TL'nin dolara kar?? de?er kayb?yla ortaya ç?kan maliyet enflasyonuna eklenen küresel emtia fiyatlar?ndaki art??; reel sektörün fiyatlama davran??lar?na yans?maya ba?lad?. Merkez Bankas?'n?n (TCMB) ?ktisadi Yönelim Anketi'nde may?s ay? verileri ?irketlerin sat?? fiyatlar?ndaki art?? e?iliminin 2008'den bu yana en yüksek seviyede oldu?unu gösterdi.
Ankete göre gelecek 3 ayda ?irketlerin sat?? fiyatlar?nda art?? beklentisi yüzde 43.2 olarak gerçekle?ti. Böylelikle ankette ortaya konan bu beklenti 2008 Nisan ay?ndan (%44.3) bu yana en yüksek seviyeye ç?kt?. ?irketlerin yan?tlar?na bak?ld???nda gelecek 3 ayda birim maliyet art??? bekleyenlerin oran? 2020 Mart ay?nda ula?t??? % 55.80'lik rekor seviyeye yakla?arak % 55.40'a ç?kt?.
YEN? NORMAL OLDU
Anket sonuçlar?n? de?erlendiren ekonomist Dr. Murat Kubilay, TL'nin yabanc? paralara kar?? istikrar kazanamayaca??na dair beklentilerin, ÜFE'nin dü?erek TÜFE'ye yak?nsamas?ndan çok TÜFE'nin artarak ÜFE'ye yak?nsayaca?? beklentisine neden oldu?unu söyledi. 2020 Nisan ay?nda y?ll?k yüzde 6.71 olan yurtiçi üretici fiyatlar? (ÜFE) da bu y?l yüzde 35.17 seviyesine geldi. Söz konusu dönemlerde tüketici fiyatlar? (TÜFE) ise %10.94'den %17.14'e ç?kt?.
Kubilay'a göre hem d?? geli?meler hem de içerdeki beklentiler 1 y?ld?r yeni normal haline gelen zam ya?murunun önümüzdeki dönemde de devam edece?ine i?aret ediyor. ?ç üretimin yetersiz kalmas? ve TL'de istikrar?n sa?lanamamas? Türkiye'nin yurtd???ndaki fiyat art??lar?ndan kendisini ay?rmas?n? imkâns?z k?l?yor.
Maliyetleri tüketiciye yans?tmakta kararl?lar
Gelecek 3 ayda fiyat art?? beklentisi olanlar?n oran? dayan?kl? tüketim mallar?nda % 66.6, g?da ve içecekte ise %42'ye ç?kt?. Reel sektörde, hem bak?r ve alüminyum gibi hammaddelerin hem de çip ve ayçiçek ya?? gibi i?lenmi? maddelerdeki fiyat art??lar?n?n geçici olaca?? beklentisinin gittikçe k?r?ld???n? belirten Dr. Murat Kubilay, “Haliyle reel sektör önümüzdeki süreçte ciro kayb? yaratsa dahi maliyetlerin bir k?sm?n? tüketiciye yans?tmakta kararl?. Son ÖTV güncellemesi sonras? akaryak?t ürünlerinin zamlanmas? da bu güdüyü güçlendirdi” yorumunu yapt?.