?zmir Büyük?ehir Belediyesi'nden konu ile ilgili yap?lan aç?klaman?n tamam? ?öyle:
"Devlet kurumlar?m?z?n gelene?inde yer almayan usul ve yöntemlerle hareket etme al??kanl???n?n son dönemlerde giderek yayg?nla?t???n? üzülerek gözlemlemekteyiz.
Bunun son örne?i Çevre, ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl???’n?n, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’ne 3 milyon 854 bin 237 TL idari para cezas? uygulamas? ve bunu bas?n üzerinden büyük bir gururla ilan etmesidir.
Bakanl???n yapt??? aç?klamada, “Torbal?’daki ve Menemen’deki at?k su ar?tma tesislerinin standartlara ayk?r? ve çevre kirlili?ine neden olacak ?ekilde at?k su de?arj etti?i, Kiraz At?ksu Ar?tma Tesisi’nin at?k sular? ar?tmadan de?arj ederek su kirlili?ine neden oldu?u, Tire’de ise gerekli izinleri ve çevresel önlemleri almadan vah?i çöp depolama yaparak çevre kirlili?ine neden oldu?u tespit edilmi?tir” denilmektedir.
Öncelikle ve önemle belirtilmesi gerekir ki;
Kesilen cezalar tamamen haks?z ve mesnetsizdir.
Cezaland?r?lan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi de?il ?zmir halk?d?r. Bu kente yat?r?m için ayr?lan kaynaklar bu tür a??r yapt?r?mlarla ?zmirlinin bütçesinden al?n?p ba?ka mecralara aktar?lmaktad?r.
Gündeme getirilen cezalar ve konu ba?l?klar?yla ilgili gerçek de?erlendirmeler ise ?u ?ekildedir:
Menemen ?lçesinde ?ZSU Genel Müdürlü?ü taraf?ndan i?letilmekte olan Menemen At?ksu Ar?tma Tesisi’nde incelemede bulunan Bakanl?k ekipleri, tesisimizde 15.05.2024 tarihinde Bütünle?ik Kar??la?t?rma Testi (BKT) yapm??t?r. Bu tarihte al?nan numune üzerinde yap?lan analizin sonucu, 29.05.2024 tarihinde yay?nlanm?? ve tüm parametreler ilgili mevzuat s?n?r de?erlerinin alt?nda kald??? belirlenmi?tir. Sadece toplam azot de?erinin, Kentsel At?ksu Ar?t?m? Yönetmeli?i’nin belirtti?i (15 mg/L) de?erin üzerinde (31,49 mg/L) oldu?u tespit edilmi?tir. Bu denetimlerden bir süre sonra 02.09.2024 ve 05.09.2024 tarihlerinde, tesisimizden numuneler al?nm??; bunlardaki azot de?erinin dü?tü?ü ve yasal s?n?r?n alt?nda kald??? tespit edilmi?tir. Sonuç olarak, tesisten farkl? tarihlerden al?nan numunelerden 18 adedine parametre analiz yap?lm?? ve sadece azot de?erinin yasal s?n?r? geçti?i; bu de?erin de k?sa sürede yasal s?n?ra geriledi?i görülmü?tür. Buna kar??n Bakanl?k, ilk al?nan numuneye istinaden kurumumuza ceza i?lemi uygulanm??t?r.
Di?er bir i?letmemizin bulundu?u Kiraz’daki At?ksu Ar?tma Tesisi ise 1997 y?l?nda ?u anda kapat?lm?? olan ?l Özel ?daresi taraf?ndan günlük 2000 metreküp debi ile 10000 ki?iye e?de?er nüfusa yetecek ?ekilde in?a edilmi?tir. Tesis, teknik eksiklikler ve i?letme maliyetleri nedeniyle uzun y?llar Kiraz Belediyesi taraf?ndan i?letilememi? ancak 2012 y?l?nda devreye al?narak i?letilmeye ba?lanm??t?r. Söz konusu tesis, 6360 say?l? yasa ile de 01/04/2014 tarihinden itibaren ?ZSU Genel Müdürlü?ü’nün görev, yetki ve sorumlulu?unda i?letilmeye devam etmektedir. Zaman?nda nüfus projeksiyonu göz nüne al?nmadan kurulan tesis, günümüz nüfus art??? ve endüstriyel kirlenme faktörleri kar??s?nda ise zaman zaman yetersiz kalabilmektedir.
Hali haz?rda 23.05.2029 tarihine kadar Çevre ?zin Belgesi bulunan tesiste ar?t?lan at?ksular, Küçük Menderes Nehrine ba?l? Kele? çay?na de?arj edilmektedir. Ya?anan bu yetersiz durum kar??s?nda ?ZSU Genel Müdürlü?ü bir çal??ma ba?latm?? ve Kiraz’daki at?k sular?n tamam?n? ar?tacak büyüklükte; Kentsel At?ksu Ar?t?m? Yönetmeli?ine uygun azot ve fosfor giderimli; ileri biyolojik ar?tma prosesine sahip ve ç?k???nda dezenfeksiyon ünitesi bulunan bir tesis planlam??t?r. Arazi mülkiyet i?lemlerinin de tamamland??? bu kapsaml? proje, Çevre, ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl??? taraf?ndan da onaylanm??t?r.
Durum böyle iken ve ayl?k olarak numunelerin al?nd???, akredite laboratuvar?nda analizlerinin yap?ld??? mevcut tesisin, bir ?ikayet gerekçe gösterilerek anl?k olarak denetime tabi tutulmas? ve ceza kesilmesi kamuoyunun takdir edebilece?i bir husustur. Ayr?ca denetimler esnas?nda herhangi bir numune al?m? yap?lmam??; sadece tesisin genel durumu denetlenmi? ve tutanak alt?na al?nm??t?r. Bu noktada, ?ZSU Genel Müdürlü?ü’ne ve ilgili birime herhangi bir yapt?r?mdan bahsedilmemi?tir.
Benzer ?ekilde cezaya konu olan Torbal? bölgesindeki ?ZSU tesisinde, yak?n zamanda herhangi bir denetim gerçekle?tirilmemi?tir. Torbal? bölgesinde 2 adet ileri biyolojik at?ksu ar?tma tesisi bulunmakta olup; bu i?letmelerde Sürekli At?ksu ?zleme ?stasyonu (SA?S) bulunmaktad?r. Dolay?s?yla buralarda ar?t?lan at?ksu parametreleri, Bakanl?k taraf?ndan 7/24 esas?yla izlenmektedir. Torbal? bölgesinde bulunan tesislerde ar?t?lan at?k sular da Kentsel At?ksu Ar?t?m? Yönetmeli?i al?c? ortam de?arj standartlar?n? sa?lamaktad?r. Hal böyleyken ve sürekli takip edilen tesislerde, Bakanl?k ekipleri taraf?ndan al?nan numunelerin at?k sular?n standart de?erleri sa?layacak ?ekilde olmad??? bilgisi ak?llar? kar??t?racak niteliktedir.
6.09.2019 tarihinde ihalesi yap?lan “Kiraz ve Tire At?k Depolama Sahalar? Rehabilitasyon Uygulama Projelerinin Haz?rlanmas? ve Onaylat?lmas?" i?ine ili?kin yüklenici firma ile idaremiz aras?nda sözle?me imzalanm??t?r. Yüklenici firma taraf?ndan haz?rlanan uygulama projeleri 17.03.2021’de Çevre, ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl???na sunulmu?tur. ?lgili kurumlarla defalarca yaz??malar yap?lmas?na ve taraf?m?zca tüm titizli?i ile takip edilmesine ra?men onay süreci tamamlanamam??t?r. ?lgili ilçe belediyesinin ve bölgedeki vatanda?lar?n da projeyi sahiplenmesi çevre kaynaklar?n?n korunmas? aç?s?ndan büyük önem arz etmektedir.