AK Parti ve MHP’nin yakla??k iki y?ld?r üzerinde çal??t??? 15 maddelik “Milletvekili Seçimi Kanunu ve Baz? Kanunlarda De?i?iklik Yap?lmas?na Dair Kanun Teklifi”, AK Parti ve MHP’li 14 milletvekilinin imzas?yla TBMM Ba?kanl???’na sunuldu.
BARAJ YÜZDE 10’DAN YÜZDE 7’YE ?NECEK
Teklifin ilk maddesi ile 1980 darbesi sonras? getirilen yüzde 10’luk seçim baraj?n?n yüzde 7’ye dü?ürülmesi öngörüldü. Baraj?n yüzde 7’ye dü?ürülmesi, “yönetimdeki istikrar? örselemeden daha fazla partinin ve fikrin yasama organ?nda temsil edilebilir olmas?” olarak gerekçelendirildi.
PART?LER SEÇ?M ÇEVRES?NDEK? OYUNA GÖRE M?LLETVEK?L? ÇIKARACAK
Teklife göre; ittifak?n ald??? oy toplam? ülke baraj?n? geçerse, seçim çevrelerinde milletvekili hesab? ve da??l?m?nda ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim çevresinde alm?? oldu?u oy say?s? dikkate al?nacak. Mevcut yasada, önce d'hont sistemiyle ittifak?n milletvekili say?s? belirleniyor, ard?ndan siyasi partilerin ittifak içinde ald??? oy say?s?na göre partilerin milletvekili da??l?m? yap?l?yordu.
Kanun teklifine göre, bu uygulamadan vazgeçilerek do?rudan siyasi partinin seçim çevresinde ald??? oy say?s?na göre partilerin milletvekili say?s? belirlenecek. Böylece, art?k oylarla partiler, ittifak içinde ve d???nda di?er partilerden daha az oy almas?na kar??n milletvekili ç?karamayacak. Bu madde, “Seçmen iradesinin kendi partisi d???nda ba?ka partilere yans?yacak sonuçlar do?urur olmamas?” ile gerekçelendirildi.
Son seçimlerde Trabzon, Erzurum ve Elaz??’da, di?er ittifak?n içindeki partiden daha fazla oy alm?? olmas?na ra?men baz? partiler milletvekili ç?karamam??t?. Örne?in Elaz??'da ikinci olan CHP, art?k oylar?yla birlikte birinci olan MHP’nin önüne geçmi?ti. AK Parti yetkilileri, bu düzenlemeyle ittifak içinde seçmenin kendi partisine oy vermesinin sa?lanmas?n?n hedeflendi?ini de belirtti.
SEÇ?ME KATILMAK ?Ç?N TBMM’DE GRUP KURMA ?ARTI KALKACAK, ÖRGÜTLENME TEK ?ART OLACAK
Siyasi partilerin seçimlere kat?lmas? için ‘illerin en az yar?s?nda oy verme gününden en az alt? ay önce te?kilat kurmas? veya TBMM’de grubu bulunmas?’ ?art?ndaki ‘TBMM’de grubu bulunmas?’ ?art? kald?r?lacak. Yani partilerin seçime girebilmek için alt? ay önce en az 41 ilde örgütlenmeyi tamamlamalar? gerekecek.
24 Haziran seçimleri öncesinde Yüksek Seçim Kurulu’nun ?Y? Parti’nin seçimlere girmemesi yönünde karar verme ihtimaline kar?? TBMM’de grup kurmas? için gerekli olan 20 sandalyeye ula?mas? için CHP’den milletvekilleri ?Y? Parti’ye geçmi? ve tart??malar ya?anm??t?.
SANDIK KURULU KURAYLA BEL?RLENECEK
?l seçim kurulu bir ba?kan, iki as?l, iki yedek üyeden olu?acak. ?l seçim kurulu ba?kan ve as?l üyeleri, iki y?lda bir ocak ay?n?n son haftas?nda, il merkezinde görev yapan ve birinci s?n?fa ayr?lm?? hakimler aras?ndan ilk derece adli yarg? adalet komisyonu taraf?ndan yap?lan kura çekimiyle tespit edilecek. Kura çekiminde ilk ç?kan ba?kan, sonra iki üye asil ve en son ç?kan iyi üye de yedek üye olarak belirlenecek. Birinci s?n?fa ayr?lm?? yeterli say?da hakimin olmamas? durumunda en k?demli hakimden ba?layarak eksikler tamamlanacak.
Sand?k kuruluna üye bildirme hakk? olan bir parti, oluru olmadan ba?ka bir üyesini sand?k kurulu üyesi olarak gösteremeyecek. Yani partilerin ba?ka bir partinin üyesi olan bir ki?iyi, ancak o ki?inin onay? ile sand?k kurulu üyesi olarak görevlendirilebilecek.
"SEÇMEN GÖÇÜ"NE ÖNLEM
Mahalli ?dareler ile Mahalli Muhtarl?klar? ve ?htiyar Heyetleri Seçimi Hakk?nda Kanun uyar?nca yap?lacak seçimlerde, yerle?im yeri adresine göre olu?turulan bir y?l önceki seçmen kütü?ü üzerinden güncelleme i?lemleri yap?lacak. Seçmen kütüklerinin adres kay?t sistemindeki bilgiler esas al?narak her y?l güncellenmesi kapsam?nda, adresi kapanm?? olmas? sebebiyle adres kay?t sisteminde görünmeyenler en son seçmen oldu?u adrese göre seçmen listelerine kaydedilecek.
YASAKLARDA ‘BA?BAKAN’ ?BARES? KALKACAK
“Ba?bakan ve bakanlara ili?kin yasaklar” kapsam?nda yer alan “Seçim propagandas?n?n ba?lang?ç tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar olan süre içinde ba?bakan ve bakanlarla milletvekilleri yurt içinde yapacaklar? seçim propagandas? ile ilgili gezileri, makam otomobilleri ve resmi hizmete tahsis edilen vas?talarla yapamazlar, gezilerde protokol icab? olan kar??lama ve u?urlamalarla törenler yap?lamaz ve resmi ziyafet verilemez” ve “Seçim propagandas?n?n ba?lang?ç tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar geçen süre içinde ba?bakan, bakanlar, milletvekilleri ve adaylar?n seçim propagandas? yapacak gezilere hiçbir memur kat?lamaz” maddelerinde geçen ‘ba?bakan’ ibaresi kalkacak. Kanun teklifinde, partili cumhurba?kan?na yönelik propaganda yasa??na ili?kin bir düzenleme yer almad?.
MUHTARLARA B?R AY ?Ç?NDE MAZBATA VER?LECEK
Seçim sonucuna göre ilk s?rada yer alan muhtar aday? seçilme yeterlili?ine sahip oldu?unu en geç bir ay içinde belgelendirmesi halinde kendisine seçim kazand???na dair ilçe seçim kurulunca mazbata verilecek. Aksi halde ikinciye, daha sonra üçüncüye; seçilme ehliyetine sahip aday bulunana kadar bu i?lem yap?lacak. ?lçe seçim kulunca bu hususta vermi? oldu?u kararlara kar?? iki gün içinde itiraz edilebilecek ve kurulun vermi? oldu?u kararlar kesin say?lacak. Bu öneriyle, süreç içinde seçilme yeterlili?inin yitirilmesi nedeniyle muhtarl?k seçimlerinin yenilenmesinin önüne geçilmesi hedefleniyor.