Birle?mi? Milletler G?da ve Tar?m Örgütü (FAO) ve ICLEI (Sürdürülebilirlik ?çin Yerel Yönetimler Birli?i) öncülü?ünde Eylül ay?nda yap?lacak G?da Sistemleri Zirvesi öncesinde yerel payda?lar?n deneyimlerini aktarabilmeleri için düzenlenen küresel ölçekteki diyalog toplant?lar?ndan biri de ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer’in yönetiminde yap?ld?.
Ba?kan Soyer, “Yoksullukla Mücadelede Do?ayla Uyumlu G?da Sistemleri” ba?l?kl? toplant?da ?zmir Tar?m? stratejisini anlatt?.
Çevrim içi düzenlenen uluslararas? toplant?n?n aç?l?? konu?mas?n? yapan ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan?, ICLEI (Sürdürülebilirlik ?çin Yerel Yönetimler Birli?i) Yönetim Kurulu Üyesi, ?klim Eylemi ve Dü?ük Emisyon Geli?tirme Portföyü’nün E?ba?kan? Tunç Soyer, “Küresel dev ?irketlerle rekabet edemeyen yerel üreticiler, topraklar?n? terk etmek zorunda kalarak, ucuz i?gücü olarak ?ehirlere göç etmeye ba?lam??t?. Bu gidi?at? tersine çevirmek için ‘Ba?ka Bir Tar?m Mümkün’ vizyonumuz çerçevesinde, ?zmir Tar?m? stratejisini olu?turup hayata geçirmeye ba?lad?k. Böylece yakla??k 1,5 milyon vatanda??n geçimini sa?lad??? tar?m sektöründeki sorunlara çözüm bulmak için kararl? ad?mlar atmaya ba?lad?k. Çiftçilerin gelirlerini art?rarak bu topraklar?n refah?n? art?rmak ve ?zmir'de ya?ayan herkesin sa?l?kl? ve sürdürülebilir g?daya eri?imini kolayla?t?rmak için yerel bir politika uyguluyoruz” dedi.
?klim krizi vurgusu
?zmir Tar?m?’n?n en temel özelli?inin bir yandan yoksullukla mücadele ederken, di?er yandan da do?ay? korumas? oldu?unu belirten Soyer, sözlerini ?öyle sürdürdü: “Yani çok su tüketen ürünler yerine, do?am?za uygun biçimde stratejik ürünleri te?vik ederek henüz planlama a?amas?nda kurakl?kla mücadele ediyoruz. Örne?in ?zmir’in iklimine uygun olmayan çok su tüketen silajl?k m?s?r yerine gambilya, mürdümük, saz çavdar? gibi bu bölgenin iklimine uygun, do?al ya???larla yeti?en atal?k yem bitkilerini te?vik ediyoruz. Böylece bugün tar?msal sulamada kullan?lan suyun en az yüzde 50 oran?nda azalt?lmas?n? hedefliyoruz. Tasarruf yapmak istedi?imiz yüzde 50’nin büyük k?sm?n? havza planlamas?yla, yani do?ru ürünün do?ru yerde ekilmesiyle sa?l?yor; di?er k?sm?n? ise salma sulama yerine modern tekniklerle gerçekle?tiriyoruz. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi ?zmir’de ba?ta üreticiler olmak üzere tar?m sektörünün tüm payda?lar?yla ortakla?arak tar?msal su kullan?m oran?n? yar? yar?ya dü?ürmek konusunda büyük bir kararl?l??a sahip. Böylelikle tar?msal verimlilik, üretim ve kârl?l???n artmas?n? sa?l?yoruz. Ayn? zamanda kurakl??a kar?? çiftçimizin ve ?ehrimizdeki milyonlar?n korunmas?n?, meralar?m?z?n daha sa?l?kl? geli?mesini ve içme suyu kaynaklar?m?z?n teminat alt?na al?nmas?n? mümkün k?l?yoruz. Üstelik bu hedefleri gerçekle?tirmek için çok büyük yat?r?mlar ve büyük paralar?n harcanmas?na da ihtiyaç yok” dedi.
Tohum a?amas?ndan son tüketiciye
Yoksullukla mücadele hedefiyle de tar?m? tohum a?amas?ndan ba?lay?p son tüketiciye uzanan, tar?m sektörünün tüm halkalar?n? içeren bir süreç olarak planlad?klar?n? belirten Soyer, “Bu yeni politika tar?mda ürün deseninin planlanmas?ndan lojistik, markala?t?rma, sat??, ihracat ve e?itim faaliyetlerine kadar çok boyutlu bir süreci kaps?yor. Biz sadece al?m garantisi veya makine deste?i gibi yard?mlar?m?z ile çiftçiye destek olmuyoruz. Ayn? zamanda küresel çark?n içerisinde küçük üreticilerin büyük te?vikler alan dev ?irketler kar??s?ndaki haks?z rekabetinde ?artlar? e?itliyoruz” ?eklinde konu?tu.
“Yerel ürünlerin katma de?erini büyütüyoruz”
Sat?? ve pazarlamay? en ba?tan planlayarak, çiftçinin tek tiple?tirilen bu küresel sistemde üretece?i yerel ürünlerin katma de?erini büyüttüklerini vurgulayan Soyer, küçük üreticiyi büyük ?irketler ile rekabet edebilecek seviyeye ta??d?klar?n?, eme?inin kar??l???n? almas?n? sa?layarak refah?n? art?rd?klar?n? ve böylece bütününde yoksullukla mücadele ettiklerini belirtti. Soyer ayn? zamanda Bay?nd?r’da kurduklar? ve günlük 100 ton süt i?leme kapasitesine sahip Süt ??leme Fabrikas?’nda gelecek y?l?n ba??ndan itibaren yerel üreticilerden sat?n alacaklar? koyun, keçi ve manda sütünü i?leyip markala?t?racaklar?n? söyledi.
Ye?il Mutabakat
Tar?msal üretim s?ras?nda a??r? su ve çok fazla kimyasal kullan?lmas?n?n sadece Türkiye’nin de?il, tüm dünyan?n sorunu oldu?unu söyleyen Soyer, “Dolay?s?yla ?u anda dünyan?n tar?m ve g?da pazar?nda, ?zmir’deki gibi hem do?aya sayg?l? hem de insan sa?l???n? koruyan bu stratejik ürünlere talep giderek art?yor. Hepimizin bildi?i gibi ‘Ye?il Mutabakat’ tam olarak bu amaç için tasarlanm??t?r. Dolay?s?yla bundan elde etti?imiz avantajla ?zmir tar?m ürünlerini sadece iç piyasaya de?il ihracata da özellikle yakla?an ‘Ye?il Mutabakat’ kurallar?na uygun olarak üretiyoruz” dedi.
?zmir Tar?m? Geli?tirme Merkezi aç?l?yor
?zmir’in k?sa süre önce dünyan?n ilk Cittaslow Metropolü ve Türkiye'nin ilk Adil Ticaret ?ehri oldu?unu aktaran Soyer, “?zmir Büyük?ehir Belediyesi çiftçiye sadece al?m garantisi vermekle kalm?yor, ayn? zamanda sat?? garantisini de gündemine al?yor. Bu sat?? garantisinde de en önemli hedefimiz, ihracat. ?ZFA?’?n düzenledi?i fuarlar, üreticilerin dünyadaki al?c?lar ile bulu?turulmas?n? sa?layacak. Bu kapsamda Türkiye’nin tek zeytin ve zeytinya?? fuar? Olivtech, Türkiye’nin tek organik ürünler fuar? Ekoloji ?zmir ve Türkiye'de ilk defa düzenlenecek Terra Madre Anadolu gibi uluslararas? fuarlar?m?z ile küçük üreticilerin, do?rudan ihracatç? haline getirilmesi mümkün k?laca??z” ?eklinde konu?tu.
Önümüzdeki hafta ?zmir’deki Tar?m Program?’m?n üssü olacak ?zmir Tar?m? Geli?tirme Merkezi’ni Sasal?’da açacaklar?n? da söyleyen Soyer, “Bu itibarla bugünkü toplant?m?z?n yoksullukla mücadele için do?aya duyarl? g?da sistemlerinin geli?tirilmesine büyük katk? sa?layaca??na ve 2021 Eylül ay?nda gerçekle?ecek G?da Sistemleri Zirvesi için çok önemli bir zemin olu?turaca??na inanc?m tamd?r” dedi.
?zmir’de Cittaslow felsefesi
Uluslararas? Cittaslow Genel Sekreteri Pier Giorgio Oliveti ise hem büyük?ehirlerde hem de k?rsalda gezegen dostu bir g?da sistemi kurman?n önemine de?inerek özellikle de yerel g?da üretimine dikkat çekti. Yerel ürünlerin katma de?erini artt?rmak gerekti?ini belirten Oliveti, “Cittaslow felsefesi endüstriyel üretim yerine küçük yerel üreticilerin kümelendi?i, geleneksel ürünlerin te?vik edildi?i ve pazarland??? bir sistemi benimsiyor. Bu, küresel bir mücadeledir. ?zmir’de yerel tohumlara sahip ç?k?lmas? ve tohum takas?n?n yap?lmas? bu aç?dan çok de?erli. Di?er yandan ?zmir gibi büyük bir metropolde sa?l?k ve ya?am kalitesini artt?rmak için Cittaslow metodolojik yollar sunuyor. Tunç Soyer, Cittaslow Metropol projesiyle bu konuda hem teorik hem de uygulamada çok önemli bir çal??ma ba?latt?” dedi.
Adil tar?mda ?zmir örne?i
Dünya Adil Ticaret Örgütü CEO’su Erinch Sahan, dünyada g?daya eri?im konusunda büyük bir e?itsizlik oldu?una de?inerek “Dünyada her 8 ki?iden biri giderek daha aç hale geliyor. Adil tar?m ise sürdürülebilir ve adil ko?ullarda üretim yapmak anlam?na geliyor. Adil tar?m vizyonu ayn? zamanda küçük üreticilerin sesini yükseltmesini sa?l?yor. ?zmir, Türkiye’nin ilk Adil Ticaret ?ehri. Bu, çok de?erli. Çünkü ana ak?m üretimin ekolojik y?k?m? beraberinde getirdi?ini görüyoruz” dedi.
“Kurda, ku?a, a?a”
?zmir Köy-Koop Birlik Ba?kan? Neptün Soyer ise küçük üretici do?du?u yerde doymaya devam edemezse ne yoksullukla ne de kurakl?kla mücadele edilebilece?ini söyleyerek “Dünyada milyonlarca insan güvenli g?daya ula?am?yor. Ancak bu bir kader de?il, bunu de?i?tirmek mümkün. Bunun için de dayan??ma öne ç?k?yor. Sürdürülebilir, adil g?da istiyorsak do?ayla uyum içinde ya?amal?, do?an?n bir parças? oldu?umuzu unutmamal?y?z. Anadolu’da tohumu topra?a serperken ‘Kurda, ku?a, a?a’ deriz. Bereketin payla??lmas?nda kurdun da, ku?un da hakk? vard?r çünkü. Payla?may? bilmeli ve adil olmal?y?z. ?htiyac?m?z kadar üretmeli ve sadece hakk?m?z olan? almal?y?z. Elbette do?ayla uyum içinde üretmenin ve güvenilir g?daya ula?man?n anahtar? küçük çiftçilerin örgütlenmesidir. Bunun yolu da kooperatifçilikten geçer. Kooperatifler yoksullukla mücadelede önemli bir araçt?r” ?eklinde konu?tu.
“Sa?l?kl? yeme bilincinin olu?turulmas? gerek”
Sürdürülebilirlik ?çin Yerel Yönetimler (ICLEI) Brüksel Ofisi Ba?kan? Peter Defranceschi, “G?da sistemlerinin gelecekte nas?l i?lemesi gerekti?i konular? üzerinde duruyoruz. Avrupa G?da Sistemleri Zirvesi’nde de g?da sistemleri kapsam?nda çözümler olu?turmaya çal???yoruz. Dü?ük emisyonlu, do?a temelli, adil, esnek ve döngüsel kalk?nmaya yönelik be? ICLEI ilkesi, sistematik de?i?im yaratmak için tasarland?” dedi.
Dünya Bankas? Bölgesel Direktörü Steven Schonberger, Türkiye’nin sürdürülebilir ve dirençli bir g?da sistemi kurmaya yönelik çabas?n?n önemli oldu?unu söyleyerek “Türkiye’de seragaz? emisyonlar?n? dü?ürmek için çal??malar yürütülüyor. Burada yereldeki faaliyetler de önemli. Özellikle de sa?l?kl? yeme bilincinin olu?turulmas? ve genel sisteme entegre edilmesi gerekiyor” ?eklinde konu?tu.
Stoyama ?nsiyatifi Program Koordinatörü Makiko Yanagiya ise Stoyama ?nsiyatifi’nin do?ayla uyum içinde olmay?, yerel kültürünün korunmas? ve bilginin aktar?m?n? destekledi?ini söylerken “Satoyama ?nsiyatifi için Uluslararas? Ortakl?k (IPSI), toplumlar? do?ayla uyumlu hale getirmek için birlikte çal??maya adanm?? yüzlerce üye kurulu?tan olu?an bir ortakl?kt?r” dedi.
“?zmir ile çal???yoruz”
Uluslararas? Slowfood Program Koordinatörü Michele Rumiz ise dünya nüfusunun yakla??k yüzde 8-9’unun yetersiz beslendi?ini belirterek “Dünya çap?nda üreticiler asl?nda dünya nüfusunun 1,5 kat? kadar ürün üretiyor. Peki, yetersiz beslenme kavram? neden var? Bunun nedeni g?dan?n yeterince üretilememesi de?il; adil olmayan bir ?ekilde da??t?lmas? ve g?daya eri?imin herkes için ayn? olmamas?. Yoksullukla mücadele kapsam?nda herkesin g?daya eri?imi sa?lanmal?d?r. Biz SlowFood olarak iyi, temiz ve adil bir g?da sistemi için çal???yoruz ve bu g?dalara herkesin eri?iminin olmas?n? istiyoruz. Bu do?rultuda yerel üretimin ve yerel g?da kültürünün g?da sistemleri ile ilgili politikalarda merkeze koyulmas? gerekiyor. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi de i?te bunu yapmaya çal???yor. Bu do?rultuda ?zmir ile birlikte çal???yoruz. ?zmir ile Terra Madre Anatolia fuar?n? yapaca??z” dedi.