Elaz?? depreminin ard?ndan de?erlendirmelerde bulunan Jeoloji Yüksek Mühendisi Selahattin Ayan, Erzincan’?n do?usuyla Karl?ova aras?n?n tetikte oldu?unu ifade ederek, “Do?u Anadolu fay? uyand? Kuzey Anadolu fay? uzun süre sessizli?ini koruyacak. Karl?ova ile Mut aras?ndaki fay hatt?nda 7’nin üzerinde deprem olma olas?l??? yüksek” dedi.
Erzincan depremleri konusunda uzun y?llard?r ara?t?rma yapan Jeoloji Yüksek Mühendisi Selahattin Ayan, bölgenin önemli bir deprem ku?a?? üzerinde yer ald???na dikkati çekti.
Elaz?? ve çevresinde ya?anan depremlerin, Türkiye’nin deprem ülkesi oldu?u gerçe?ini bir kez daha hat?rlatt???n? kaydeden Jeoloji Yüksek Mühendisi Selahattin Ayan, “Ülkemiz deprem gerçe?i ile ya?ayan bir ülkedir. Önemli bir bölümü birinci derece risk ta??yan bir ülkede ya??yoruz. Fay hatlar? ile s?n?rlar? belirlenmi? ve geçmi?te çok ac?lar ya?am?? bir ülkeyiz. Dolay?s?yla bizim bilmemiz gereken ?udur. Bizde Kuzey Anadolu Fay? ve Do?u Anadolu Fay? dedi?imiz iki büyük fay hatt? var. Buna ba?l? olarak Ege bölgesinde olu?an horst ve graben sistemleri var. Ülkemizin büyük bir bölümü risk alt?nda ve Kuzey Anadolu Fay? ile 1939’dan ba?layan ve deprem gözü ad?n? verdi?imiz geli?meler sonucunda son depremin Marmara depremi ile vuku bulan bir süreç ya?ad?k. Yani Kuzey Anadolu Fay?'nda Erzincan’dan itibaren Marmara’ya kadar bu k?r?lma tamamland?. Do?u Anadolu Fay? dedi?imiz fayda K?z?ldeniz’deki aç?lma sonucu ba?layan ?srail Lut Gölü üzerinden Hatay’a gelen Hatay’dan Kahramanmara? Türközü’ne oradan da Malatya Pütürge’ye, Pütürge’den Sivrice’ye, Sivrice’den Hazar Gölü’ne oradan da Bingöl Karl?ova’ya kadar Kuzey Anadolu Fay? ile kesi?ti?i bir fay hatt?d?r. Bu fay hatt? üzerinde y?lda yakla??k 18 milimetrelik bir h?zla kayma söz konudur. Kuzey Anadolu Fay?'nda da 24 milimetrelik bir kayma söz konusudur" dedi.
"DO?U ANADOLU FAYI UYANDI"
Jeoloji Yüksek Mühendisi Selahattin Ayan, 1880’li y?llardan beri Do?u Anadolu fay?nda bir hareketlili?in olmad???n? ifade ederek, “Kuzey Anadolu Fay hatt? k?r?lmalar?n? tamamlam?? ama buna e?lik eden sistemin bir parças? olarak Do?u Anadolu Fay?'nda o tarihten beri ciddi depremler olmuyordu. Dolay?s?yla art?k Do?u Anadolu fay? üzerine dikkat çekilmesi gerekti?i ve mutlaka bu bölgenin harekete geçece?i kaç?n?lmaz bir sondu. Sivrice’nin yer ald??? Hazar Gölü Do?u Anadolu Fay?'na ba?l? olarak olu?mu? bir göl tehlikeli olan bölgelerden birisiydi ve maalesef k?r?lma geçekle?ti. Deprem riski olarak art?k Sivrice’de bir at?l meydana geldi mi. Yani yer kabu?unda k?r?lma öteleme meydana geldiyse art?k en büyük tehlike Sivrice ile Karl?ova aras?ndad?r. Ya da Malatya ile Pütürge art?k risk alt?ndad?r. Sivrice’nin sa?? ve solu art?k risk ta??yor” diye konu?tu.
"ERZ?NCAN'IN DO?USUYLA KARLIOVA ARASI TET?KTE"
Erzincan’?n do?usuyla Karl?ova aras?n?n tetikte oldu?unu ifade eden Ayan, “Özellikle Karl?ova’ya do?ru ve Türkiye’de tan?mlamak için Erzincan ad?n? kulland?klar? bir bölge var. Erzincan depremlerle an?ld??? için özellikle Erzincan’?n do?usu diye tan?mlad?klar? ve her Erzincan laf? geçti?inde Erzincanl?lar? huzursuz ettikleri bir bölge var. Karl?ova ile Yedisu civar?. Burada 7 ve üzerinde her an bir deprem olabilir. ?unu çok net söyleyeyim bu depremin merkez üssü do?u noktas?nda Yedisu bölgesinde bir yer olacakt?r. Erzincan’a 120 kilometre civar?nda e?er deprem gerçekle?irse bizi ciddi anlamda korkutur. Ama bu deprem Erzincan’a hasar vermez. Tercan ve köylerinde y?k?c? olarak hasara yol açabilir. Bu bölgeye dikkat etmek gereklidir. Yedisu ve civarlar?na dikkat etme laz?m, çünkü orada ciddi anlamda bir risk var. Ayr?ca Türkiye’de Marmara denizinde adalar?n alt?nda risk var. Kuzey Anadolu Fay? Sakarya’dan itibaren ikiye ayr?ld??? için orada deprem biraz izini kaybediyor. Depremin iki parçaya ayr?lmas? aras?nda oldu?undan bizim bölgelerde oldu?u kadar korkutucu olmayacakt?r.” ?eklinde konu?tu.
Jeoloji Yüksek Mühendisi Selahattin Ayan, Erzincan ovas?n?n bu fay hatlar?na ba?l? olarak olu?tu?unu kaydederek ?öyle devam etti:
“Kuzeye do?ru da?lar? ve güneye do?ru aç?lmalar?n Gerçekle?mesiyle olu?mu? bir ovad?r. ?u an için 1939 depreminde Erzincan’da 4,5 metrelik yata yat?m meydana geliyor. 4,5 metrelik yan yat?m Kuzey Anadolu Fay?n?n 180 y?ll?k at?m?na denk geliyor. Bu harekat?n yeniden ba?lamas? için 180 y?ll?k bir sürenin geçmesi gerekti?ini dü?ünüyorum. Bunun 80 y?l? geride kald?. Ama bir 100 y?ll?k avansa var gibi çünkü 39 depremi de uzun y?llar sonra meydana geldi. Zaten çok y?k?c? olmas?n?n sebebi uzun bir suskunluk dönemi geçirmesiydi. Bu depreminde olabilmesi için öncelikle Yedisu ile Mut aras?ndaki k?r?lman?n gerçekle?ip oradaki blokun Erzincan’? s?k??t?rmas? ve s?k??t?rma sonucunda Erzincan’da biriken enerjinin fay hatlar?ndaki sürtünmeyi yenerek yeni bir sars?nt?ya yol açmas? gerekir. Erzincan’daki Gar binas? 1939 depreminden önce yap?lm??t?r. 1939 depreminde güney giri?inde sadece bir buçuk santim ta? üzerinde ta? kaym?? ve bu da 1,5 metre sonra sona ermi?. Bütün hasar 1,5 santim ta? üzerinden ta? kaym?? 1,5 metre sonra durmu?. 39 depremini ya?an bir binad?r. Sonraki depremleri de ya?am?? bina halen sapasa?lam ayakta duruyor. Bunun Türkçesi binalar öldürüyor. Deprem öldürmüyor. Biz zaten dünyada ikinci derece depremlerin oldu?u bir ku?aktay?z. Japonya’da, ?ili’de, Amerika’n?n bat?s?nda olan depremlerin artç?lar? bile 7,4 civar?ndad?r. Biz binalar? sa?lam yapt???m?z sürece depreme dayanakl? yap?ld??? sürece ve tekni?ine uygun yap?ld??? sürece bizim bölgede binalar?n y?k?lma derece yok denecek kadar azd?r. Bizim binalar çürük oldu?u için 92 y?l?nda ki depremde y?k?lmas?n?n tek sebebi 83 y?l?nda meydana gelen depremler binalar?n güçlendirilmesi yönünde yeterince tedbir almad???m?z için 92 y?l?nda birçok bina yerle bir oldu. ?u an Erzincan ovas? diyelim bir fay hatt? üzerinde ve bizzat ovadan kaynaklanan ekstra bir risk ta??d??? için depremin iki tane dalgas? var P dalgas? ve S dalgas?, P dalgas? dikey hareket S dalgas? ise yatay hareket yapt?r?r. Ancak Erzincan gibi zemini alüvyon olan ince taneli zeminlerin oldu?u bölgelerde S dalgalar? ikiye yar?l?yor. Lav ve rayl? ad?n? verdi?imiz iki çe?it dalgaya dönü?üyor. Bunlarda zemine vurma ve dalga yapt?rma hareketi yapt?r?yor. Bundan dolay? y?k?c? deprem olarak adland?r?l?yor. Yani ovada yerle?im birimi do?ru de?ildir. Do?ru de?il ama depreme dayanakl? binalar in?a etti?imiz sürece bunlar depreme dayanacakt?r. Tart??mas?z dayanacakt?r."