DEÜ Ö?retim Üyesi, Hidrojeoloji Uzman? Prof. Dr. Celalettin ?im?ek, son dönemlerde Türkiye'de ya??? dengesizli?i ya?and???n? söyledi. Bunun sonucu olarak kuzey bölgelerde a??r?, güneyde yetersiz ya????n gerçekle?ti?ini belirtti. Türkiye'de ki?i ba?? dü?en su potansiyelinin her geçen gün azald???n? belirten Prof. Dr. ?im?ek, 2030 y?l?nda ki?i ba??na dü?en 1100 metreküplük kullan?labilir su miktar? ile Türkiye'nin su s?k?nt?s? çeken bir ülke konumuna gelmesinin mümkün oldu?unu vurgulad?.
'SU POTANS?YEL?M?Z?N YÜZDE 20'S? YER ALTI SUYU'
Prof. Dr. ?im?ek, "Yap?lan su ?uras? çal??malar?nda günümüz teknik ve ekonomik ?artlar? çerçevesinde kullan?ma dönük yer üstü suyu miktar? y?ll?k 94 milyar metreküp, emniyetle çekilebilecek yer alt? suyu i?letme rezervi y?ll?k 18 milyar metreküp olmak üzere ülkemizin tüketilebilir yer üstü ve yer alt? su potansiyeli y?ll?k toplam? 112 milyar metreküptür. DS? ve Su Yönetimi Genel Müdürlü?ü verilerine bakt???m?zda bu suyun y?ll?k toplam 54 milyar metreküpü kullan?lmaktad?r. Kullan?lan suyun yüzde 74'ü tar?mda, yüzde 13'ü içme ve kullanma ve yüzde 13'ü ise sanayide kullan?lmaktad?r. Su potansiyelimizin yüzde 20'sini yer alt? suyu olu?turur. Yer alt? suyu deprem, volkanizma veya kurakl?k gibi do?al afet durumunda kullan?labilecek emniyetli su kayna??d?r. Ancak ülkemizde yer alt? suyu tüketimi her geçen gün art?? göstermektedir. En son DS? verilerine göre çekilen yer alt? suyunun yüzde 66's? sulamada, geri kalan? ise içme-kullanma ve sanayide tüketilmektedir. Yer alt? suyumuzun büyük bölümü sulamada kullan?lmaktad?r" diye konu?tu.
'ÇOK DAHA DER?N KUYULAR AÇILACAK
Yer alt? suyu seviyesindeki dü?ü?e dikkat çeken Prof. Dr. ?im?ek, özellikle Ege Bölgesi'nin iki önemli havzas? olan Gediz ve Küçük Menderes havzalar?nda su seviyelerinin h?zl? bir dü?ü? e?iliminde oldu?unu belirtti. Ege Bölgesi'ndeki yer alt? sular?n?n seviyesinde y?ll?k 0,6 metrelik dü?ü? gözlendi?ini belirten Prof. Dr. ?im?ek, "Yer alt? suyu özellikle kurakl?k, volkanizma gibi, deprem gibi do?al afetlerde yegane kullan?m suyumuz. Dolay?s?yla bunlar? korumam?z gerekiyor. E?er koruyamazsak ileriki dönemlerde çok ciddi problemlerle kar??la?abiliriz. Örne?in yapt???m?z baz? ölçümlerde 1997 y?l?nda 15-20 metre derinlikte ula?t???m?z yer alt? suyuna bugün 40 metrede ula??yoruz. Her y?l Menderes'te y?ll?k 0,6 metre, Gediz'de 0,5 metre gibi dü?ümler var. Dolay?s?yla bu dü?ü?ü durdurmam?z gerekiyor. Aksi takdirde s?n?rs?z oldu?unu dü?ündü?ümüz yer alt? suyunda s?k?nt? ya?an?r. Çünkü yer alt? suyu asl?nda çok s?n?rl?d?r. ?leriki dönemlerde çok daha derin kuyular?n aç?ld???n? görece?iz. Bu da çok ekonomik olmayacak. Çünkü çok derinden yer alt? suyunu sa?lamak zordur" dedi.
'DAMLAMA S?STEM?N?N TERC?H ED?LMES? GEREK?YOR'
Yer alt? suyunu korumaya yönelik tedbirlerin al?nmas? gerekti?ini anlatan Prof. Dr. ?im?ek, "Sulama suyu teknolojilerinin seçimi çok önemli. Damlama sistemi gibi kapal? sistemlere geçmemiz çok çok önemli. Suyu do?rudan sulama alan?na gönderecek sistemleri seçmemiz gerekiyor. Baraj sulamalar?n? öncelikli tercih etmemiz laz?m. Bu sulamalar? bitene kadar en az?ndan yüzey sulamalar? kullanal?m. Ya???lar?n da azalmas? sebebiyle k???n toparlanamayan yer alt? seviyesi, her geçen gün dü?ü?e geçiyor. Tabii ki biraz trajik dü?ü?ler var. 0,5 metre, 0,6 metre çok ciddi seviyeler; dü?ü? seviyelerdir. Dolay?s?yla bizim bu seviyeleri daha minimuma indirmemiz gerekiyor. Aksi takdirde ilerideki dönemlerde yer alt? suyu aç?s?ndan s?k?nt? ya?ayabiliriz. Ayr?ca tedbir almam?z gerekiyor. Sulama sistemlerini kapal? sisteme kesinlikle dönü?türmemiz gerekiyor. Özellikle damlama sisteminin tercih edilmesi gerekiyor. Vah?i sulama art?k dünyan?n her taraf?nda terk edildi. Bizim de art?k bunu b?rakmam?z gerekti?ini dü?ünüyorum" diye konu?tu.