?zmir Körfezi'nde kirlilik ve kötü kokunun yan? s?ra suyun yüzeyini kaplayan k?rm?z?l?k sürüyor. ?zmir Körfezi Bilim Kurulu Üyesi EÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dal? Ö?retim Üyesi Doç. Dr. ?nci Tüney K?z?lkaya, körfezdeki renk de?i?iminin sebebinin deniz suyu s?cakl???n?n yüksek olmas? ve kirlilik nedeniyle artan mikroalglerin oldu?unu belirtti.
Mikroalglerin fotosentetik, gözle görülmeyen mikroskobik canl?lar oldu?unu söyleyen Doç. Dr. K?z?lkaya, "Atmosferdeki oksijenin yüzde 70 ila 80'i denizlerde üretiliyor. Bunlar?n birço?unu da yosunlar, deniz çay?rlar? ve mikroalgler üretiyor. Mikroalglerin baz?lar? azot ba?lama özelliklerine sahip ve ayr?ca di?er canl?lar için besin olu?tururlar. Mikroaglerle zooplanktonlar, zooplanktonlarla da bal?klar beslenirler. Mikroalgler besin zincirinin temel halkas?, sucul ekosistemlerin olmazsa olmaz?d?r. Ancak denge bozuldu?unda, bu canl?lar a??r? ço?ald???nda 'red tide' ya da 'algal bloom' dedi?imiz durum meydana gelir. A??r? ço?alarak suyun yüzeyini kaplayarak ???k geçirgenli?ini azalt?rlar. Suyun alt?ndaki canl?lara ???k bula?maz ve fotosentez yapan canl?lar yok olmaya ba?larlar. Ayr?ca yüzeyi kaplad?klar? için denizle atmosfer aras?ndaki gaz al??veri?ini de engellemi? olurlar" ifadelerini kulland?.
'HAVALAR SO?UDU?UNDA KÖRFEZDEK? KIRMIZILIK KAYBOLACAK'
Doç. Dr. K?z?lkaya, mikroalglerin ço?ald?klar?nda denizin k?rm?z?-kahverengi oldu?unu belirterek, “E?er bir ortamda besin dedi?imiz alglerin büyümek, ço?almak için kulland?klar? azot ve fosfor bile?ikleri fazlaysa, hava s?cakl??? da uygun ko?ula geldi?inde red tide ile kar??la?abiliyoruz. Normalde ?zmir'de kar??la?t???m?z bir olayd? ancak k?sa sürerdi ve az miktarda olu?urdu. ?zmir Körfezi'nde a??r? besin oldu?unu biliyoruz. Çünkü körfezde ak?nt? sistemi çok güçlü de?il. Ak?nt? güçlü olmad??? için bu besinler uzakla?t?r?l?p, da??t?lam?yorlar. O nedenle de mikroalgler a??r? ço?al?yorlar. Ak?nt? sisteminden dolay? da??t?lamad?klar? için k?rm?z? kümelenmelerle kar??la??yoruz. Havalar so?udu?unda körfezdeki k?rm?z?l?k kaybolacak. ?lkbahar ve sonbahar mevsimlerinde ani alg ço?almalar? do?al süreçler. Do?al olmayan a??r? olmas? ve uzun sürmesi. Bildi?imiz kadar?yla daha önce burada bulunmayan, daha önce kar??la?mad???m?z yeni bir tür var. Bu tür bal?k toksini üreten bir tür. Büyük ihtimalle bal?k ölümlerine sebep olan da bu toksin olabilir. Ancak tek bir nedene de ba?layam?yoruz" diye konu?tu.
'?LKBAHARDA Y?NE ALG ARTI?I GÖRÜLEB?L?R'
?zmir Körfezi'nin besin yükünün yüksek, ak?nt?s? dü?ük bir deniz oldu?una dikkati çeken Doç. Dr. ?nci Tüney K?z?lkaya, "Bilim insanlar? bunu hep söylüyordu. Gözle görüldü?ü, bal?k ölümleri ya?and??? için herkes fark?na vard?. O yüzden acil bir eylem plan? olu?turuldu. Seneye bunu görmeyebiliriz ama bu temizlendi?inde ileride görmeyece?iz anlam?na gelmiyor. Hava s?cakl?klar? dü?meye ba?lad?kça gittikçe azalacakt?r, deniz suyu s?cakl?klar? da dü?ecektir. K???n ve ilkbahar?n ba??nda bu olaylar? görmeyece?iz. Fakat ilkbaharda yine alglerin art??? görülebilir. Bunun bal?k ölümlerine tekrar sebep olmas? konusunda kesin bir ?ey söyleyemeyiz ama olmayacak anlam?na da gelmiyor" dedi.
Körfezde kirlili?e neden olan besin girdilerinin azalt?lmas? gerekti?ini söyleyen Doç. Dr. K?z?lkaya, "Bu sadece at?k suyun ar?t?lmas?yla olmaz. ?zmir Körfezi'ne 33 tane dere giriyor. Bu derelerin de kirlilik yükünün dü?ük olmas? gerekiyor. Besin girdisi azalt?ld???nda ani alg ço?almalar?n?n da azalaca??n? dü?ünmekteyiz. ?klim de?i?ikli?i nedeniyle denge bozuldu. ?zmir'de geçti?imiz aylarda büyük bir yang?n ya?ad?k. Küllerinin de denize besin takviyesi yap?p bu olay? tetikledi?ini de dü?ünebiliriz. Kesin olarak bilinmesi için uzun süreli incelemeler yap?lmas? gerekiyor" ifadelerini kulland?.