Türkiye’nin en kapsaml? deprem ara?t?rmalar? ve risk azaltma projelerini ba?latan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin yap? envanteri ve zemin çal??malar?yla beraber kara ve denizde ba?latt??? depremsellik ara?t?rmas? sürüyor. 100 kilometre yar?çapl? alanda faylar?n ve tsunamilerin incelendi?i depremsellik ara?t?rmas?nda deniz çal??malar?nda sona yakla??ld?. ODTÜ Deniz Paleosismolojisi Ara?t?rma ekibi taraf?ndan ODTÜ’ye ait sondaj platformuyla yürütülen karot örne?i alma uygulamas? tamamlan?yor. ?zmir’in güneyinde bulunan Pamucak’tan kuzeyindeki Çandarl?’ya kadar 30 farkl? lokasyondan 4 ve 5 metre uzunlu?unda karot örne?i alan ekip, çal??mas?n? Homa Dalyan?’n?n bir kilometre aç???nda yapt??? sondaj ile tamamlad?. Deniz taban?ndan al?nan örnekler, laboratuvarda incelendikten sonra bölgedeki faylara ait eski depremlerin ve bu depremlerin tetikledi?i tsunamilerin tespitine yönelik deniz ara?t?rmalar? tamamlanm?? olacak.
“Faylar?n hangi aral?klarla deprem üretti?inin ö?renilmesi gerekiyor”
ODTÜ Jeoloji Mühendisli?i Bölümü Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Ula? Av?ar ve ekibinde yer alan Ay?egül Do?an ile ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Afet ve Risk Yönetimi ?ube Müdürlü?ü’nden Mehmet Ba?aran ve Cans?n Y?lmaz uzun ve zorlu bir süreci geride b?rakt?. Doç. Dr. Ula? Av?ar, yakla??k 2 y?ld?r bu çal??may? sürdürdüklerini hat?rlatarak, “?zmir k?y?lar?nda en güneyde yer alan Pamucak’tan kuzeyde Çandarl?’ya kadar birçok lokasyonda deniz taban?ndaki faylar?n sismik aktivitelerini ara?t?rmak ad?na karot ald?k. Yakla??k 30 konumda karot çal??malar?m?z oldu. Genel olarak ?zmir çevresindeki faylar, belli aral?klarla deprem üretme potansiyeline sahip. Fakat faylar?n hangi aral?klarla deprem üretti?inin ö?renilmesi gerekiyor” dedi.
“Çamurlar kay?t cihaz? gibi önemli izler ta??yor”
Denizde çal??ma yapmalar?n?n nedenlerini de aç?klayan Doç. Dr. Ula? Av?ar, ?unlar? söyledi: “Deniz taban?nda çökerlerde, çamurlarda depremler baz? izler b?rak?yor. Deniz taban?nda çökelim sürekli oluyor. Çamurlar asl?nda önemli izler ta??yor. Kay?t cihaz? gibi. Tabandan yukar?ya do?ru, günümüze do?ru çal??ma yapt???m?z zaman geçmi? dönemde, 2 bin veya 3 bin y?lda hangi aral?klarla bu faylar?n deprem üretti?ini ö?renmeye çal???yoruz. En son üretti?i depremin tarihini bilirsek, depremin tekrarlanma aral???n? bilirsek ona göre gelecekle ilgili yakla??k tahminlerde bulunabilece?iz.”
Geçmi? ara?t?r?larak gelecekteki riskler belirleniyor
?zmir’in k?y? ?ehri oldu?unu, depremlerin yan? s?ra tsunami riskinin de ara?t?r?lmas? gerekti?ini vurgulayan Av?ar, “Bu riski ara?t?rmak için de karotlar al?yoruz. Tsunami s?ras?nda deniz karaya do?ru ilerlerken, lagünler taban?ndaki segimanlardan baz? izler b?rak?yor. Ald???m?z karotlarla biz bu izleri de bulmaya çal???yoruz. Tarihlendiriyoruz. Geçmi?te ?zmir çevresinde hangi faylar, nas?l aktivite göstermi?. Bunlar? anlarsak gelecekte ne tür risklerle kar?? kar??ya oldu?umuz daha iyi anlar?z” diye konu?tu
“?zmir’de tehlikenin fark?nda olaca??z”
Karot alma i?leminin tamamland???n?, bundan sonra laboratuvar çal??malar?na ba?layacaklar?n? ifade eden Ula? Av?ar, “?zmir için çok önemli bir çal??ma. Çal??ma tamamland???nda ?zmir’de tehlikenin fark?nda olaca??z. Fark?ndal?k çok önemli. Çok kapsaml? bir çal??ma. Temel olarak do?a bizim için tehdit olu?turuyor mu olu?turmuyor mu onu anlamam?z gerekiyor. Biz bunu yapaca??m?z çal??man?n sonunda ö?renece?iz. Durumu rapora dökece?iz” dedi.
Afet risk azaltma çal??malar? devam ediyor
?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin 30 Ekim ?zmir depreminin hemen sonras?nda h?z verdi?i afet risk azaltma projeleri birçok alandaki ara?t?rmalarla devam ediyor. Faylar?n incelendi?i depremsellik ara?t?rmas?nda denizdeki çal??malarda sona yakla??l?rken, karadaki çal??malar da analiz a?amas?na geldi. 100 kilometre yar?çapl? alanda karadaki faylarda aç?lan 74 adet paleosismolojik hendekten al?nan 136 numunenin TÜB?TAK MAM Laboratuvarlar?nda analiz çal??malar? devam ediyor. Bu çal??mayla, deprem tekrarlanma aral?klar?n?n belirlenmesi amaçlan?yor.
Kentteki yap? stokunun daha dayan?kl? ve güvenli hale getirilmesi amac?yla ba?lat?lan yap? envanter çal??malar? Bayrakl?’da tamamland?. Bornova’da ise devam ediyor. Bu çal??man?n yan? s?ra vatanda?tan gelen taleplerle kent genelindeki ruhsatl? yap?lara yönelik yap? ön incelemeleri de sürüyor.
Büyük?ehir Belediyesi, zemin ara?t?rmas?nda da h?z kesmedi. Bornova Baseni olarak bilinen çöküntü alan?n?n jeolojik yap?s?n? ve zemin davran?? özelliklerini ara?t?rmak üzere ba?lat?lan mikrobölgeleme etüt çal??malar? h?zla ilerliyor. Mikrobölgeleme etüt sonuçlar? ile depremsellik projesinden elde edilen veriler bütünle?tirilerek basenin yerle?ime uygunluk durumu belirlenerek afet risk ve zararlar?n? azaltacak yap?la?ma ve arazi kullan?m kararlar? al?nacakt?r.