Hükümetin her y?l düzenli olarak gerçekle?tirdi?i vergi ve fiyat art??lar?n? bu y?l sadece enflasyona etkisi olmayacak alanlara yönlendirdi?ine dikkat çeken bankac?lar, böylece hükümetin dezenflasyon sürecini destekledi?ini söylediler.
Her y?l fiyat? kamu taraf?ndan belirlenen ürünlere yap?lan düzenli zamlar ya da vergi art??lar? enflasyon ve bütçe gelirleri üzerinde do?rudan art?? yönlü etkiye sahip.
Ancak 2021 y?l? ba??ndaki zamlarda ve vergi ayarlamalar?nda bu kez geçmi? y?llardan farkl? bir strateji izleniyor.
A?IRLI?I FAZLA OLAN S?GARAYA ZAM YOK
Enflasyon sepeti üzerinde yüzde 5.71 ile en belirgin a??rl?klardan birine sahip olan sigarada vergi indirimine gidilirken enflasyon üzerinde belirgin etkisi olmayan alkollü içecekler ya da otoyol ücretlerinde vergi art??lar? yüzde 17, yüzde 26 gibi yüksek seviyelerde uygulan?yor.
Bu strateji bankac?lara göre fiyat? kamu taraf?ndan kontrol edilen ürünler kaynakl? enflasyonu ciddi ?ekilde s?n?rlayan bir etki yarat?yor.
Bir bankan?n Hazine masas? i?lemcisi, “Kamu yapt??? zamlar?n enflasyona etkisi olmayacak alanlara kayd?rd???n? görüyoruz. Bu TCMB’nin dezenflasyon trendi için çok önemli. Örnek olarak enflasyonda a??rl??? çok yüksek olan sigarada vergi dü?ürülürken hiç a??rl??? olmayan alkol ve otoyollarda %20 civar? art??lar getirildi. Bu bütçeyi s?n?rl? etkileyerek dezenflasyonu destekleme anlam?nda etkili olabilir. Ne kadar sürdürülece?i önemli” dedi.
Bir ba?ka bankac? da benzer ?ekilde hükümetin bugüne kadar 2021 için ald??? fiyat belirleme politikalar?nda sadece asgari ücretin enflasyona negatif etki edecek ?ekilde belirledi?ine geri kalan alanlarda enflasyonun “tek belirleyici” oldu?una dikakt çekti.
ELEKTR?K VE DO?ALGAZA ZAM
Enerji Piyasas? Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 31 Aral?k tarihli resmi gazetede yay?mlanan tarifesine göre tüm tüketici gruplar?n?n elektri?e ödedi?i fiyat yüzde 6’ya yak?n oranlarda art?r?ld?.
TÜFE içinde elektri?in yüzde 2.86 pay? oldu?u göz önüne al?nd???nda, bu kanaldan enflasyona tamam? Ocak ay?nda olmak üzere 17 baz puan civar?nda do?rudan katk? bekleniyor. Geçen y?l elektri?e yakla??k yüzde 32 zam yap?lm??t?.
Do?algaz iletimi yapan BOTA? da serbest tüketiciler ile konut tüketicileri için gaz da??t?m ?irketlerine uygulad??? sat?? fiyat?n?, aral?kta geçerli olan tarifeye göre yüzde 1 art?rd?. TÜFE içinde do?algaz?n pay? yüzde 1.81 seviyesinde bu kanaldan enflasyona tamam? ocak ay?nda olmak üzere 2 baz puan civar?nda do?rudan katk? bekleniyor.
KÖPRÜ VE OTOYOLLARA YÜZDE 26 ZAM
Kara yollar? Genel Müdürlü?ü (KGM) de kendisi taraf?ndan i?letilen ?stanbul Bo?az? köprülerindeki geçi? ücretini yakla??k yüzde 26 art?rarak 10.5 liradan 13.5 liraya yükseltti.
TÜFE Türkiye genelinde hesapland???ndan ancak köprü ve otoyollar?n genel olarak ?stanbul ya da büyük?ehirler d???nda olmamas?ndan dolay? köprü ve otoyollar?n TÜFE’deki pay? oldukça dü?ük. Bu kanaldan enflasyona sadece 4 baz puan do?rudan katk? bekleniyor.
ALKOLLÜ ?ÇECEKLERDE ÖTV ARTIRILDI
Benzer ?ekilde alkollü içeceklerde ÖTV’de dün yüzde 17 art??a gidilirken ilgili ad?m?n enflasyona kayda de?er bir etkisi beklenmiyor. Alkolün enflasyon sepeti üzerindeki pay? yüzde 0.3 ile oldukça dü?ük düzeyde.
TCMB 675 baz puan faiz art??? ile politika faizini yüzde 17 seviyesine çekmi?ti. Bankac?lar 2020 y?l?n? yüzde 14.6 ile tamamlayan enflasyonun özellikle y?l?n ilk 3-4 ay?nda yükseli?ine devam edebilece?ini ard?ndan dü?ü?e geçece?ini dü?ünüyorlar. Bu kapsamda fiyat? kamu taraf?ndan kontrol edilen ürünlerdeki art??lar?n y?l?n kalan?nda nas?l ?ekillenece?i de piyasada takip ediliyor.