?zmir ve Türkiye geneli ara?t?rmalar?nda 14 May?s ve 28 May?s Seçimleri'ne dair dikkat çeken tahminlerde bulunan ?ntegral Ara?t?rma ?irketi'nin Koordinatörü Ümit Yald?z, SONKALE TV canl? yay?n?na konuk oldu. Gazeteci Mustafa Akba?'?n sorular?n? yan?tlayan Yald?z, sonuçlar?n yerel seçimler için önemli ?ifreler bar?nd?rd???na dikkat çekti.
Birçok ara?t?rma ?irketinin özellikle seçimin birinci turunda büyük yan?lg?lar ya?ad???n? ve bundan dolay? özür diledi?ini belirten Ümit Yald?z, ?ntegral olarak ?zmir ve Türkiye'de sonucu yak?n oranlarda do?ru tahmin ettiklerini vurgulad?.
CHP'YE 4 PART?N?N KATKISI OLMADI
Seçim sonuçlar?n? de?erlendiren ve ?zmir özelinde partilerin performanslar? ile ilgili konu?an Yald?z ?unlar? kaydetti:
"Türkiye karpuz gibi ikiye bölünmü? durumda. Türkiye'de toplumsal siyasal bir muhalefet var. Bunun kar??l??? yüzde 48. Yerel seçimde sadece bu denge bozulur gibi oldu ama orada bile Cumhur ?ttifak?'n?n oran? yine yüksek. Cumhuriyet Halk Partisi son 21 senedir yüzde 20 ile 25 aras?nda gidip geliyor. 26-27 olmuyor. Oraya demir att?. Bu seçimi di?erlerinden ay?ran, parti seçimi oldu?u kadar ittifak seçimi. Cumhuriyet Halk Partisi 4 ba?ka parti ile beraber seçime girdi. En temel hikaye orada. CHP'nin zaten Türkiye genelinde oyu var. 4 partinin katk?s? tart???l?yor bugün. Di?er partililerin yetkilileri '3-4 puan getirdik' diyor. Nasreddin Hoca'n?n kedi ci?er hikayesi var. Ci?er buradaysa kedi nerede, kedi buradaysa ci?er nerede? Bu partilerin CHP'ye katk?s? olmad?. ?zmir'de de olmad?. Minimize düzeylerde olmu?tur. Zaten bu partilerin ?zmir özelindeki katk?s? bizim yapt???m?z ara?t?rmalarda binde 9'du.
"EN BÜYÜK DÜ?Ü? YE??L SOL PART?'DE"
CHP ba?ar?l? m?d?r? CHP, Kemal K?l?çdaro?lu da dahil olmak üzere ?zmir'de gerçek potansiyeline ula?amad?. Milletvekili say?lar? üzerinden bunu ölçemeyiz. Milletvekili say?lar?nda da art?? olmad?. Bir önceki seçimde 14'tü. Yine 14 oldu. 4'ünü ba?ka partilere verdiler. ?u anda AK Parti'nin 8, CHP'nin 10 vekili var. Hasbel kader bir Mehmet Ali Çelebi ç?ksa 9-10 olacak. ?zmirliler'in yüzde 68.7'si ba?kanl?k sistemine hay?r dedi. K?l?çdaro?lu'nun oyu yüzde 67'dir. CHP son seçimde yüzde 41-5 civar?nda oy alm??t? 5 y?l evvel. ?u an da ona yak?n oy ald? ama i?in içinde di?er partiler de var. ?Y? Parti'de de ayn? düzey söz konusu. Bir milletvekilini k?l pay? art?rd?lar. AK Parti ba?ar?l? m?? Yüzde 28'lerden 25'lere dü?mü?. Türkiye genelindeki dü?ü?e göre ?zmir'deki daha minimize. Türkiye genelinde yüzde 42'den 35'lere gerileyen bir AK Parti var. ?zmir'de 28'den 25'e dü?ü? var. En büyük dü?ü?ü Ye?il Sol ya?ad?. Yüzde 4'lük dü?ü? var."
"DEDELERLE BU ?? OLMAZ, S?YASET?N YA?I 50'N?N ALTINA ?NMEL?"
CHP lideri Kemal K?l?çdaro?lu'nun partideki gelece?i ile ilgili tart??malara de?inen Yald?z, ?öyle devam etti:
"Kemal bey yüzde 45'lerde kalsayd? zaten orada duramazd?. Yüzde 48 gibi toplumsal muhalefetin oyunu ald?. Ancak üstüne koyamad?. Kar?? taraftan oy getiremedi. Çok fazla kutupla?t?r?ld?, montajlarla kar?? kar??ya kald?. Zaten Dersimli Kemal olarak üzerinde durdu?u birtak?m sosyolojik fay hatlar? nedeniyle dezavantajlar? vard?. Kar?? taraf?n propagandas?yla da bu dezavantaj? artt?. 'Kemal K?l?çdaro?lu aday olmal? m?yd??' sorusuna 'Hay?r' derdim. Fakat K?l?çdaro?lu kendisini en imkans?z adaydan en mümkün olana dönü?türdü. Aday olarak performans? üst düzeydeydi. Türk siyaseti ya?land?. Genel olarak gençle?tirilmeli Kemal beyden ba??ms?z olarak. Devlet Bahçeli de istifa etmeli. Belki Tayyip Erdo?an da yerine birini yeti?tirmeli. Dedelerle bu i? olmaz. Siyasetin ya??n?n 50'nin alt?na inmesi gerekiyor. Kemal bey istifa etmeli mi? Yüzde 48 almas?yd? evet etmeli derdim. Ancak bu oran onu yerel seçim sürecine ta??r. Sa?l?kl? ve kontrol edebilece?i bir de?i?imi ister. Ben istifa beklemiyorum. Parti meclisinde muhtemelen oybirli?i ile Kemal beyle devam karar? aç?klanacakt?r. Kemal beyde yeni MYK's?n? pazartesi-sal? günü duyuracakt?r."
"?ZM?R CHP V?TR?N?NDE DAHA FAZLA YER ALMALI"
CHP Merkez Yürütme Kurulu'nda ?zmir'den de isimler görülebilece?ini belirten Yald?z konu?mas?n? ?öyle sürdürdü:
"?zmir'in CHP yönetiminde daha fazla yer almas?n? bekliyorum. R?fat Nalbanto?lu, Ednan Arslan olabilir. Parti Meclisi'nde Devrim Bar?? Çelik zaten var. ?zmir'in CHP vitrininde daha fazla yer almas?n? bekliyorum. Almal? da. ?zmir'in yoklu?u CHP Genel Merkezi'nde her zaman hissedilmi?tir. ?zmir hep ithal adaylarla temsil edildi. Selin Sayek Böke son genel sekreterdi. Selin han?m ?zmir'i ne kadar temsil etti. Selin han?m ?zmir'i ne bilir ki. Yani 30 ilçeyi say desek 10 tanesini bir ç?rp?da sayabilir mi? Yüksel Ta?k?n'?n geçmi?i ?zmir'de Cumhuriyet Halk Partisine zarar verdi. 'Ekrem ?mamo?lu'nun ?stanbul'da istemiyorum dedi?i isimleri ?zmir'e gönderdiler' diye konu?uluyor. ?mamo?lu ?stanbul siyasetine hakim bir isim.
Sadece CHP de?il, tüm partiler özelinde ?zmir'in siyasetin ikinci ligine dü?tü?ü kan?s?nday?m. ?zmir uzun y?llard?r, siyasal iktidara direnç gösterdi?i dönemlerde de CHP ve AK Parti özelinde hak etti?i de?eri görmemi?tir. Ne ?sa'ya ne Musa'ya yaranm??t?r. ?zmir siyasetinin üretti?i kabine üyesi yok denecek kadar az. ?zmir bakans?z kald??? gibi muhalefeti de ta??yan güç. ?zmir CHP'ye yanl?? yapm?yor. CHP ne yaparsa yaps?n ?zmir ?zmirlili?ini CHP'ye gösteriyor. CHP'de ?zmir ne kadar dinleniyor. Bunlar tart??maya aç?kt?r. Ulusal ölçekte ?zmir Türkiye'nin üçüncü büyük kenti özelli?ini kaybetti."
"?Y? PART?'N?N ?ZM?R'DE POTANS?YEL? VAR"
Seçim sonuçlar?n? ?zmir'de ilçeler baz?nda de?erlendiren ve önümüzdeki yerel seçimlerle ilgili ç?kar?mlar yapan Yald?z sözlerini ?öyle sürdürdü:
"?stanbul ve Ankara'da, özellikle ?stanbul'da Erdo?an ve K?l?çdaro?lu makas? darald?. Bu ?stanbul'un tekrar Erdo?an yönetimine geçmesinin i?aret fi?e?idir. ?stanbul ve Ankara belediye ba?kanlar? sahaya ç?kar?ld?lar ve siyasi kariyerlerinin ilk yenilgilerini alm?? oldular. 'Yenilgi nedir'i gördüler. ?Y? Parti'den aç?klama yap?ld?. 'Alt?l? Masa bitti' dediler. 'Yerel seçimde ittifakta olmayaca??z' derlerse CHP'yi ciddi anlamda bölerler. CHP, Millet ?ttifak? kurgusunun bedelini öder. Baz? ilçelerde seçimi kaybedecek kadar bölerler ama ben bu senaryoya pek ihtimal vermiyorum. ?Y? Parti yerel ölçekte kendisini kan?tlamak isteyecektir. ?zmir'de büyük?ehir için ayr? bir aday ç?kararak yapabilir bunu. Yahut büyük?ehiri CHP'ye b?rak?p, belli ilçeleri en az 10 ilçe diye dü?ünüyorum talep edebilir. Cumhur ?ttifak?'n?n ?zmir'de 32-33 oyu var. D?? ilçelerde daha fazla. 3 ?zmirli'den 1'i Erdo?an'a oy verdi. Erdo?an uzunca süredir bu 30'lara oturdu.
Bir y?l önceki çal??mam?zda, geçen y?l Haziran ay?nda yüzde 17'ydi ?Y? Parti. Masadan kalkt?, tekrar oturdu. O arada 6-7 dü?tü, sonra yeniden yüzde 11'i gördü. ?Y? Parti'nin ?zmir'de potansiyeli var. Bu potansiyelin birkaç nedeni var. ?Y? Parti ?zmir'in milliyetçi, Atatürk çizgisine uygun. Liderinin merkez sa?da referans? var, eski Do?ruyol partilidir. Liderinin, Selanik kökenli oldu?unu vurgulamas? ?zmir'deki göçmenleri etkiler. Potansiyelini te?kilat yap?s? ve kadrolar? nedeniyle aç??a ç?karam?yor. Bahçeli'yi sevmeyenler partisinin ötesine ta??namad? ?Y? Parti."
"CHP GENEL MERKEZ? ?ZM?R'? YORDU"
?zmir'deki ara?t?rmalardan örnekler veren Ümit Yald?z ?öyle konu?tu:
"Seçmene 'En ba?ar?l? muhalefet lideri kimdir?" diye soruyoruz. CHP'lilerin yüzde 43'ü K?l?çdaro?lu diyor. Yüzde 32'si Meral Ak?ener diyor. Bunun anlam? Ak?ener'in ataca?? 2-3 do?ru ad?m CHP içerisinde heyelana dönü?ebilir. CHP seçmeninde Ak?ener sempatizanlar? var. Siyaset bir üçüncü seçene?i görünce seçmen ?zmir'de tamamen kayabilir. 25 senelik bir CHP yorgunlu?u var ?zmir'de. 'Odun da koysak ?zmir seçer' anlay???na s???nd??? için CHP Genel Merkezi ?zmir'i yordu. AK Parti'nin yüzde 40'?n üzerinde seçim kaybetti?i en az 10 ilçe var. 44'le, 48'le seçim kaybetti?i yer var. Butik oranlar?n oldu?u ilçelerde tablo her an do?ru bir adayla, CHP'nin yanl?? bir aday?yla, o cephede ya?anacak bir bölünme ile tersine dönebilir. Cumhur ?ttifak? seçmenini konsolide etmi? durumda. Siyaset sahnesini s?cak bir yaz bekliyor. Cumhuriyet Halk Partisi'nin son y?llardaki en zor yerel seçimi önümüzdeki seçimdir. CHP'ye de ders vermek isteyebilir ?zmirli. CHP'nin burada aday baz?nda da strateji baz?nda da yanl?? lüksü yok. Psikolojik üstünlü?ü ele ald? kar?? taraf. Bir milyon paket oyu var AK Parti'nin ?zmir'de. De?i?im sa?layamazsa da 8-10 ilçeyi koparabilir."