Bornova ?lçe Tar?m ve Orman Müdürlü?ü, Ege Üniversitesi ve Ege ?hracatç? Birlikleri (E?B) i?birli?inde düzenlenen, ’Bornova’dan ba?l?yor, ?zmir’de g?da kay?plar?n? azalt?yoruz' isimli Tar?msal Yay?m Projesi'nin aç?l?? toplant?s?, yap?ld?. E?B toplant? salonunda yap?lan toplant?da g?da kay?plar? ele al?nd?.
Toplant?da Ya?ar Üniversitesi Stratejik Planlama ve Mükemmeliyet Ofisi'nden Enver Selçuk Karaata, dünyada kaynaklar?n azald???n? hat?rlatarak, Birle?mi? Milletler(BM) Dünya Nüfus Örgütü'nün 2050 y?l?nda dünya nüfusunun 10 milyara yak?n olaca??n? tahmin etti?ini söyledi.
Karaata, bu aç?dan bak?ld???nda g?da kay?plar?n?n öneminin giderek artt???n? ifade etti.
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tar?m Ekonomisi Bölümü Prof. Dr. Erdo?an Güne? de dünyada g?dadaki kay?p oran?n?n 900 milyar dolara ula?t???n? söyleyerek, tar?m alanlar?n?n yüzde 28'inin tüketime kapal? oldu?unu bildirdi. Dünyan?n açl?kla kar?? kar??ya oldu?unu vurgulayan Güne?, g?dan?n kaybedilmemesi gereken bir unsur oldu?unu söyleyerek, ?öyle konu?tu:
"BM, sürdürülebilir kalk?nma sürecinde yüzde 50 oran?nda g?da kay?plar?n?n azalt?lmas?n?n zorunlu oldu?unu ifade ediyor. Kay?plar üretimdeki, ta??madaki ya da paketlemedeki sorunlardan kaynaklan?yor. Ama tüketici davran??lar?ndan kaynakl? kay?plar da var. Bu ekonomik kay?p sadece üreticiyi de?il ayn? zamanda toplumu de?i?tiriyor."
Tar?mda, bitkisel üretimde ve hayvanc?l?ktaki kay?p oranlar?n?n, ülkeler aras?nda kar??la?t?r?lamayaca??n? belirten Güne?, Türkiye'de de yerel ve ulusal düzeyde önlemlere kar??n g?da kay?plar?n?n hala ya?and???n? söyledi. Hayvanc?l?kta ve süt üretim sürecinde ya?anan kayb?n yüzde 10 civar?nda oldu?unu bildiren Prof. Dr. Erdo?an Güne?, "Et üretiminde ise sa??m ve kesim toknolojilerinin standart olmamas? nedeniyle kay?plar art?yor. Üretim, hasat ve depolamada ortaya ç?kan kay?plar küçük çiftçinin gelir kayb?na neden oluyor" diye konu?tu
Türkiye'de 2017-2018'de bitkisel ve hayvansal üretim düzeyinde yakla??k 60 milyar TL'lik kay?p ya?and???n? söyleyen Prof. Dr. Erdo?an Güne?, ekonomik kayb?n ise 12 milyar dolar düzeyinde oldu?unu aç?klad?. Bu oran?n ihracat?n yüzde 65'ini olu?turdu?unu belirten Güne?, kay?plar?n önlenmesi için yap?lmas? gerekenlerle ilgili ?u bilgileri verdi:
"Üretim kayb?n? azaltmak zor. Çünkü teknolojik geli?memiz zay?f. Da??n?k ve küçük i?letmeler var. Ar-Ge ve e?itim çal??malar? artmal?. Üreticinin, kad?nlar?n çocuklar?n e?itimi önemli. Lisansl? depoculuk uygulamalar? geli?tirilmeli. Bilinç ve fark?ndal?k düzeyi artt?r?lmal?. Geçti?imiz günlerde tar?m ?uras? yap?ld? ve 60 maddeden biri tar?mda kooperatifle?menin yayg?nla?mas?n? sa?lamakt?. ?zmir de bir kooperatif memleketi. Biz üretimden tüketim süreci içinde ürünlerin üretim ve sat?? noktalar? aras?ndaki arac?lar? yok edersek kay?plar? azalt?r?z."
'EKMEKLE B?RL?KTE HAMMADDE DE ?SRAF ED?L?YOR'
TMO Strateji Geli?tirme Dairesi Ba?kan? Ay?in ?enses ise hububat piyasalar?n? düzenlerken ekme?in ana hammaddesi bu?day üzerine çal??t?klar?n? söyleyerek, 2008 y?l?nda yürüttükleri ara?t?rmayla ilgi bilgi verdi. ?sraf?n çok ciddi oldu?unu, bunun bir sosyal sorumluluk oldu?unu dile getiren ?enses, "Ekmek toplumumuzda kutsal bir yere sahip. Ama israf oranlar? ne yaz?k ki giderek art?yor. 2012'de yeniden ara?t?rd?k. ?sraf?n yüzde 20 oran?nda artt???n? gördük" dedi. Ekme?i israf etmediklerini söyleyenlerin hayvanlara verdi?ini ancak bunun da bir israf oldu?unu anlatan ?enses, toplumun bu konudaki bilinçsizli?ine dikkat çekti. ?enses, "2013 y?l?nda ulusal boyutta bir kampanya yapt?k. 1 günde 6 milyon ekme?in israf edildi?ini tespit ettik. Bunu önlemek için yo?un bir çal??ma içine girdik. Bilinçlendirme çal??malar?na ba?lad?k" dedi.
Günde 6 milyon ekme?in 3 milyonunun f?r?nlar taraf?ndan israf edildi?ini kaydeden ?enses, ?öyle devam etti:
"F?r?nc?lara da çok büyük görev dü?üyor. Üretim a?amas?nda da e?itim gerekli. TMO ciddi oranda lisansl? depoculu?un geli?tirilmesi için çal???yor. Bu israf?n çevresel boyutlar? var. 447 bin ton ekmek için ihtiyaç duyulan 470 bin ton bu?day?n üretilmesi gerekiyor. Yani her y?l 194 bin ton hektar alan bo? yere i?lenmi? oluyor. 17 bin ton mazot, 7 bin ton tuz, 18 bin ton hamur mayas?, 1 milyar metreküp su israf edilmi? oluyor. Ekme?in içinde i?lenen maddeler var. Elektrik ve insan gücü gerekli. Toplumdaki israf artarken çocuklar?n e?itiminin önemi daha da art?yor. Çocuklar g?dan?n meyvenin sebzenin nas?l üretildi?ini bilmiyor. Marketteki elmalar?n hepsi ayn? renk ayn? biçim ve onlar?n fabrikadan ç?kt???n? san?yor. Do?ay? görmeyen nas?l yeti?ti?ini görmeyen ki?inin bunun de?erini anlamas? mümkün de?il. Mücadeleyi ve üretmeyi onlara ö?retmedi?imiz sürece israf? önleyemeyiz."