Covid-19 vaka say?lar?ndaki art??la birlikte yo?un bak?m doluluk oranlar?n?n salg?n?n pik dönemindeki oranlara yakla?mas? alarm zillerini çald?.
Türk Yo?un Bak?m Derne?i Ba?kan? Prof. Dr. ?smail Cinel, son durumu SÖZCÜ’ye anlatt?.
“YO?UN BAKIMA ULA?MA SÜRELER? ARTIYOR”
Yo?un bak?mlar?n yüzde 75’lik doluluk oranlar?yla pik yapt??? Kas?m-Aral?k aylar?na göre daha az doluluk oldu?unu ancak yükselme trendini devam ettiren vaka say?lar?yla yeni zirvelerin görülebilece?ine dikkat çeken Cinel, ?öyle konu?tu:
* A??n?n belli oranda i?e yaramas?yla ya? ortalamas? 58-60 aras?na dü?tü. Ancak son pik döneminden farkl? olarak art?k yayg?n olarak ?stanbul'da ?ngiliz mutant? var.
* Yeni mutant virüsler yeni silahlar geli?tirebiliyor. Vakalar daha erken dönemde yo?un bak?mlara gelebiliyor ve daha h?zl? seyredebiliyor. Yo?un bak?mlarda yatak yeri biraz daha var. Henüz pik dönemindeki yüzde 75’lik doluluk oranlar?na ula??lmasa da bu dönemin özelli?i, Covid olmayan hasta say?s?n?n çok fazla olmas?.
* Yo?un bak?ma ula?ma süreleri artmaya ba?lad?. Son 3 haftad?r yüzde olarak müthi? art??larla gidiyoruz. Bu çok rahats?z edici ve yo?un bak?m çal??anlar? için ürkütücü bir tablo.
*Zirvenin nereden dönece?ini bilmiyoruz. Zirveden vaka say?lar? döndükten sonra da yo?un bak?mlar için 7-10 güne gereksinimimiz var.
“KONTROLLÜ NORMALLE?MEY? YANLI? ANLADIK”
Vefat say?lar?nda ilk kez bir günde yüzde 30,8 üstünde art?? oldu?una dikkat çeken Prof. Dr. ?smail Cinel, “Bu korkunç bir rakam” ve “Yo?un bak?mc?lar?n bundan etkilenmemesi olanaks?z” yorumunda bulundu.
Hastanelerde dikkat çeken kalabal?klar oldu?unu belirten Cinel, vatanda?lar?n ertelenebilir sa?l?k hizmetlerini bile ötelemedi?ini, durumun ciddiyetini tam hissetmedi?ini ve vatanda?larda birinci zirveye gidi?te gördü?ü seferberlik ruhunu göremedi?ini söyledi.
?lk dalgada seferberlik ruhunun yüksek olmas?yla sa?l?k çal??anlar?n?n üzerindeki yükün hafiflemesine olanak tan?nd??? ve böylece sa?l?k çal??anlar?n?n Covid-19 hastalar?na daha iyi odaklanabildi?ini anlatan Cinel, 1 Mart itibar?yla uygulanan kademeli normalle?me önlemlerinin ise iyi anlat?lamad???n? ve vatanda? alg?s?n?n yükseltilemedi?ini savundu.
Prof. Dr. Cinel, ?öyle konu?tu:
* Bilim insanlar? iyi örnek olamad?. Kontrollü normalle?meyi yanl?? anlad?k. Kontrollü normalle?me döneminde a??, toplumun yüzde 70-80’ine ula?ana kadar, asl?nda virüsün varl???n? devam ettirdi?i unutuldu.
* Kontrollü normalle?meyi anlatmay? ba?aramad?k. Bu vicdanlara hitap eden bir ?ey. Okumu?, yazm?? kesim, bilim insanlar?, hekimlerden topluma daha fazla do?ru yol göstermelerini isterdim.
* Do?ru yol gösterselerdi böyle bir alg? olmazd?. Kafelerin aç?lmas?, derneklerin toplant?s?, toplu yemekler gibi örnekler hatta t?p derneklerinin bile genel kurul yapmas? bu i?in ciddiyetinin anla??lmad???n? gösteriyor.
“TÜM TRENDLER ALARMA ??ARET ED?YOR”
“Bu kadar artan vaka say?s? ciddi bir alarma i?aret ediyor” diyen Cinel, salg?n verilerini de?erlendirdi.
Salg?n?n daha önce pik yapt??? dönemdeki a??r hasta say?s?n?n 5 bin 988’e ula?t???n? hat?rlatan Cinel, ?imdi a??r hasta say?s?n?n 2 bin 658’lerde oldu?unu belirterek, “Aç?klanan rakamlar?n sahadaki yans?mas? daha farkl?. Her yer dolu gibi ?u anda ?ehir merkezlerinde. Özel hastanelerin deste?i çok az. Önceki pik döneminden en belirgin farkl?l?k Covid olmayan hasta taleplerinin çok yo?un olarak devam ediyor olmas?. Bu i?in yükünü yo?un bak?mlarda kamu götürüyor. Covid olmayan hastalar?n yo?un bak?m gereksinimlerinin de bu dönemde aksamamas? çok önemli. Bu alarm döneminde büyük ameliyatlar ertelenmedi. Yo?un bak?mlar?n ço?unun Covid yo?un bak?ma çevrildi?i bu dönemde bunun bir dengesinin sa?lanmas? laz?m. Hastanelere bir süre, en az?ndan trend de?i?ene kadar acil durumlar d???nda gidilmemesi gerekiyor” dedi.
“SEPT?K ?OK ATAKLARI ARTI? TREND?NDE”
Yo?un bak?mda Covid hastalar?n?n durumuna dikkat çeken Cinel, Covid-19 virüsünün di?er mikroplara davetiye ç?karmas?yla Covid'i a??r geçiren hastalarda farkl?l?klar gözlemlendi?ini ?öyle anlatt?:
* Bu dönemde yo?un bak?mlardaki Covid hastalar? daha genç ya?talar ve erken dönemde yo?un bak?mlara dü?üyorlar. Daha genç hastalarda sepsis yan?t? daha ?iddetli olabiliyor.
* ?u anda yo?un bak?mlardaki Covid hastalar?nda sekonder enfeksiyonlar ve septik ?ok ataklar? da art?? trendinde. Covid yumru?unu at?p arka plana geri çekiliyor. Bakteri ve mantarlara zemin haz?rlam?? oluyor, sahneyi onlara b?rak?yor; adeta Covid di?er mikroplara davetiye ç?kar?yor.
“MUTASYONUN ETK?S? AKC??ER F?LMLER?NDE GÖRÜLÜYOR”
Varyantlar?n yo?un bak?mlardaki etkisinin ya? ortalamas?n? de?i?tirdi?ini belirten Cinel, “Varyantlar?n etkisi dokular? biraz daha h?zl? tahrip ediyor. ?ngiltere varyant?n?n yüzde 50-60 ölüm oranlar?n?n daha yüksek oldu?una dair bilimsel yay?nlar var. Bizim klinik gözlemimizde de radyolojik olarak akci?erlerde daha a??r hasar görüyoruz” bilgilerini payla?t?.
9 Nisan 2021 tarihinde çekilmi? ?imdiki zirvede yayg?n olan, ?ngiliz varyant? (mutasyona u?ram?? virüs) ile hastal??? geçiren bir yeti?kinin ciddi akci?er tutulumu ile yo?un bak?ma kabul edildi?i örnek grafi?i. Daha çok organ harabiyeti, daha çok sekonder enfeksiyon, yo?un bak?ma daha erken geli? ve daha uzun yat??, daha çok septik ?ok ata??, Covid üzerine binen ba?ka mikroplarla septik ?oka gidi? gözlemleniyor.
“RAMAZAN AYI TÜRK?YE ?Ç?N ?ANS OLAB?L?R”
Türk Yo?un Bak?m Derne?i Ba?kan? Prof. Dr. ?smail Cinel, sa?l?k yönetimine ?u ça?r?larda bulundu:
* Yaz gelirken a??lamay? daha h?zl?, daha geni? popülasyonlara yaymam?z laz?m. A??lama k?sa zaman diliminde geni? kitlelere ula?mal?. Vatanda?lara durumun ciddi oldu?unu anlatmak gerekiyor. Herkesin bir ad?m geri çekilmesi ile ili?kili Ramazan ay?ndan faydalanmam?z gerekiyor.
* Ramazan, Türkiye için bir ?ans olabilir. Ramazan’dan sonra uygulanacak sert tedbirlerin uygulanabilirli?i daha zor olacakt?r ve Ramazan’dan sonra uygulanacak tedbirlerin zamanlama olarak i?e yaramama olas?l?klar? olabilir. Ne yapacaksak Ramazan’da yapmal?y?z. Tedbirlerin ciddi anlamda art?r?lmas? beklentim var.
“SA?LIK ÇALI?ANI ÜZER?NDEK? YÜK HALA ÇOK FAZLA”
Son olarak sa?l?k çal??anlar?n?n üzerindeki yüke de?inen Cinel, “Sa?l?k çal??an?n?n üzerindeki yük çok fazla. Biz tam kapanma yapmadan bir zirve atlatt?k ve çok zorland?k yo?un bak?mlarda. Birinci pike oranla ikinci pikte yo?un bak?mlardaki ölüm oranlar?m?z artt?. ?imdi de yukar?ya do?ru gidiyoruz. Bu gidi?in nereden dönece?ini bilmiyoruz. Virüs çok h?zl? bula?abiliyor. Her geçen gün artan yo?un bak?m doluluk oranlar? ve ölüm oranlar? yo?un bak?m çal??anlar?n? psikolojik olarak kötü yönde etkiliyor” dedi. (SÖZCÜ)