Zeytinya??n?n bu sene kaliteli olaca??n? belirten Tunç, "Zeytinde hastal?k ve zararl?lar nedeniyle sorun ya?amad?k ama son dönemdeki iklimsel faktörlerdeki düzensizlikler, a??r? ya?mur ve dolu ya???lar? yer yer ürün kayb?na sebep oldu. Bu sene ürünümüz kaliteli" dedi.
Ulusal Zeytin ve Zeytinya?? Konseyi'nin koordinatörlü?ünde sektörün önemli kurum ve kurulu?lar?n?n katk?lar?yla haz?rlanan 2019-2020 hasat dönemi zeytin ve zeytinya?? rekolte tahminleri Tar?m ve Orman Bakan Yard?mc?s? Mehmet Hadi Tunç taraf?ndan aç?kland?. Bornova Zeytincilik Ara?t?rma Enstitüsü'nde düzenlenen toplant?da konu?an Tar?m ve Orman Bakan Yard?mc?s? Mehmet Hadi Tunç, bakanl?k olarak zeytin ve zeytinya?? üretimini desteklediklerini söyleyerek kat?l?mc?lara yeni destek müjdesi verdi. Tar?m ve Orman Bakan? Bekir Pakdemirli'nin verdi?i sözü tutarak kilogram ba??na 15 kuru?luk destek paketi haz?rlad???n? ifade eden Tunç, önergenin Cumhurba?kanl???'na sevk edildi?ini dile getirdi. Anadolu topraklar?n?n kadim dostu olan zeytin a?ac?n?n sadece insan beslenmesinde de?il kozmetik ürünü ve hijyen olarak da kullan?ld???n? anlatan Tunç, "Tarihsel olarak bak?ld???nda; zeytin ve zeytinya?? sadece insan beslenmesinde de?il, kandillerde ayd?nlanma, t?pta ilaç yap?m?, kozmetik ürünü ve hijyen maddesi olarak da kullan?lm??t?r. Ülkemiz dünyada zeytin üretiminde önemli bir konumdad?r. Y?llara göre de?i?mekle birlikte sofral?k zeytin üretiminde 427 bin ton üretimi ile ?spanya ve M?s?r'?n ard?ndan dünyada 3'üncü, zeytinya?? üretiminde ise yakla??k 193 bin ton üretimi ile ?spanya, ?talya, Yunanistan ve Tunus' un ard?ndan dünyada 5 nci s?rada yer almaktad?r" dedi.
Zeytinin her yerde önemli bir yere sahip oldu?una dikkat çeken Tunç, "Y?llar itibariyle ülkemiz zeytin varl??? incelendi?inde 2001 y?l?nda zeytin üretim alan? 600 bin hektar iken 2018'de ise 864 bin hektara ç?km??. Zeytin a?ac? say?s? ise 2001'de 99 milyon adet iken 2018'de 177,8 milyon adete yükselmi?tir. Toplam zeytinya?? üretimi 65 bin ton iken 2018'de 193 bin tona yükselmi?tir. Tüketimimiz ise 1,3 kilogram seviyelerinden 2 kilograma yükselmi?tir. Ülkemiz zeytincili?inde ya?anan bu ivmeli art???n gerçekle?mesinde Bakanl???m?z?n yan?nda sektörün tüm bile?enlerinin tar?m genelinde zeytine olan ilgisinin ve yat?r?mlar?n?n katk?s? olmu?tur. Yürütülen çal??malar?n olumlu sonuçlar?n?n al?n?yor olmas?, bizler için mutluluk kayna?? olmaktad?r" diye konu?tu.
Tüketici bilincinin geli?mesi ve insanlar?n sa?l?kl? ürünlere olan ilgisinin artmas?n?n zeytinya?? tüketimini de artt?rd???n? kaydeden Mehmet Hadi Tunç, bu durumun sa?l?kl? nesillerin müjdecisi oldu?unu vurgulad?. Son y?llarda butik zeytinya?? üretiminde de ciddi geli?meler kaydedildi?ini anlatan Tunç ?öyle devam etti:
"Bakanl?k olarak kaliteyi artt?r?c?, taklit ve ta??i?i önleyici tedbirlerin al?nmas?na yönelik çe?itli mevzuat düzenlemeleri yapmaktay?z. Bunun yan?nda sektörden gelen talepleri de?erlendiriyor ve gereken ad?mlar? at?yoruz. Bu çal??malar?n sonunda markal? ürünlerle dünya pazar?na 'Made in Türkiye' ibareli ürünleri sunmaya, ülkemiz için yeni pazar olmaya aday ABD, Kanada, Brezilya, Çin, Uzakdo?u ve Ortado?u'ya odaklanmal?y?z. Ülke ekonomisine katk? sa?lamak ve yeni pazarlara ula?abilmek için zeytinya?? ihracat?m?z?n a??rl?kl? olarak markal? ürünlerle yap?lmas?n? sa?lamal?y?z."
Bakanl?k olarak verdikleri destekleri de anlatan Tunç, "Sertifikal? fidan ile bahçe tesisine 280 TL, standart fidan ile bahçe tesisine 100 TL, zeytinya?? prim deste?i 80 kuru?, mazot-gübre deste?i 15,35 TL'dir" dedi.
Rekoltenin 2009 y?l?ndan itibaren sektörün tüm bile?enlerini tek çat? alt?nda toplayan Ulusal Zeytin ve Zeytinya?? Konseyi koordinatörlü?ünde olu?turulan Zeytin Rekolte Tahmin Komisyonu taraf?ndan belirlendi?ini anlatan Mehmet Hadi Tunç, ?öyle konu?tu:
"Tahmin komisyonlar?nda görev alan arkada?lar?m?z 2 hafta süreyle sahada görev yapt?lar. Bu çal??malar?n?n sonunda 2019 y?l? zeytin-zeytinya?? rekolte tahmin çal??malar? tamamland?. Yürütülen çal??malar neticesinde 2019 y?l? sofral?k zeytin üretiminin 415 bin ton, ya?l?k zeytin üretiminin 1 milyon 110 bin ton, toplam dane zeytin üretiminin 1 milyon 515 bin ton, zeytinya?? üretiminin ise 225 bin ton olaca?? öngörülmektedir. Rekolte çal??malar? sonucunda bizi sevindiren geli?me, zeytinya??m?z?n bu sene kaliteli olaca??d?r. Zeytinde hastal?k ve zararl?lar nedeniyle sorun ya?amad?k; ama son dönemdeki iklimsel faktörlerdeki düzensizlikler, a??r? ya?mur ve dolu ya???lar? yer yer ürün kayb?na sebep oldu. Bu sene ürünümüz kaliteli, asit oran? 0,2 ve 0,3 ile istenilen seviyede. Bu durum bizim için sevindirici, d?? pazar için avantaj olu?turacak."
ÜRET?MDE DALGALANMA
Ulusal Zeytin ve Zeytinya?? Konseyi Yönetim Kurulu Ba?kan? Ümmühan Tibet, Türkiye zeytincili?inin sektörel analizini yapt?. Zeytinin ana vatan?nda bulunuldu?una dikkat çeken Tibet, ölümsüz a?ac?n bu topraklarda do?up bütün dünyaya yay?ld???n? dile getirdi. Zeytinin stratejik bir ürün oldu?unu ifade eden Tibet, zeytin alanlar?n?n 10 milyon hektar?n üzerinde oldu?unu belirtti. Ümmühan Tibet, "Bizim 850 bin hektarl?k alanda 180 milyon zeytin a?ac?m?z var. Zeytin alanlar? toplam tar?m alanlar?n?n yüzde 4'ünü olu?turuyor. Türkiye'de zeytin ziraati yayg?n yap?l?yor. Ancak 15 ilde bu faaliyetler çok yo?un. Bugün Ankara'da bile 9 bin a?açtan fazla zeytin a?ac? var. Son 20 y?l?n dünya zeytin üretimine bak?ld???nda dalgalanma var. Yüzde 40'lara varan dalgalanman?n nedeni global iklim de?i?ikli?idir" dedi.
Türkiye'nin zeytin üretiminde Tunus ile yar??t???n? anlatan Ümmühan Tibet, yeni rakibin ise Fas oldu?unu söyledi. ?klim de?i?ikli?i nedeniyle ?talya ve Yunanistan'?n geçen y?l Türkiye kadar ancak üretebildi?ini ifade eten Tibet, "?spanya lider durumda. Türkiye'de sürekli artan üretim band?m?z var. Zeytin yeti?tirilecek çok alan var. ??çi bulma noktas?nda s?k?nt?lar ya?an?yor. Kay?t d??? sorunu var. ?ç talep bizim için önemli. 80 milyonluk nüfus, potansiyel tüketicidir. Ama zeytinya??n? az tüketiyoruz. Sa?l?kl? bir insan?n y?ll?k 25 kilo ya? tüketmesi gerekir" diye konu?tu.
?hracatç?lar?n ald??? destekler dü?mesine ra?men markal? ürün ihracat?n?n iyi düzeyde oldu?unu anlatan Ümmühan Tibet, yakla??k 125 ülkeye markal? ambalajl? zeytinya?? ihracat? yap?ld???n? ifade etti. ABD'nin dünyan?n en büyük zeytin ithalatç?s? olmas?na kar??n Türkiye'nin ald??? pay?n çok dü?ük oldu?una dikkat çeken Tibet ya?anan sorunlarla ilgili olarak ?unlar? söyledi:
"Alkemizde 1200'den fazla zeytin s?k?m tesisi var. Zeytin s?k?m tesislerinin kapasitesi çok yüksek. Ama at?l bir kapasite. Sorun stoklamada ya?an?yor. Modern araçlara sahip de?iliz. Uygun olmayan ko?ullarda zeytinya?? stoklan?yor. Lisansl? depoculuk yayg?nla?mal?. Süpermarketlerdeki yüksek fiyatlar üreticiye yans?m?yor. Üreticiden tüketiciye daha az maliyetli sa?l?kl? bir ortam? yarat?rsak sektörümüz daha h?zl? büyür. Maliyetlerimiz yüzde 25 artt?. Ama desteklemeler ayn?. Ayçiçek ve tohum ya?lar?ndaki destekleme oranlar?na bak?ld???nda zeytinya?? dezavantajl?. Üretici yoksa biz de yokuz. Taklit ve ta??i? çok artt?. Cezalar? cayd?r?c? hale getirmemiz gerekiyor."
YEN? ÇE??TLER TESC?L ETT?R?L?YOR
Konu?mas?nda kurumun tan?t?m?n? yapan Zeytincilik Ara?t?rma Enstitüsü Müdürü Dr. Ünal Kaya, 1937 y?l?nda kurulan enstitüde melezleme ve seleksiyon çal??malar?n?n yap?ld???n? belirterek genetik kaynaklar?n muhafazas?n? sa?lad?klar?n? kaydetti. Kaya, sofral?k zeytin ve zeytinya?? ara?t?rmalar? yapt?klar?na dikkat çekti. Üzerinde çal??t?klar? projeler hakk?nda bilgiler veren Kaya, "TÜB?TAK 1007 projemizde zeytin a?açlar?n?n uzaktan alg?lamayla say?lmas?n? sa?lad?k. Akhisar'da ba?lad?k, ard?ndan Manisa'da tüm a?aç say?mlar? gerçekle?ti. Bu proje ile DNA alt yap?s?na kavu?mu? olduk. Amac?m?z sürekli çe?it aramakt?r. Yeni çe?itleri tescil ettiriyoruz. Kendi gen kaynaklar?m?z? korurken dünya zeytin gen bankas?na da ev sahipli?i yap?yoruz. 332 çe?idi araziye aktard?k. Hedefimiz bin zeytin çe?idini sektöre kazand?rmak" dedi.
Aç?klama sonras?, kat?l?mc?lara zeytin ve zeytinya?? ikram?n?n ard?ndan, Bornova Zeytincilik Ara?t?rma Enstitüsü bahçesinde zeytin hasad? yap?ld?.