?zmir Büyük?ehir Belediyesi'nin a?ustos ay? son birle?imi, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Ba?kan Vekili Dr. Zafer Levent Y?ld?r'?n yönetiminde yap?ld?. Oturumda ?zmir'in kent içi ta??mac?l???nda önemli bir yere sahip olan ?zmir Banliyö Sistemi'nde (?ZBAN), 90 dakika aktarma ile Halk Ta??t uygulamas?, meclis karar? ile kald?r?ld?.
“2022 y?l?nda enerji birim fiyatlar?na yüzde 300'den fazla zam geldi”
?ZBAN projesinin sürdürülebilir olmas? için bir fizibilite raporu haz?rland???n? belirten Zafer Levent Y?ld?r, “Haz?rlanan protokolde imza alt?na al?nan mali tablo ?öyle gösteriliyor: Ta??nmas? öngörülen yolcu say?s? y?lda en az 200 milyon. Bu kadar yolcunun mevcut hat kapasitesi ile ta??nmas? mümkün de?il. Elde edilmesi gereken y?ll?k bilet geliri yakla??k 200 milyon dolar. TCDD'ye ödenmesi gereken hat kullan?m?, en fazla bilet gelirlerinin yüzde 5'i. Bunlar protokolde var. Ama 2024'te tablo farkl? geli?iyor. Bir y?lda ta??nmas? öngörülen yolcu say?s? 200 milyon derken bak?yoruz say? 82 milyon. Bu yolcular?n yakla??k yüzde 15'i ücretsiz ta??n?yor. Elde edilen y?ll?k bilet geliri ise 22,18 milyon dolar. Beklenen 200 milyondu. Protokole göre TCDD'ye hat kullan?m bedeli için yüzde 5 kira ödememiz gerekiyor. Ama burada hat kiralama bedeli 7,56 milyon dolar. Yani bilet gelirlerinin yüzde 34'ünü olu?turuyor. Bu protokol maddesinin uygulanmas? halinde, bilet gelirlerinin yakla??k 1 dolar düzeyinde olmas? gerekiyor. Ancak protokol imzas?ndan sonra ç?kan UKOME kanunu ile kent içi ula??m ücretleri tespiti UKOME'ye devrediliyor. Protokolün bu maddesi uygulanmam?? oluyor. Hem fizibilite raporunda hem de protokolde öngörülen yakla??k 1 dolar olmas? gereken yol ba?? bini? geliri, 0,44 dolardan bugün 0,33 dolara kadar geriliyor. 2022 y?l?nda enerji birim fiyatlar?na yüzde 300'den fazla zam geldi. Bu art?? hiçbir zaman bilet fiyatlar?na yans?t?lmad?” dedi.
“Hepimiz bu kentin iyili?i için çal???yoruz”
CHP Grup Ba?kan Vekili Altan ?nanç da ?ZBAN'?n zarar etti?ini belirterek, “?ZBAN uygulamas? gerçekten merkezi hükümet ile yerel yönetimlerin birlikte hayata geçirdi?i önemli bir çal??ma. Kent ula??m?na ciddi katk? sa?l?yor. ?zmir trafi?inin yüzde 20'sini ?ZBAN ile çözüyoruz. Geri kalan yüzde 80'ini de ESHOT, ?ZULA?, ?ZDEN?Z, ?zmir Metro ve tramvay sistemi ile çözüyoruz. Dolays?yla 90 dakika uygulamas? ile ?zmirlinin bütçesine katk? devam ediyor. Sadece yüzde 20'lik k?s?mda yeni bir düzenleme yap?l?yor. Hepimiz bu kentin iyili?i için çal???yoruz. Do?ru ?eyler yapmaya çal???yoruz. Dünya, ülkemiz de?i?iyor. '?ZBAN iyi gitmiyor ama bu de?i?mesin. Bu kötü gidi? devam etsin.' Böyle olmaz. Akl?n?, bilimi kullanan insanlar yanl?? giden ?eyi düzeltme gere?i hisseder. Bu maddeyi oylarken hepimizin ?zmirliye daha iyi hizmet etme gayreti içerisinde oldu?umuzdan ?üphe duymay?n” dedi.
“Dönem zarar? söz konusu”
CHP Kar??yaka Meclis Üyesi Canda? Yeter de “Plan ve Bütçe Komisyonu olarak de?erlendirmeleri yaparken, ?irketin mali yap?s? hakk?nda detayl? bilgi içeren ve ?ZBAN Genel Kurulu'nda da görü?ülen ba??ms?z denetim raporunu kendimize referans ald?k. Bu raporda 2023 ile 2024 y?llar?na ait kar ve zarar tablolar?na yer verilmi?. Tablodaki verilere göre ?zmir Banliyö Ta??mac?l??? Anonim ?irketi'nin 2023 takvim y?l?nda 1 milyar 563 milyon 168 bin 578 TL, 2024 takvim y?l?nda ise 906 milyon 391 bin 898 TL dönem zarar? söz konusu” dedi. ?ZBAN'da 900 milyon liral?k sermaye art??? yap?laca?? da belirtildi. Komisyonlarda görü?üldükten sonra meclis gündemine gelen madde, oy çoklu?uyla kabul edildi.
Yeni sistem, ?ZBAN A? taraf?ndan yap?lacak teknik altyap? çal??malar? tamamlan?nca hayata geçirilecek. ?zmirim Kart, ?ZBAN’da halen geçerli.
?zmir'de toplu ta??ma ücretlerine düzenleme
?zmir Büyük?ehir Belediyesi Meclisi, toplu ula??m araçlar?na bini? tarifelerinde düzenlemeye de gitti. 1 Eylül 2025’ten itibaren geçerli olacak yeni tarifeye göre kent merkezinde uygulanan A Tarifesi kapsam?nda; tam bini? ücreti 25 TL’den 30 TL’ye, ö?renci ücreti 10 TL’den 15 TL’ye ç?kar?ld?. Ö?retmen bini?i 17,72 TL’den 20 TL’ye, 60 ya? üstü bini? ücreti ise 20 TL’den 25 TL’ye yükseltildi. Ayl?k ö?renci abonman kontör ücreti de 4,80 TL’den 6,34 TL’ye ç?kt?. 90 dakika uygulamas? ise de?i?medi. Buna göre ilk bini?ten sonraki 90 dakika içinde yap?lan aktarmalar ücretsiz olacak.
Halk Ta??t'ta tarife de?i?medi
Öte yandan, Halk Ta??t uygulamas? da ?ZBAN d???ndaki ula??m sistemlerinde devam ediyor. Karara göre her gün 05.00-07.00 ve 19.00–20.00 saatleri aras?nda, bini? ücretinin yüzde 50 indirimli olarak uygulanmas? sürecek. Bu saatlerde yeni tarife üzerinden tam bini? 15 TL, ö?renci 7,5 TL, ö?retmen 10 TL, 60 ya? üstü 12,5 TL.
Maliyetler bütçeyi zorluyor
?zmir Büyük?ehir Belediyesi, fiyat düzenlemesinin zorunlu hale gelmesinde akaryak?t, enerji, döviz bazl? yedek parça, personel giderleri ve amortisman maliyetlerindeki art???n etkisine dikkat çekti. 2025 y?l? A?ustos ay? itibar?yla, toplu ula??m hizmetlerinin devam? için belediye bütçesinden 7,3 milyar TL sübvanse edilerek, bilet fiyatlar?n?n bu seviyede tutuldu?u vurguland?.