Melda GENCER/SONKALE?ZM?R-Ege Denizi'nde ya?anan depremlerle ilgili ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Cemil Tugay'?n ev sahipli?inde bas?n aç?klamas? düzenlendi.
Hyatt Regency ?zmir ?stinyepark'da düzenlenen toplant?ya Ba?kan Tugay'?n yan? s?ra CHP Genel Ba?kan Yard?mc?lar? Gökan Zeybek ile Murat Bakan'?n yan? s?ra Manisa Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Ferdi Zeyrek, Mu?la Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Ahmet Aras, Ayd?n Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Özlem Çerçio?lu ve Denizli Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Bülent Nuri Çavu?o?lu kat?ld?.
HÜKÜMETE ELE?T?R?LER GELD?
Ba?kanlar aras?nda afetlere haz?rl?kla ilgili yerel yönetimlerin ve bakanl?klar?n yapmas? gerekenler ile fikir al??veri?i yap?l?rken, hükümete yönelik ele?tirilerde de bulunuldu. Bas?n aç?klamas?n? CHP'nin ayn? zamanda Gölge ?çi?leri Bakan? olan Gökan Zeybek yapt?. Zeybek ?unlar? söyledi:
"Çok say?da vatanda?? yitirdi?imiz büyük depremin ikinci y?l dönümünde ?zmir, Manisa, Ayd?n, Manisa ve Mu?la'y? da etkileyecek sismik aktiviteler sonucu al?nmas? gereken önlemlerle e?güdüm toplart?s? gerçekle?tirdik. TBMM'de kurulan depremin etkileri ve etkilerinin azalt?lmas? konulu raporun 278 s?ra say?l? bir raporu var. 2021 Temmuz ay?nda görü?ülmü? ve kabul edilmi?tir. ?zmir'de meydana gelen deprem sonras? kurulan komisyonun yapt??? çal??ma tam 500 sayfa. Kahramanmara? depremi sonras? 912 sayfal?k bir rapor yay?nland?. ?kisi toplam 1412 sayfal?k rapor 27. Yasama Dönemi'nde TBMM taraf?ndan görü?üldü. Bütün kurumlar, ba?ta AFAD, Çevre, ?ehircilik ?klim De?i?ikli?i Bakanl???, Jandarma Genel Komutanl???, belediyeler ile tüm yetkili kurumlar için durumun tespiti yap?lm??. Riskli alanlar belirlenmi?. 6.7 milyon riskli konutun 20 y?l içinde önü?türülmesi ile ilgili görev bakanl?klara tan?mlanm??, h?zl? ad?m at?lmas? gerekti?i belirtilmi?. Kahramanmara? sonras? 670 binden fazla konutun 201 bin tanesi teslim edilmi?tir. Y?lda 350 bin konutun dönü?türülece?ine ili?kin yol haritas? belirlemi?ken yaln?zca 201 bin konut tamamlanmam?? k?s?mlar? ile teslim edilmi?tir."
HÜKÜMETE SGK TEPK?S?
Zeybek konu?mas?n? ?öyle sürdürdü:
"Bu sabah Resmi Gazete'de yay?mlanan kararla AFAD Ba?kan?'n?n de?i?ti?ini görmü? oluyoruz. 17 A?ustos 199 Depremi sonras? deprem vergisi topland?. Özel ileti?im vergisi olarak tabir edilen bu vergiyle ilgili 2023 raporlar?nda 40 milyar dolar?n üzerinde kaynak topland???n? görüyoruz. Bugüne kadar bakanlar?n aç?klamalar?nda deprem için toplanan paralar?n kentsel dönü?üm iyile?tirilmesi ve afet riski azalt?lmas? yerine bütçe aç?klar? ile tar?msal üretime destek için kullan?ld??? yönünde aç?klamalar olmu?tur. Türkiye'de 1980 ile 2000 aras?nda büyük?ehirlere göçün yo?un oldu?u yerlerde nitelikli betonarme olmayan yap?lan risk olu?turmakta. Bu binalarda daire sahibi olmu? kat maliklerinin ço?unun emekli olmas? ve maa?? d???nda gelirinin olmad???n? dikkate ald???m?zda kentsel dönü?üm sürecinde kaynak ve maliyet analizlerinin do?ru yap?lmas? gerekir. Konutunu dönü?türmek isteyen, dar gelirlilerin en az 15 y?l vadeyle faizsiz kredilerle finansman aç???n?n Hazine taraf?ndan kar??lanmas? gerekir. Bankaya gidip kredi alman?n maliyeti ayl?k yüzde 4'ler seviyesinde. Ocak ay? enflasyonu yüzde 5 iken, faiz ve yüksek enflasyon sarmal?n?n oldu?u dönemde konutlar?n dönü?türülmesinin ola?anüstü zor oldu?unu görmek gerekir. Yurtta?lar?m?z?n bar?nma meselesinin çözümü ile de planlama ihtiyac? aç?kt?r. Gördü?ümüz o ki ne ?zmir ne de Kahramanmara? depremi sonras? at?lm?? bir ad?m yoktur. Cumhurba?kan? yerel yönetimlerin ad?mlar?n? h?zland?r?lmas?n? istemektedir. Geçmi? dönemlerden kaynaklanan SGK ve prim borçlar?n? yap?land?rma ile tahsil etmek yerine her ay yüzde 40'lar oran?nda keserek belediyelere kaynak ay?r?n demek büyük bir çeli?kidir. Bunun ortadan kald?r?lmas? konusundaki tablo aç?kt?r. Devlet yerel yönetimlerin etkin olmas?n? istiyorsa Büyük?ehir ve ilçe belediyelerinin kamu borçlar?n? faizsiz olarak 120 ay uzatmaya gitmelidir. Deprem riski alt?nda yatan temel çal??ma riskli yap?n?n azalt?lmas? olmal?d?r. Konutu dönü?türmek isteyen ve dar gelirli olan ki?ilerle ilgili en az 15 y?l vadeli faizsiz kredilerle finansman aç???n?n Hazine taraf?ndan sa?lanmas? gerekir. Bugün bankaya gidip kredi alman?n maliyeti ayl?k yüzde 4’ler seviyesindeyken ocak enflasyonu yüzde 5 seviyesindeyken, kentsel dönü?üm süreçlerin yap?labilmesi yurtta?lar aç?s?ndan ola?anüstü zorluk ta??d???n? görmek gerekir."
"5 BÜYÜK?EH?R ?Ç?N AC?L EYLEM PLANI"
Gökan Zeybek, ele?tirilerini sürdürerek kentsel dönü?üme tabi alanlar?n yanda?a pe?ke? çekildi?ini söyledi. Zeybek ?öyle devam etti:
"Arazilerin dönü?ümünden kaynakl? elde edilecek gelirler yanda?lara aktar?lm??. Kamusal alanlar?n?n imara aç?lmas? sonras? gelen paydan yerel belediyelere pay ayr?lm??t?r. TCDD, havaliman? ve karayollar?n?n güçlendirme çal??malar? için yeni kaynak ayr?lmas? ve ortak bir e?güdüm çal??mas? ?artt?r. Belediyelerin itfaiye ekipleri, yetkilileri ve kentsel dönü?üm ile ilgili afet riskini azaltacak olan çal??malar?n daire ba?kanlar?yla birlikte e? güdümlü yap?lmas? ile ilgili bir karar ald?k. Be? büyük ?ehrimiz acil eylem plan?n? yar?ndan itibaren haz?r edecek. ?zmir ve civar?nda tsunami ile ilgili bir ön uyar? sistemi yok. Bunun mutlaka hayata geçmesi konusunda ça?r?da bulunuyoruz. Ayd?n ve Denizli aras?nda canl? fay hatt? var. ?zmir'de aktif faylar var. Tüm illerimizde afet kriz masalar?n? olu?turduk. Önümüzdeki süreçte yurtta?lar?m?z?n herhangi bir ?ekilde tedirgin olmas?n? önlemek istiyoruz"