Türkü Erbil/ SONKALE?ZM?R- Ege Denizi'nde ya?anan yo?un sismik hareketler devam ederken ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Afet ??leri Dairesi Ba?kanl??? taraf?ndan Tarihi Havagaz? Fabrikas?'nda '?zmir Afet Koordinasyon Çal??tay?' düzenlendi. Altyap? ve lojistik, koordinasyon ve ileti?im, teknolojik araçlar, veri kullan?m?, insani yard?m ve acil müdahale gibi konular?n ele al?nd??? çal??tayda aç?l?? konu?mas?n? ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay yaparken, Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Genel Jeoloji Anabilim Dal? Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir de sunum yapt?.
'YIKIM DA O KADAR FAZLA'
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Dr. Cemil Tugay, çal??tay?n 'kente güven sa?lamak' amac? ta??d???n?, ayn? zamanda ortak uyum çal??malar?n?n geli?mesine de katk? sa?lad???n? belirtti. ?zmir dahil olmak üzere kentlerin her geçen y?l daha kalabal?kla?t???n? belirten Tugay, "Kentler, yönetmekte s?kça zorluklar ya?ad???m?z yerle?im birimlerimiz haline dönü?üyor. Ve bir yerde ne kadar fazla bina varsa, yap? varsa, ne kadar çok insan ya??yorsa orada ya?anan herhangi bir afet sonras? olu?an y?k?m da o kadar fazla oluyor. Bunun bilincinde insanlar olarak ?ehrimizi kat?l?mc? bir anlay??la yönetirken her türlü detay? hesaba katt???m?z, kentimizi afetlere öncelikle dirençli hale getirmeyi amaçlad???m?z ama ne olursa olsun bir ?ekilde bir gün ya?ayabilece?imizi hesaplad???m?z afetlere de haz?rl?kl? olmam?z gereken bir noktaday?z" diye konu?tu.
"HATALI HESAPLARIMIZI GÖSTERD?"
30 Ekim ?zmir ve 6 ?ubat Kahramanmara? merkezli depremlerin çok ?ey hat?rlatt???na de?inen Tugay, "Bu depremler asl?nda fark?na varmam?z? sa?lad?. ?zmir'deki deprem asl?nda bize uzakça diyebilece?imiz bir noktada olan bir fay k?r??? sonras?nda ?zmir merkezde; Manavkuyu'da ve Kar??yaka'da hasara yol açt?. Hatal? hesaplar?m?z? gösterdi. 6 ?ubat Depremi ise çok a??r bir y?k?ma yol açt?. Yine ayn? ?ekilde binalar?n yerle?imleri yap?lar?n güvenli?iyle ilgili baz? detaylarda hesap hatalar? yap?ld???n? gösterdi. Bunlarla ilgili pek çok ders ç?kar?ld???n? biliyorum" dedi.
DEPREM MASTER PLANI
?zmir'de geçen y?llarda zemin ara?t?rmalar?, mikro bölgeleme, bina envanter gibi çal??malar?n önemli bir veri taban? oldu?unu vurgulayan Tugay, "Önümüzdeki günlerde bu sahip oldu?umuz bilgiler ?????nda ?zmir'le ilgili önemli çal??malar içerisinde olaca??z. ?zmir'in bir 'Deprem Master Plan?' ?u an itibariyle yok diyebiliriz. 1999 y?l?nda yap?lm?? bir 'Radius Projesi' var. Ve ?u an itibariyle üzerinden 26 y?l geçmi?. Bu sürede yeni yap?lan ara?t?rmalarla, 17 yeni fay?n saptanmas? ile birlikte mutlaka güncellenmesi gereken bir çal??ma. O nedenle göreve geldi?imizden beri yeni bir deprem master plan? için çal???yoruz. Bu Afet Koordinasyon Çal??tay? da yine deprem master plan?m?z için ???k tutacak baz? veriler sa?layacak. 30 Ekim depreminde ?zmir için özellikle koordinasyon noktas?nda çok eksi?imiz oldu?unu hat?rlars?n?z. Bu koordinasyonu mümkün olan en h?zl? ?ekilde sa?lamak, özellikle bir deprem durumunda; bu konuda birikimi olan, deneyimi olan pek çok ki?iye, kuruma sahip olan ?ehrimizde haz?rl?k anlam?nda her ?eyi daha iyi planlam?? olmak ?u anda yapt???m?z çal??tay?n ve deprem master plan? çal??mas?n?n en önemli amaçlar?ndan birisi" diye konu?tu.
"YANGIN R?SK?N? HAR?TALANDIRDILAR"
2024 yaz?nda Kar??yaka'da ya?anan ve günlerce süren orman yang?nlar?n? hat?rlayan Tugay, "Yamanlar bölgesinde ormanl?k alanda ç?kan yang?n baz? yerle?im birimlerine de s?çrad?. Sadece deprem de?il onun gibi y?k?c? etkisi olabilen yang?nlar, seller de yine üzerinde çal??t???m?z; kentimizi daha dirençli, daha güçlü hale getirdi?imiz afetlerden baz?lar?. Yang?nla ilgili pek çok ?ey yapt?k, yap?yoruz. Ben afet yönetiminde sahip oldu?umuz teknolojinin çok k?ymetli oldu?unu dü?ünüyorum. Bu teknolojiyi daha verimli, daha etkin kullanmam?z gerekti?ini dü?ünüyorum. Co?rafi bilgi sistemi üzerine çal??an arkada?lar?m?z, a?ustos ay?nda ya?ad???m?z orman yang?ndan sonra, geçen aylar içerisinde ?zmir'de hangi ormanl?k alanlarda yang?n riskinin daha yüksek oldu?unu haritaland?rd?lar. Yani bir harita üzerinde orman yang?n?n ba?lama riskinin yüksek oldu?u alanlar? i?aretlediler. Elimizde art?k böyle bir harita var. Bu harita bizim için ?u anlamlara geliyor: Yang?n?n oralardan ba?lama ihtimalinin yüksek oldu?unu bildi?imiz için, o alanlar? daha yak?ndan takip edece?imiz takip sistemleri kuraca??z. Ayn? zamanda oralardaki yang?na, daha h?zl? müdahale edecek ?ekilde araç, gereç, ekipman, istasyon çal??malar? yapaca??z, yap?yoruz, yapmaya devam edece?iz" dedi.
"?ZM?R BUNU YAPAB?LECEK B?LG?YE SAH?P"
?ehirlerin, afetlere kar?? haz?r ?ehirler olmas? gerekti?ini vurgulayan Tugay, "Dile?imiz afetsiz bir ya?ant?, afetsiz zamanlar. Bunun dilemekle olmayaca??n? da hepimiz biliyoruz. O nedenle haz?r ?ehirler olmam?z gerekti?ini; herhangi bir afetin öncesinde yap?lmas? gereken ?eyleri yapm??, ba??na geldi?inde en az hasarla atlatacak, o hasar? da en h?zl? giderecek çal??may? yapm?? kentler haline dönü?memizi dilemek daha gerçekçi diye dü?ünüyorum. ?zmir bunu yapabilecek birikime, görgüye, bilgiye sahip bir ?ehir. Ortak çal??ma kültürümüzü geli?tirdikçe, koordinasyon yetene?imizi, kabiliyetimizi geli?tirdikçe i?te o zaman gerçekten insanlar?m?z daha fazla güven içinde ya?ayabilecek. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi afetlerle ilgili yap?lacak her türlü çal??mada; çok çal??kan, çok istekli, donan?m?n? art?rma yolunda büyük çaba içerisindedir. Tüm kurumlar?m?z?n, bilgili olan herkesin bu çal??maya yürekten kat?lmas? ihtiyac?m?z olan en önemli ?eydir" ifadelerini kulland?.
"O A?AMAYA GELM?? DE??L?Z"
Prof. Dr. Hasan Sözbilir, çal??tay?n aç?l?? sunumunda geçmi?ten günümüze ?zmir'de meydana gelen depremler konusunda bilgi verdi.
Sözbilir, geçen aydan itibaren Ege Denizi'nde meydana gelen depremler hakk?nda konu?tu. Depremlerin Santorini ve Amorgos adas?nda olu?tu?unun alt?n? çizen Sözbilir, "20 günde 3 bin 500 deprem çok ciddi bir say? asl?nda. Bunu sadece bir fay?n olu?turmas? çok zor. Jeolojik bir mant?kla dü?ündü?ünüzde orada ba?ka bir ?eyin do?mas? gerekiyor. Bu da son 20 gündeki deprem f?rt?nas?nda ba?lang?çta deprem yokken sonra depremlerde art?? oluyor. Günde 300-400 aras? deprem oluyor. Bunlar 3 ve üstü depremler. Daha da küçük depremleri katt???m?zda günde 500 tane deprem olan günler ya?ad?k. ?u anda say? azald?. O deprem f?rt?nas?n?n bir a?amas?n?n bitti?ini, yeni bir a?amaya geçildi?ini söyleyebiliyoruz. Büyüklük pik yap?yor sonra dü?meye ba?l?yor. Magma s?v?s? 2-3 km kadar yakla?m?? deniz taban?na. Orada gaz faz?nda olan baz? ak??kanlar var. Gaz ne kadar birikirse üstteki kabu?u zorlayacak. O kabuk o gaz?n bas?nca dayanamad??? zaman patlama gerçekle?iyor. Ama ?u anda daha o a?amaya gelmi? de?iliz" dedi.
"HEDEF 2030"
Deprem Master Plan?'n?n kilit bir nokta oldu?unun alt?n? çizen Sözbilir, bu plan?n güncellenmesi gerekti?ini de vurgulad?. Sözbilir, "1999'da bir tane ?zmir fay?m?z? biliyorduk. ?imdi 17 tane fay oldu sonra 40 faya ç?kt?k. Bunlar?n hepsine göre ayr? ayr? deprem senaryosunu haz?rlamak gerekiyor. Örne?in, ?zmir fay? çal???rsa ba?ka yerler hasar görecek. Bergama fay? çal???rsa ba?ka yerler hasar görecek. Hangi fay çal???rsa olu?acak hasar ?zmir'in ba?ka yerinde ya?anaca?? için her fay için hasar taqhminlerini yapmam?z laz?m. Bu da Deprem Mater Plan?'n?n kapsam?nda olan ?eyler. ?l Afet Risk Azaltma Plan? (?RAP) çok önemli. 2021'de çal??malar?n? ba?latt?k. Bu plan?n içerisinde her ?ey var. Volkanik patlamalar?n da bu plana eklenmesi? gerekiyor. ?u an hedef 2030. 2030'u ?zmir'in her türlü afete kar?? haz?r oldu?u bir zaman dilimi gibi dü?ünebiliriz" ifadelerini kulland?.