelemizden asla vazgeçmeyece?imiz konusunda ?zmir’in önünde söz verece?iz. Hep birlikte ba?araca??z. Her yerde, her zaman kad?nlar ba?aracak” ifadelerini kulland?.
"BU KARANLIK AYDINLI?A DÖNECEK"
Türk Kad?nlar Birli?i ?zmir ?ube Ba?kan? Sevtap ?irin ise ?öyle konu?tu:
“Türk Medeni Kanunu’nun kabulünün y?l dönümü, ayn? zamanda ?zmir ?ktisat Kongresi’nin de y?l dönümü. Bugün kad?n haklar? mücadelesinde ‘ya?ad?klar?m?z, üzüntülerimiz, sevinçlerimiz, an?lar?m?z, ba?ard?klar?m?z, ba?aramad?klar?m?z’ deyip bu yolda kahramanca emek veren hocalar?m?zla konu?uyoruz. ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan?m?z Dr. Cemil Tugay ve tüm ekibine çok te?ekkür ediyoruz. ?yi ki var?z, iyi ki vars?n?z. Bu yolculuk devam edecek, biz kad?nlar sayesinde bu karanl?k ayd?nl??a dönecek.”
Konu?malar?n ar?ndan Türk Kad?nlar Birli?i Genel Ba?kan? Sema Kendirci U?urman taraf?ndan Ba?kan Tugay’a, TKB’nin 100. y?l?nda bas?lan hat?ra pulu hediye edildi.
TKB Genel Ba?kan? Sema Kendirci U?urman’?n moderatörlü?ünde yap?lan panele Kuzey K?br?s Türk Cumhuriyeti Milletvekili Do?u? Derya, kad?n haklar? aktivisti avukat Hülya Gülbahar, Orta Do?u Teknik Üniversitesi (ODTÜ) emekli Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Feride Acar ve Ankara Üniversitesi emekli Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Eser Köker konu?mac? olarak kat?ld?.