Yarg?tay Hukuk Genel Kurulu, üniversite mezunu i?siz gence babas?ndan ba?lanan yard?m nafakas?n? kald?ran yerel mahkeme karar?n? bozdu. Kurul, üniversite mezunu i?siz gencin, Kamu Personeli Seçme S?nav? (KPSS) kursuna gitmesini e?itiminin devam etmesi kabul ederek, baban?n yoksullu?a dü?mü? çocu?una yard?m etmesinin bir zorunluluk oldu?una karar verdi.
Ankara'da bir baba, 25 ya??ndaki üniversite mezunu i?siz k?z? için ba?lanan yard?m nafakas?n?n kald?r?lmas? için dava açt?. K?z?n?n Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü'nden Haziran 2013'te mezun oldu?unu, e?itimini tamamlamas? ve ya?am?n? idame ettirecek olanaklara sahip olmas? nedeniyle yard?m?na ihtiyac? kalmad???n? ileri süren baba, yard?m nafakas?n?n k?z?n?n 25 ya??n? doldurdu?u 20 May?s 2013 tarihi itibar?yla kald?r?lmas?n? istedi.
Daval? k?z ise mezun olduktan sonra i? bulamad???n?, halen KPSS kursuna devam etti?ini, bu nedenle babas?n?n yard?m?na ihtiyac? oldu?unu savunarak, davan?n reddini talep etti.
YEREL MAHKEMEDEN ‘?? BULMA VE ÇALI?MA ?MKANI VAR’ KARARI
Ankara 4. Aile Mahkemesi, davay? kabul etti ve davan?n aç?ld??? 10 Ocak 2014'ten geçerli olmak üzere yard?m nafakas?n? kald?rd?.
K?z?n Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü'nden mezun oldu?u, bitirdi?i okul ve mesle?i itibar?yla i? bulma ve çal??ma imkan?na sahip bulundu?una hükmeden mahkeme, "i? bulma imkan? varken çal??mayan meslek sahiplerinin Türk Medeni Kanunu'nun 364. maddesi gere?ince yard?m nafakas?na hak kazanamayaca??, yard?m nafakas?na hak kazanabilmek için ergin olduktan sonra e?itimin devam ediyor olmas? gerekti?i" ?eklindeki gerekçe yazd?.
‘HEMEN ?? BULMA ?MKANI YOK’
Karar?n daval? k?z taraf?ndan temyiz edilmesi üzerine dosya, Yarg?tay 3. Hukuk Dairesi’ne geldi.
Daire, yerel mahkemenin karar?n? bozdu. Kararda, "daval? üniversite mezunu ise de dava tarihi itibar?yla herhangi bir i?te çal??mad???, bitirdi?i okul itibar?yla ülke ?artlar?nda hemen i? bulma imkan? bulunmad???, i?e girebilmek için KPSS kursuna gitti?i ve davac? baban?n ?imdilik yard?m?na muhtaç oldu?unun anla??ld???" hususuna yer verildi.
Yeniden yap?lan yarg?lama sonunda mahkeme önceki karar?nda direndi. Direnme üzerine dosya, Yarg?tay Hukuk Genel Kurulu’na geldi. Kurul, yerel mahkemenin direnme karar?n? bozdu.
KURULUN GEREKÇES?
Yarg?tay Hukuk Genel Kurulu’nun gerekçesinde, temel bir insan hakk? olan e?itim hakk?n?n, bir dizi uluslararas? sözle?mede oldu?u gibi Türkiye Cumhuriyeti anayasas? ile de do?rudan garanti alt?na al?nd???na i?aret edildi.
"Nafaka alacakl?l???"n?n, çocu?un bireyselli?inin bir parças? oldu?u belirtilen gerekçede, Türk hukukuna göre, çocu?un kendisini dünyaya getiren ana ve babas?ndan bak?m paras? isteyebilece?i, bunun en do?al hakk? oldu?u kaydedildi. Ana ve baban?n bu nafaka yükümlülü?ünün, velayet hakk?ndan ba??ms?z olarak, sosyal yard?m ve dayan??ma dü?üncesinden kaynakland??? ifade edilen gerekçede, "Yard?m nafakas?, aile bireylerini yoksulluk ve dü?künlükten kurtarmaya ili?kin bir nevi sosyal yard?mla?ma olup ahlak kurallar? ile geleneklerin zorunlu k?ld??? bir ödevdir" denildi.
Türk Medeni Kanunu'na göre, ana ve baban?n bak?m borcunun, çocu?un ergin olmas?na kadar devam etti?i belirtilen gerekçede, ayn? kanuna eklenen hükümle de "çocuk ergin oldu?u halde e?itimi devam ediyorsa, ana ve baban?n durum ve ko?ullara göre kendilerinden beklenebilecek ölçüde olmak üzere, e?itimi sona erinceye kadar çocu?a bakmakla yükümlü olduklar?"n?n belirtildi?i aktar?lan gerekçede, kanun koyucunun getirdi?i bu yeni hükümle, e?itime verdi?i önemi vurgulad??? kaydedildi.
‘MEZUN OLMASI E??T?M HAYATININ SONA ERD??? ANLAMINA GELM?YOR’
Hukuk Genel Kurulu’nun gerekçesinde, yeme, giyinme, bar?nma, sa?l?k, ula??m, kültür gibi bireyin maddi varl???n? geli?tirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamalar? kar??layacak düzeyde geliri olmayanlar?n yoksul kabul edilmesi gerekti?i belirtildi. Gerekçede, "Günümüzdeki a??r ekonomik ko?ullar kar??s?nda e?itimle çal??may? bir arada sürdürmenin mümkün olmayaca??, bir kural ve karine olarak kabul edilmelidir" ifadelerine yer verildi.
Somut olayda, dava tarihi itibar?yla re?it olan çocu?un, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü'nden mezun oldu?u ve KPSS kursuna devam etti?i kaydedildi. Davac? baban?n ise uzman memur oldu?u ve ayl?k 3 bin lira gelirinin bulundu?u ifade edilen gerekçede, ?unlar kaydedildi:
"Günümüz ?artlar? gözetildi?inde çocu?un üniversiteden mezun olmas? ba?l? ba??na e?itim hayat?n?n sona erdi?i anlam?na gelmemektedir. Zira çocu?un edindi?i meslekle ilgili bir i?e yerle?ebilmesi için yabanc? dil kursu, KPSS kursu, sertifika program? gibi faaliyetlere kat?lmas? gerekli olup, bu gibi faaliyetlerin e?itimin devam? olarak kabul edilmesi zorunluluk arz etmektedir. Ayr?ca çocu?un okulunu bitirip, iyi bir i?e girmesi, çocu?un oldu?u gibi baban?n da yarar?na bulunmaktad?r.
Yerel mahkemece direnme karar?nda, daval?n?n bitirdi?i okul ve mesle?i itibar?yla i? bulma ve çal??ma imkan?na sahip oldu?u, i? bulma imkan? varken çal??mayan meslek sahiplerinin yard?m nafakas?na hak kazanamayaca?? gerekçesine yer verilmi? ise de Türk Medeni Kanunu'nun 328. maddesi ergin çocu?un e?itiminin devam etmesi halinde ana ve baban?n durum ve ko?ullara göre kendilerinden beklenebilecek ölçüde yard?mda bulunmalar?n? bir yükümlülük olarak öngörmü?tür. Dolay?s?yla davac? baban?n ayl?k gelirinin 3 bin lira oldu?u dikkate al?nd???nda KPSS kursuna giderek e?itimine devam eden ve düzenli bir geliri bulunmayan çocu?una bir miktar nafaka ödeyebilece?i ku?kusuzdur. Bu durumda davac? baban?n e?itimine devam eden ve yoksullu?a dü?mü? olan çocu?una yard?m etmesi bir zorunluluktur."
K?z?n e?itiminin sona erdi?i ve 2016'da bir ?irkette i?e ba?lad???, sonuç olarak bu tarihten itibaren babas?n?n yard?m?na ihtiyac? kalmad???n?n anla??ld??? belirtilen gerekçede, daval?n?n dava tarihi itibar?yla e?itimine devam etti?i ve babas?n?n yard?m?na ihtiyaç duydu?u, ancak i?e ba?lad??? tarihten itibaren babas?n?n yard?m?na ihtiyac? kalmad??? gözetilerek yard?m nafakas?n?n i?e ba?lad??? 23 May?s 2016 itibar?yla kald?r?lmas?na karar verilmesi gerekti?i ifade edildi.
Gerekçede, bu nedenle yerel mahkeme direnme karar?n?n bozuldu?u kaydedildi.