Ya?ar Üniversitesi taraf?ndan Selçuk Ya?ar Kampüsü Konferans Salonu'nda düzenli olarak düzenlenen 'Güncel Bilim Sanat Söyle?ileri'nin bu defaki konu?u 'Harmolipi - Bir Rembetiko Semineri' ba?l?kl? sunumuyla Türkiye ve Yunanistan aras?nda kültür sanat projeleri yöneten ?zmirli müzisyen Evrim Ate?ler oldu. Loop Station (Enstrüman çalarken e? zamanl? kay?t etme tekni?i) ile Özay Gönlüm'ün 'Yaren' isimli saz?ndan esinlenerek tasarlad?klar? tek gövdede gitar?, buzukiyi ve baglamas? bulu?turan ENA isimli patentli saz?nda ayn? anda çalarak konuklar? ?zmir'den Yunanistan'a uzanan bir tarih yolculu?a ç?kard?. Projeksiyonda yay?nlad??? gerçek belge ve foto?raflar da konser - seminer ?eklinde haz?rlanm?? programa e?lik etti.
REMBET?KO'NUN KÖKLER?NDE ?ZM?R VAR
15 y?l önce dinledi?i bir ?ark? ile müzik ya?ant?s?n?n tamam?yla de?i?ti?ini ifade eden Evrim Ate?ler, "Ne?eli melodilerin üzerine ac?n?n ve kederin ironik bir ?ekilde ifade edildi?ini fark edip bunun ne oldu?unu sordum Yunan arkada?lar?ma, onlar da Rembetiko oldu?unu söylediler. Tabi ki tamam? böyle de?il ancak Rembetiko'nun köklerini ara?t?rd???mda, Smyrneiko müzi?ine kadar uzand???n? gördüm. Smyrneiko mübadeleden önceki süreçte ?zmir'de farkl? etnik kökenli müzisyenlerden olu?an orkestralar?n icra etti?i bir ?zmir kent müzik modeli. Kelime olarak '?zmir'e ait olan' demek. Rembetiko bir insan olsayd? sanki 'eskiden hayat?m?n bir kö?esinde ?zmir'de ya?am???m' diyebilirdi. Bu benim yorumum. Mübadele y?llar?yla birlikte bu müzisyenler her biri bir yana da??ld?. Yunanistan'a mübadele ile göç eden müzisyenler de birçok zorluklar ya?ad?lar. Ya?ad?klar? ac?lar? ve kederleri sözleriyle anlatmaya ba?lad?lar. Rembetiko o dönemde hayat?n?n bir k?sm?n? sansüre u?rayarak, çal?nmas?, söylenmesi, icra edilmesi yasak bir müzik olarak geçirdi. Zaman?nda bu müzi?i yapan insanlar çok çok büyük zorluklarla kar??la?t?lar. Hem kendileri hem enstrümanlar? zarar gördü! Ama onlar hiçbir zaman pes etmeyerek hem kendi ac?lar?n? hem de toplumun ac?lar?n? gelecek ku?aklara aktarmak için müzik yapmaya devam ettiler" dedi.
UNESCO SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL M?RAS L?STES?NE ALINDI
O y?llarda ünlü Yunan besteci Vasilis Tsitsanis'in modernize edip gelecek ku?aklara kazand?rmay? hedefledi?i Rembetiko'nun, ancak dünyaca ünlü Yunan besteci müzisyenler Manos Hac?dakis ve Mikis Theodorakis'in de olumlu katk?lar?yla toplumda hak etti?i yeri alabildi?ini ifade eden Ate?ler, "9 Aral?k 2017 tarihinde de Unesco'nun Somut Olmayan Kültürel Miras listesine al?nd?. Bu ?u demek art?k, bu müzik stili, enstrümanlar?, felsefesi insanl?k bitinceye kadar de?i?tirilemez. Hakk?n?n teslim edilmesi mutluluk verici bir durum" diye konu?tu.
MÜZ?KTEN DANSA ORTAK KÜLTÜRLER
Türk-Yunan ortak ili?kileri ve kültürü, ?zmir kent tarihi, Rembetiko müzik stili ile ilgili çal??ma yürüttü?ünü belirten ve Atina'da 2 albüm 1 single yay?nlay?p birçok proje geli?tiren Ate?ler, iki ülkenin benzer halk danslar? ve ortaya ç?k?? hikayeleriyle ilgili de bilgiler verdi. Ate?ler, "Onlar Hasapiko diyor, biz Kasap Havas?, onlar Zeibekiko diyor, biz Zeybek. Ayn? havay? solumu?, ayn? topraklarda birlikte ya?am???z, ortak de?erler olmas? do?al elbette. O dönemlerde ne ?stanbul'da sadece Yunan ya??yordu ne Selanik'te sadece Türkler. Ne Selanik'te sadece Yunanlar ya??yordu ne ?stanbul'da sadece Türkler. Ayn? topraklarda birlikte hayat payla?t?k. Hepsi de ortak de?erlerimiz. Ben seminer - konser format?ndaki Harmolipi'de de bu danslar?n, ?ark?lar?n kime ait oldu?undan ziyade nas?l do?duklar?n? ve neden ortak olduklar?n? ifade etmeye çal???yorum" diye konu?tu.