Yap?lan yaz?l? aç?klamada ?u ifadelere yer verildi;
“Bugün 23 Nisan, hep ne?e doluyor insan” diyebilmeyi, “bayram gibi bir bayram” kutlayabilmeyi, çocuklar?n ?en sesleri ve c?v?lt?lar?n?n okul bahçelerini, s?n?flar? doldurabilmesini ne çok isterdik…
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün çocuklara arma?an etti?i, dünyada da çocuklara arma?an edilen tek bayram olan "23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayram?" bu y?l da pandeminin “maskesi” alt?nda kald?…
BM Çocuk Haklar? Sözle?mesi’nin dört temel ilkesinden biri olan ve madde 3’te “Çocu?u etkileyen tüm eylem ve kararlarda çocuk için en iyi olan, temel dü?ünce olmal?d?r” ?eklinde tan?mlanan çocu?un üstün yarar? ilkesi, Covid-19 sürecinde de karar al?c?lara yol gösterici olmad? ne yaz?k ki…
Kriz, afet, salg?n gibi olaylardan en çok ve en uzun süreli etkilenenlerin yine çocuklar oldu?u; pandeminin ba?lad??? 11 Mart 2020’den bu yana geçen 13 ayl?k sürede çocuk alan?nda ve sahada çal??an birçok bilim insan?n?n, sivil toplum kurulu?lar?n?n, sendikalar?n, derneklerin, merkezlerin, platformlar?n haz?rlad?klar? raporlara ve yapt?klar? çal??malara bak?ld???nda net olarak görülmektedir. Verilerinin her biri tart??ma konusu haline gelmi? olan TÜ?K bile 20 Nisan 2021' de yay?nlad??? “?statistiklerle Çocuk” bülteninde, toplam nüfusun 22 milyon 750 bin 657’sini çocuklar?n olu?turdu?u ülkemizde, çocuk i?çilik oran?n?n yüzde 16.2 gibi trajik bir boyutta devam etti?ini ortaya koydu. Bunun yan?nda, Türkiye’de geçici koruma statüsü alt?nda ya?amlar?n? sürdürmeye çal??an 1 milyon 737 bin 502 (0-18 ya? aras?) Suriyeli çocu?un büyük k?sm?n?n da çal??t?r?ld??? bilinmektedir. Türkiye, Kosta Rika ve Güney Afrika’dan sonra %25 ile çocuk yoksulluk oran?n en yüksek oldu?u OECD ülkelerinden biridir. Pandemi nedeniyle gelir kayb? ya?anan ailelerin çocuklar?n?n çal??ma alan?na daha çok yönlendirilecekleri dü?ünüldü?ünde, “çocuk i?çili?i”nin gelece?i boyut daha da trajik olacakt?r ku?kusuz.
''E??T?ME PANDEM? SÜREC?NDE DE?ERS?ZL?K ATFED?LD?''
Ülkenin gelece?ini ?ekillendirmenin en önemli yollar?ndan biri olan “e?itim” e pandemi sürecinde aç?kça “de?ersizlik” atfedilmi?tir. Bir çocu?u ya?ama haz?rlaman?n vazgeçilemez de?eri olan ve öncelikli olmas? gereken e?itim, ne yaz?k ki ilk feda edilenlerin ba??nda gelmi?tir. Okullar?n de?eri ne ac?d?r ki AVM’ler düzeyine çekilmi?tir. Kuzey yar?kürede bulunan OECD ülkeleri aras?nda pandemi nedeniyle ilk ve orta düzeydeki okullar? en uzun süre kapal? tutan ülke Türkiye olmu?tur. ?lk ve ortaokul düzeyinde e?itim alan çocuklar?n, ya? itibariyle salg?n?n bula? h?z?n?n dü?ürülmesinde anlaml? bir katk?s? olmad??? ve bula?t?r?c?l?klar?n?n yeti?kinlere göre çok dü?ük oranlarda oldu?u, geçen 13 ayl?k sürede bilim insanlar?n?n yapt?klar? ara?t?rmalarla ortaya konmu?tur. Ayr?ca Dünya Sa?l?k Örgütü daha h?zl? bula?an varyantlar?n varl???nda dahi okullar?n toplumdaki bula?maya belirgin etkisi oldu?una dair hiçbir kan?t olmad???n? aç?klam??t?r.
Bu anlamda da ba?ta ö?retmenlerin a??lanmas? olmak üzere her türlü önlem al?narak okullar?n aç?lmas? gerekirken; EBA ve çevrim içi e?itim kanallar?na eri?mede ya?anan zorluklar ve baz? bölgelerdeki olanaks?zl?klar, zaten var olan e?itsizlikleri iyice derinle?tirmi? ve uzaktan e?itime eri?im oran? %15-20 seviyesinde kalm??ken, Milli E?itim Bakan?'n?n online e?itime salg?n sonras?nda da devam edilebilece?i aç?klamas?, derin bir kayg? yaratmaktad?r. Oysa okul, çocuklar için e?itim ve ö?retimden önce bir geli?im merkezidir. Sosyallik, yüz yüzelik, f?rsat e?itli?i, aktif kat?l?m, araç-gereç kullan?m? içermeyen pasif bir e?itim süreci kaç?n?lmaz olarak s?n?fsal e?itsizlikleri derinle?tirecektir. Ayr?ca fiziksel aktivitenin azalmas?, vücut a??rl???n?n artmas?, davran??sal ba??ml?l?k, güne? ?????na yetersiz maruz kalma ve sosyal izolasyon gibi risk faktörlerinin yol açaca?? sa?l?k sorunlar? da zamanla halk sa?l??? sorununa dönü?ecektir. 4+4+4 sistemiyle e?itimden kopar?larak evlere çekilen ve/veya çal??maya yönlendirilen çocuklar?n say?lar? h?zla artacak ve her alanda çocuklar?n maruz kald??? ihmal ve istismar telafi edilemeyecek boyutlara eri?ebilecektir.
Bu dönemde, Covid-19 yay?l?m?nda bir odak olmamas?na kar??n okullar?n çok uzun süre kapanmas? ve soka?a ç?kma k?s?tlamalar?n?n da etkisiyle çocuklar; duygusal, sosyal, geli?imsel, fiziksel, davran??sal gereksinmelerini ba??ms?z olarak kar??layabilecekleri kaynaklar ve olanaklardan mahrum b?rak?lm??lard?r. Dünya Sa?l?k Örgütü'nün “küresel bir halk sa?l??? sorunu” olarak belirledi?i fiziksel, duygusal, cinsel ve ekonomik “?iddet”, hane içlerinde art?? göstermi? ve en ba?ta çocuklar olmak üzere ?iddet failleriyle evde kalmak zorunda olan ma?durlar, ba?vuru ve koruma mekanizmalar?na ço?unlukla ula?amam??lard?r. Okullarda ?iddeti izleme ve takipte önemli rolleri olan psikolojik dan??manl?k birimleri ve rehber ö?retmenler, sanal ortam üzerinden bu izlemelerini sa?l?kl? olarak gerçekle?tirememi?lerdir. Kad?n Haklar? ve Çocuk Haklar? Merkezlerimize ba?vurularda da ciddi dü?ü?ler meydana gelmi?tir.
''ÇOCUKLAR HAKLARINI BÜYÜK ÖLÇÜDE KULLANAMADI''
Sonuç olarak çocuklar, BM Çocuk Haklar? Sözle?mesi'nde yer alan haklardan; çocu?un üstün yarar? ba?ta olmak üzere, ya?ama ve geli?me hakk?, bilgi edinme ve medyaya eri?im hakk?, sa?l?k hakk?, yeterli ya?am ko?ullar? için desteklenme hakk?, e?itim hakk?, dinlenme, bo? zamanlar?n? de?erlendirme, oyun oynama, kültürel ve sanatsal etkinliklere kat?lma haklar?n? büyük ölçüde kullanamam??lard?r.
Devlet, BM Çocuk Haklar? Sözle?mesi ’nde söz verdi?i için çocuklar?n bu haklar?n? kullanamamalar?ndan sorumludur. Çocuklar?n bu haklar? kullanmalar? hiçbir bahaneyle esnetilemez ve ötelenemez.
Milli E?itim Bakanl??? bu y?l 23 Nisan haftas?n?n temas?n? “çocuklar?n iyi olma hali ve mutlulu?u” olarak belirledi?ini duyurmu?tur.
Biz EBA’ya girebilmek için çat?ya ç?kan ve dü?erek ya?am?n? yitiren 8 ya??ndaki Ç?nar Mert’i, Urfa’da i?çileri ta??yan minibüsün devrilmesi sonucu ya?am?n? yitiren 15 ya??ndaki “tar?m i?çisi” Ay?e’yi, Nusaybin’de bir sitenin bahçesinde oyun oynad?klar? için havaya ate? aç?larak kovalanan çocuklar?, ??rnak’ta uzman çavu?un cinsel sald?r?s?na u?rayan 13 ya??ndaki çocu?u, hapishanelerdeki çocuklar?, çocuk ya?ta zorla evlendirilen çocuklar?, 30 Ekim’de ?zmir depreminde kaybetti?imiz çocuklar? ve enkazdan kurtar?lan çocuklar?n foto?raflar? üzerinden yap?lan istismarlar? da unutmad?k. ?yi olma ve mutlu olma hali elbette ki çocuklar?n en do?al, en vazgeçilmez hakk?d?r ancak ülkemiz gerçe?inde, ya?ad?klar? de?il; uzaklar?nda olan bir “tema” olmaktan öteye gidememektedir…
?stanbul’da yap?lan bir saha çal??mas?nda çocuklara salg?n döneminde kendilerini nas?l hissettikleri soruldu?unda çocuklar soruya ;
"Kozas?n?n içinden ç?kamayan bir t?rt?l gibiyim. Kelebe?e dönü?emedim.”
“Koalaya benziyorum. Çünkü çok hareket edemiyorum. Koala nas?l bir a?aca tutunuyorsa, ben de a?aca tutunur gibi evime tutundum.”
“Kendimi kabu?una çekilmi?, d??ar? ç?kmaya korkan bir kaplumba?aya benzetiyorum.”
“Kendimi k?r?k kalp, üzgün surat emojisine benzetiyorum.”
gibi cevaplar vermi?lerdir. Bunlar?n, iyi ve mutlu olma halinden oldukça uzak cevaplar oldu?u aç?kt?r.
?sterdik ki 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayram? için yapt???m?z bu aç?klamam?z çocuklar?n ya?ad?klar? hak ihlallerine ili?kin olmas?n, yüreklerimizi ?enlendirsin, bahar?n güzelli?ince esintiler, kokular, c?v?lt?lar getirsin…
Ancak ahd?m?z olsun ki ne?e dolaca??m?z, bayram gibi bayram ya?ayaca??m?z, evlerimizin, okullar?m?z?n, s?n?flar?m?z?n, sokaklar?m?z?n o güzel seslerinizle, bahar gülü?lerinizle ?enlenece?i 23 Nisan’lar gelecek çocuklar.
Biz inan?yoruz ve vazgeçmiyoruz…''