THY Yönetim Kurulu Ba?kan? ?lker Ayc?'n?n “Çal??anlar?m?z?n i? akdini korumakla ilgili her türlü fedakarl??? yapaca??z” sözlerinin üzerinden çok geçmeden, ?irkette yüzlerce personeli tüm haklar?ndan mahrum edecek kararlar al?nd??? ortaya ç?kt?. 27 Mart'ta tüm d?? hat uçu?lar?n? durduran, iç hatlarda sadece 14 noktaya k?s?tl? sefer düzenleyen Türk Hava Yollar?, çözümü personeli zorunlu ücretsiz izne ç?karmakta buldu. Türk Hava Yollar?, kaç ki?inin hangi kriterlere göre ücretsiz izne ç?kar?ld???n? aç?klamad?.
Zorunlu izne ç?kar?lanlar?n bir k?sm? için; ?çi?leri Bakanl???'n?n kronik rahats?zl??? olan ve ba????kl?k sistemini bozan ilaç kullananlara soka?a ç?kma yasa?? öngören genelgesi gerekçe gösterildi. Bununla birlikte, 60 ya? üstü olanlar, kaptanl?k e?itimindeki 2. pilotlar ve yeni 2. pilot olanlar aras?nda da zorunlu izne ç?kar?lanlar oldu?u belirtiliyor.
HER PERSONEL ?Ç?N 1029 TL!
THY'de normalde kaptanlar yakla??k 60 bin, 2. pilotlar 40 bin TL brüt maa?, üç ayda bir de bir maa? ikramiye al?yor. Ücretsiz izne ayr?lanlar, genelge geri çekilinceye kadar, maa?lar?n?n yan? s?ra tüm özlük haklar?ndan mahrum olacak.
Kalanlar ise “K?sa Çal??ma Ödene?i”nden yararlanacak. Kalanlar, 3 gün THY, 27 gün ??KUR taraf?ndan ödenmek kayd?yla toplam 4 bin 971 lira maa? alacak. Yani THY'nin kasas?ndan her bir personeli için ç?kacak para 1029 TL olacak. THY ücretsiz izne ç?kard??? pilotlar?n her birinden sadece 1029 lira tasarruf etmi? olacak. Kargo ve 14 noktaya gerçekle?tirilen k?s?tl? say?daki uçu?a kat?lan az say?daki pilot ise biraz daha yüksek bir miktar kazanacak.
THY KAP'A B?LD?RD?
Türk Hava Yollar?, Kamu Ayd?nlatma Platformu'na bugün gönderdi?i mesajda “Personel giderleri ile ilgili gönüllü ücretsiz izin ve k?smi çal??ma gibi maliyet azalt?c? tedbirler almaktad?r” ?eklinde aç?klama yapt?. THY'nin aç?klamas?nda zorunlu ücretsiz izinlerden bahsedilmemesi dikkat çekti.
HAVASEN: SALGIN FIRSATÇILI?I
Hava Yolu Çal??anlar? Sendikas? HAVASEN yay?nlad??? aç?klamada, “THY’nin i?ten ç?kartma yönünde aç?k bir tavr? olmamas? sevindirici olmakla beraber sistematik ve üstü kapal? biçimde i? akdinin feshine yol açabilecek i?lemlerin ba?lat?ld??? gözlenmi?tir” ifadelerini kulland?. Aç?klamada özetle ?u de?erlendirmeler yap?ld?:
Kamu otoritesi 65 ya? üzerine soka?a ç?kma yasa?? getirmi?tir. THY’de bu kapsama giren sadece Simülatör Ö?retmeni (SFI) olan emekli pilotlar bulunmaktad?r. THY’nin büyümesine katk?da bulunmu? emektar personeli ilk krizde yaln?z, çaresiz ve ekonomik yönden desteksiz b?rakmak ahlaki ve vicdani bir davran?? de?ildir.
Devlet, 60-65 ya? için evden ç?kmamalar?n? tavsiye etmi?tir. Buna kar??n THY’nin “durumdan vazife ç?kartarak” bu ya? aral???ndaki pilot personelini sorgusuz sualsiz “ücretsiz izne” ç?karmas?, ekonomik yönden desteksiz b?rakmas?, salg?n f?rsatç?l??? de?ilse, en az?ndan vicdanen sorunlu bir davran?? biçimidir.
THY'nin baz? personelinin ise, ?çi?leri Bakanl??? Genelgesi ile, “ba????kl?k sistemi dü?ük, ve kronik akci?er hastal???, ast?m, KOAH, kalp-damar hastal???, böbrek, karaci?er hastal??? olanlar ile ba????kl?k sistemini bozan ilaçlar? kullanan ” yurtta?lar için getirilen soka?a ç?kma yasa??n?n gerekçe gösterilerek ücretsiz izne ç?kar?ld??? görülmektedir. THY, bu gerekçe ile ücretsiz izne ç?kard??? personelinin “kronik rahats?zl?klar?n?” kendileri ile payla?mal? ve yapt??? uygulamay? i?çisini de ikna edecek ?ekilde gerekçelendirmelidir. Aksi takdirde, THY'nin bu krizde gizli ajandas?n? hayata geçirerek büyük çapl? bir tasfiyenin dü?mesine bast??? ele?tirileri hakl?l?k kazanacakt?r.
THY'nin ya? haddinin dolmas?na bir y?l kalm?? olan pilotlar? gözden ç?kartarak ücretsiz izin uygulamas?na tabi tutmas? da ayr? bir hukuksuzluktur.
Ya?? 60’?n alt?nda olmas?na ra?men OML, SIC ve benzeri k?s?tlamalar? olan pilotlar da ayn? ?ekilde Nisan programlar?nda ücretsiz izinli gösterilmi?tir.
Söz konusu gruplara ücretsiz izin planlan?rken konuya ili?kin olarak 6 i?günü süre verilmesi ile “fesih i?leminin de arkadan gelece?i ” aç?kça hissettirilmektedir.
P?LOTLAR ?SYAN ETT?
Daha önce ya?anan ac? tecrübeler nedeniyle isimlerinin gizli tutulmas?n? isteyen pilotlar özetle ?unlar? söyledi:
GENELGEN?N B?Z?MLE NE ?LG?S? VAR
“?çi?leri Bakanl??? genelgesinin bizimle ne alakas? var. ??imizin do?as? gere?i tüm dünyada oldu?u gibi biz de çok s?k? periyodik sa?l?k kontrollerinden geçiyoruz. Uluslararas? kurallar gere?i uçu?a engel te?kil edecek en kücük sorun ve hastal?k dahi inceleniyor. Sonuçta her birimiz emanet edilen yüzlerce yolcuyla beraber dünyan?n öbür ucuna uçuyoruz. Mevcut bir hastal???m?z varsa bugüne kadar neden uçmam?za izin verildi.
OML ve SIC'li pilotlar ücretsiz izne ç?kar?lm??. OML nedir? Diyelim ki pilotun y?ll?k sa?l?k kontrolünde böbre?inde ta? olma ihtimali ç?kt?. Bu pilotun lisans?na not edilir. Buna OML (Operasyonel Çoklu Pilot S?n?rlamas?) deniyor. Çünkü pilot uçu? s?ras?nda ta? dü?ürürse görevini yapamaz. Yan?ndaki pilotun da OML olmamas? laz?m. Bu not sadece ekip kurulurken dikkat edilmesi içindir. Adam parma??n? k?r?yor, platin takt?r?yor. Lisans?na SIC notu dü?ülüyor. Bunun genelgedeki kronik rahats?zl?kla ne alakas? var.
65 YA? 60'A ?ND?R?LD?
THY'nin gerekçe gösterdi?i genelgede 65 ya? s?n?r? var. THY'de 65 ya? üstü uçan pilot zaten yok. Genelgedeki s?n?r THY yönetimi taraf?ndan 60'a çekilmi?.
KAB?N MEMURLARI GÖNÜLLÜ ÇIKTI
15 gün önce bize bir mail gönderdiler. ?steyenler ücretsiz izne ç?kabilir dediler. Özel sa?l?k sigortan?z ödenecek dediler. Kabindeki arkada?lar bunu kabul etti. Birkaç bin lira için virüs riski almayal?m diye izne ç?kt?lar. Pilotlarsa maa?lar?n?n en fazla 15-20 bin liraya dü?ece?ini dü?ünerek izne ç?kmad?lar. Bu parayla da masraflar?n?, çocuklar?n?n okul paras?n?, evinin kiras?n? öder diyerek kald?lar. Ama k?sa çal??ma ödene?iyle pilotlar?n da maa?? kabinle ayn? düzeye indirildi. Hepsi 4 bin 900 alacak.
H?ÇB?R KAPTAN EV?N? GEÇ?ND?REMEZ
Pilotlar?n maa?? yüzde 90 dü?tü. Yeni i?e ba?layan kabin memurunun maa?? da 5 bin 500'den 4 bin 900'e indi. Hiçbir kaptan bu paraya evini geçindiremez zaten. Birikimini kullanacak. Kimsenin de kendisini bir y?l geçindirecek bir birikimi yok. Herkesin birikimi ya topraktad?r, ya evdedir. ?u anda da onlar para etmiyor. Herkes s?k?nt?ya girdi. bu psikolojiyle uçak uçuracaklar bir de… Kargoda ve bu iç hatlarda uçan pilot arkada?, bir taraftan 20 saat uçacak di?er taraftan nas?l olacak bu i?ler diye dü?ünecek.
PEGASUS VE SUNEXPRESS ?EFFAF DAVRANDI
Pegasus'ta kaptan hiç uçmazsa 35 bin TL al?yordu. ?irket aç?klad? “Yüzde 50'sini 3 ay boyunca yat?raca??z” dedi. Herkes rahatlad?. SunExpress de “2 bin Euro yat?raca??m” dedi pilotlar?na… Onlar da rahatlad?. Ama biz bugüne kadar daha kurumsal görünmemize ra?men hiçbir bilgilendirme yap?lmad?.
600 P?LOT ADAYININ SÖZLE?MELER? ASKIYA ALINMI?TI
THY, geçti?imiz günlerde 600'e yak?n uçu? e?itimi gören pilot aday?n?n i? sözle?melerini ask?ya alm??t?. (SÖZCÜ)