SONKALE?ZM?R (ÖZEL)- Uzun y?llar in?aat sektöründe yer alan ve önemli projelere imza atan i?adam? Mehmet Do?an, yakla??k 9 y?l önce ?zmir'in Tire ?lçesi'ndeki devasa hayvanc?l?k i?letmesi için kollar? s?vad?. Bakanl?ktan, üniversitelerden bilgi ve görü?ler al?p projesini ?ekillendiren Do?an, 35 bin metrekaresi kapal? alan olan, toplam 2 bin dönümlük arazide holstein cinsi ineklerle süt üretimine ba?lad?. Mehmet Do?an'?n kurdu?u Titar Tar?m ve Hayvanc?l?k ??letmesi, 2 bin 500 ba? hayvan ile günlük 25 ton civar?nda süt üretim kapasitesine ula?t?. Türkiye'nin en büyük kooperatiflerinden Tire Süt ve P?nar Süt'ün de en büyük tedarikçisi konumundaki firman?n, yüksek teknoloji, tam otomasyon ve entegre ?ekilde sürdürdü?ü tar?m ve hayvanc?l?k faaliyetleri Avrupa'n?n da dikkatini çekti. Hayvanlar?n?n yem ihtiyac?n?n büyük bölümünü de 850 dönümlük arazisine ekti?i organik yoncalardan kar??layan firma, AB'den onay belgesi ald?. Ege'nin en kaliteli ve besin de?eri yüksek sütlerini Avrupa ülkelerine ihraç etmeye ba?lad?.
Z?NC?RLEME B?R ??LEY??...
ANKA Haber Ajans?'na konu?an, Tire'deki Avrupal? çiftli?in sahibi Mehmet Do?an, ineklerin sa??m?n?n ise el de?meden, son sistem makinalarla yap?ld???n?, kald?klar? ortamlar?n ?s?tma ve so?utmas?na da azami özen gösterildi?ini vurgulad?. Buza??lar?n bulundu?u padoku gösteren Do?an, "Buza??lar do?ar do?maz teknik ekip onlar? y?kar kurular, a??lar?n? yapar ve bu kabinlere geçirirler. Hemen sonra a??z sütü dedi?imiz kollestrumu verilir. 5 gündür bu süre. 60 gün kadar burada sütleri içirilir. Sonra ikinci padoka, ard?ndan sonra üçüncü padoka geçer. Tohumlanacak a?amaya geldiklerinde de tohumlan?r ve tekrar gebe düve olarak sisteme geri döner. Bu i?, zincirleme ?ekilde devam eder" dedi.
ORGAN?K YONCALARLA KAL?TEL? SÜT
Do?an, tesisle ilgili ?unlar? söyledi:
"Titar toplam 2 bin dönüm alan üzerine oturuyor. Bu alanda 3 bin ba? kapasite ile süt inekçili?i yap?yoruz. ?uan 2 bin 500 hayvan?m?z var. 850'si sa??l?yor. Di?erleri ise genç hayvan, gebe düve, buza?? dedi?imiz hayvanlar. Tesisin hemen yan?ndaki 370 dönümlük k?s?mda ise 10 bin civar?nda en iyi kalitede ürün veren Gemlik zeytin fidan?m?z var. Buradan zeytin ve zeytinya?? üretiyoruz. Geriye kalan 850 dönümünlük alanda ise organik yonca yeti?tiriyoruz. Y?lda 9 kez biçim yap?yoruz. Hayvanlar?m?z?n protein kayna??n? da bu yoncalardan sa?l?yoruz. Protein de?erleri, di?er yoncalardan daha yüksek. Hem organik hem de yüksek proteinli yem nedeniyle hayvanlar?n sütleri de birinci kalite oluyor. Protein de?eri ve faydal? bakteri oran? daha yüksek süt üretmi? oluyoruz. Yapt???m?z tamamen entegre tar?m ve hayvanc?l?k..."
AB YOLU NASIL AÇILDI...
Ege bölgesinin ?u an toprak bütünlü?ü ve hayvan varl??? aç?s?ndan en önde gelen i?letmelerinden biri olduklar?n? aktaran Do?an, AB serüvenini ise ?öyle anlatt?:
"Bir i?letmenin hayvanlar?n?n hastal?ktan ari olabilmesi için Tar?m Bakanl??? yetkilileri, inceleme yap?p belge veriyor. Bakanl???n verdi?i 'hastal?ktan ari' belgesininin ard?ndan AB süreci ba?l?yor. Avrupa ülkelerine süt mamüllerinin ihraç edilebilmesi, kriterler ve standartlar?n tutturulabilmesi amac?yla tekrardan bakanl??a müracaat ediliyor. Bakanl?k, AB heyetleri ile bu temas? kuruyor. ??letme bu kez AB heyetlerince de gözetleniyor, denetleniyor. Bir süre sizi izliyorlar. Hayvan?n sa?l???ndan çal??an personelin bilgisine, deneyimine; hijyenden otomasyona kadar tüm bu standartlar? tutturabiliyorsan?z o takdirde AB onay belgesi alabiliyorsunuz. Sonras?nda hem burada üretilen gebe düveyi, hem de süt ve süt mamüllerini AB pazarlar?na sunma ?ans?n? yakal?yorsunuz. Biz de bir süre önce AB'den bu belgeyi ald?k. Ege'nin organik sütlerini ve ürünlerini Avrupa ülkelerine ula?t?rabiliyoruz. Bu süreçte AB'den çok say?da heyet ve gazeteciler a??rlad?k. Hepsi de sistemimizi ve i?letmemizi çok be?endi. Hatta baz? Avrupa ülkelerinden bile iyi oldu?unu, standartlar?n?n daha yüksek söylediler. Avrupal? gazeteciler de bunu ülkelerinde haber yapt?. Bizim için k?vanç verici bir durumdu."
SÜTTE KOMB?NE IRKLAR, ETTE DAMIZLIK DÜVE TERC?H ETMEL?Y?Z
Üretici Mehmet Do?an, Türkiye'nin tar?m ve hayvanc?l?kta sa?l?kl?, uzun vadeli, köklü bir politika belirlemesi gerekti?ini belirtirken, "Halen tar?m ürünlerini ithal eder durumday?z. Hayvanc?l?k aç?s?ndan da et kapasitemizi ihtiyac?m?za uygun hale getiremedik. Peki neden böyle oluyor. Temel yap?sal politikalar?m?z?n yanl??l???ndan kaynaklan?yor. Örne?in Türkiye'ye çok fazla süt ine?i ithal ediliyor. Türkiye'nin et ve süt dengesi, ihtiyaçlar, ihraç etti?imiz ürünler dikkate al?narak yap?lm?yor. ?htiyaçlara göre yap?lsa, et ve süt konusunda dengeli bir politika yürütebilseydik, hayvanlarda daha ziyade montofon, montbelyer, simental gibi kombine ?rklar? tercih etmemiz gerekirdi. Böyle olsa, sütte fazlal?k, süt krizi, ette de tersine ithalata dayal? politika olmazd?. Sütte fazlam?z, ette de geri kalm??l???m?z olmazd?. Kombine ?rklar? tercih etsek, dengeli bir ?ekilde hem toplulumuzu beslemi?, hem de d?? pazarlara ürünlerimizi satmak konusunda s?k?nt? çekmemi? olacakt?k. Et aç???m?z? da ancak etçil ?rklarla kapatabiliriz. Dam?zl?k düve almam?z laz?m. Kendi etçil hayvan?m?z? kendimiz üretmemiz laz?m. D??ar?ya sürekli dolar, euro ödememeliyiz" diye konu?tu.
HAYVAN YEM? PR?M VER?LS?N
Hayvanc?l???n yap?ld??? havzalarda, hayvan yem bitkilerinin te?vik edilmesi gerekti?ini aktaran Do?an, "Fakat tam tersi yap?l?yor. Hayvanc?l???n birinci derece yap?ld??? yerde, kalk?p tütüne, pamu?a prim veriyoruz. Bu çok yanl??. Hayvanc?l???n oldu?u yerde hayvanc?l?k yem bitkilerinin te?vik edilip prim verilmesi laz?m" ifadelerini kulland?.
??LETMELER ?UAN ZARARINA ÇALI?IYOR
Do?an, pandemi nedeniyle her sektörde oldu?u gibi tar?m ve hayvanc?l?kta da ciddi s?k?nt?lar ya?and???n? belirtirken, "Hayvanc?l?k mamullerine ula?makta güçlük çekiyoruz. Mamul bulamad?k. Bulduklar?m?z da yüzde 40- 50 zaml?yd?. Maliyetlerimiz çok artt? ancak et ve sütte fiyatlarda ilerleme olmad??? gibi, tersine gerileme ya?and?. ?uan i?letmelerin önemli bir bölümünün zarar?na çal??t???n? biliyorum. Keza biz de öyleyiz. Sütün bize maliyeti 3 lira 10 kuru?. Ama biz bunu 2 lira 80 kuru?a sat?yoruz. Bu da hanemize ciddi bir zarar yaz?yor" dedi.
HAYVANLARINA SAZ ÇALIYOR
Tar?m ve hayvanc?l?k alan?nda faaliyet yürüten üreticilerin bu süreçte hep sahada oldu?unu, dolay?s?yla koronavirüs a??s?nda önceli?i hakettiklerini vurgulayan Mehmet Do?an, hükümete ça?r?da bulundu. Ayn? zamanda ba?lama ustas? olan ve zaman zaman ineklerine saz çal?p türkü söyleyen Do?an, "Biz müzi?in sadece insanlar için varoldu?unu, sadece insanlar?n müzikle alakal? oldu?unu dü?ünürüz. Bu çok do?ru de?il. Hayvanlar?n hisleri, bizimkinden çok daha geli?kindir. Zaman zaman müzik yapt???n?zda, pekala onlar yemlerini b?rak?rlar, yatt??? yerden kalkarlar, gelirler müzi?i dinlerler. Müzi?in hayvanlar için yarar? var m?d?r? Hiç ?üphesiz vard?r. Hayvan?n morali ne kadar düzgün, ne kadar dingin, relaks ise o kadar süt verimi yükselir" diye konu?tu.