Dün aç?klanan ve 2024-2026 y?llar?n? kapsayan Orta Vadeli Program’da (OVP) vatanda??n vergi yükünü art?racak yeni düzenlemelere i?aret edilmesi dikkat çekti.
OVP’de yer alan tahminlere göre hükümet, bütçe aç???n?n 2023 için 1,6 trilyon TL, 2024 için 2,65 trilyon TL, 2025 için 1,82 trilyon TL ve 2026 için de 1,82 trilyon TL olaca??n? öngörüyor.
Devlet harcamalar?ndaki art???n 2025’ten itibaren yava?layacak olmas?na ili?kin tahmin, bütçe aç???n? daraltma hedefleriyle orant?l?.
Ancak yeni vergiler koyarak ya da vergi oranlar?n? art?rarak bu aç???n kapat?lmas? yoluna gidilece?inin i?areti, vergi gelirleri tahminlerinde dikkat çeken art??larla ortaya konuldu.
OVP’de yer alan tahminlere göre hükümet, vergi gelirlerinin bu y?l yüzde 81,4 oran?nda artarak 4,2 trilyon TL’yi a?aca??n? öngörüyor.
Vergi gelirlerinin 2024’te 73 art??la 7,4 trilyon TL’ye ç?kmas? beklenirken, 2025’te bu rakam?n yüzde 28,5 art??la 9,6 trilyon TL’ye ve 2026’da ise yüzde 19,3 art??la 11,4 trilyon TL’ye yükselece?i tahmin ediliyor.
YEN? EMLAK VERG?S? S?NYAL?, KONUTTA YEN? ZORUNLULUK
OVP’de yer alan vergi düzenlemelerine ili?kin dikkat çeken noktalardan biri, do?rudan vergilere yönelik. ?lgili maddede ‘orta vadede do?rudan vergilerin pay?n?n art?r?laca??’ yaz?yor.
Bu ifadeye ili?kin sozcu.com.tr’ye de?relendirmelerde bulunan Ondokuz May?s Üniversitesi Hukuk Fakültesi ö?retim üyesi Doç. Dr. Murat Bat?, bunun gelir, kurumlar, emlak, MTV ve de?erli konut vergisinin kapsam?n?n geni?letilip ya da vergi oranlar?n?n art?r?lacak olmas? anlamlar?n?n ç?kar?laca??n? söyledi.
“Bu kapsamda gayrimenkul al?m-sat?mlar?nda ekspertiz zorunlulu?u geliyor. Ki?iler art?k belirlenecek yeni tutar üzerinden harç ödeyecek, müteahhitler de o tutar üzerinden gelir ya da kurumlar vergisi verecek” diyen Doç. Dr. Bat?, “KDV de bu yeni tutar üzerinden, varsa hesaplanacak. Bunun d???nda, emlak vergisi yeniden yaz?l?yor” diye konu?tu.
‘2000 CC VE ÜSTÜ ARAÇLARDA ÖTV ARTAB?L?R’
OVP’de vergi düzenlemelerine ili?kin maddelerden biri de karbon vergisiyle ilintili. ?lgili maddede karbon vergisi niteli?i ta??yan vergilerin yeniden gözden geçirilece?i ve tamamlay?c? karbon vergisinin ekonomik etkilerinin analiz edilece?i belirtiliyor. Doç. Dr. Bat?, bu maddeyi 2 bin CC ve üstü lüks araçlara yeni ÖTV art??? gelebilece?i ?eklinde de?erlendirdi?ini söyleyerek ?unlar? söyledi:
“Bu tarz vergiler kapsam?nda, benzin ve dizelle çal??an araçlar?n ÖTV ve MTV’sinde art??a gidilip, elektrikli araçlara ise te?vik amaçl? dü?ük oranl? vergi düzenlemeleri gelebilece?ini dü?ünüyorum.”
VERG? TABANI GEN??LET?LECEK: KKM’YE, KR?PTO VARLI?A VE PIRLANTAYA…
OVP’deki vergi düzenlemelerine yönelik bir di?er madde de ‘vergi taban?n?n geni?letilmesine’ ili?kin… Bu kapsamda, kamu mali yönetiminde sa?l?kl? gelir kaynaklar?n?n art?r?lmas? için vergi taban?n?n geni?letilecek olmas?ndan söz ediliyor. Doç. Dr. Bat? bu maddeden hareketle, daha önce vergi al?nmayan ürünlerin de art?k vergi kapsam?na al?nacak olmas? ihtimaline i?aret ediyor. Bunlara Kur Korumal? Mevduat’tan (KKM) elde edilen gelirler ve kripto varl?klardan elde edilecek gelirlerin vergilendirilmesinin örnek verilece?ini aktaran Bat? ayr?ca, p?rlanta ve alt?n gibi k?ymetli madenlerden ÖTV al?nmas?n?n da bu kapsamda de?erlendirilebilece?inin üzerinde durdu.
80’LER?N BA?INDAK? VERG? YEN?DEN M? GEL?YOR?
Bat? ayr?ca, 1982-1998 y?llar?nda uygulanan gelir vergisi kapsam?ndaki ‘hayat standard? esas?n?n’ yeniden hayata geçirilece?ine ili?kin sinyaller al?nd???n? da bildirdi.
Hayat standard? esas?, baz? meslek gruplar?n?n dü?ük gelir elde ettikleri durumlarda da gelir vergisi ödemek durumunda kalmalar?na ili?kin bir uygulama. Örne?in bir doktor, mali mü?avir ya da avukat bu y?l zarar etse de hayat standard? esas?na göre belirlenen tutarda gelir vergisi ödemek zorunda kal?yor.
EK BÜTÇEYE RA?MEN! AÇI?IN M?LL? GEL?RE ORANI %6,4
?stanbul Üniversitesi ?ktisat Fakültesi Maliye Bölümü Ö?retim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Y?lmaz ise, bu y?l mevcut bütçenin yüzde 25'i kadar ek bütçe ç?kar?lmas?na ra?men yine de yüksek miktarda bütçe aç??? verilecek olmas?na dikkat çekiyor.
“Mali disiplindeki bu bozulman?n 2024 y?l?nda da devam edece?i öngörülüyor” diyen Prof. Dr. Y?lmaz, “2024 için de 2023’te de olaca?? gibi, bütçe aç???n?n milli gelire oran?n?n yüzde 6,4 olarak gerçekle?tikten sonra ancak 2025'te yüzde 3,4'e indirilmesi hedefleniyor” dedi.
“2023’te ek bütçe 5,6 trilyon TL'lik bir büyüklü?e ula?sa da harcama düzeyi 6,6 trilyon olarak gerçekle?ecek” diyen Y?lmaz, “Yüksek enflasyonun bütçe harcamalar?n? nominal olarak art?rmas? sonucu hem bütçenin mal ve hizmet harcamalar? ve cari transferleri ile bütçenin en önemli yükü olan personel harcamalar? artmaya devam edecek” de?erlendirmesinde bulundu.
‘HAZ?NE’N?N FA?Z YÜKÜ ARTACAK’
“2024 y?l? için programlanan bütçe harcamas? 11,1 trilyon TL ve bu rakam ek bütçeyle büyüyen 2023 y?l? bütçe harcamalar?n?n %70 oran?nda artmas? anlam?na geliyor” diyen Prof. Dr. Y?lmaz, ?öyle devam etti:
“Ancak bütçe harcamalar?n art?? h?z? 2025 ve 2026 y?llar?nda bir önceki y?la göre yüzde 15'e dü?üyor. 2024’te de bütçe, harcamac? yap?s?na devam edecek, bu yap?da yerel seçimlerin etkisi kendisini gösterecek. Ancak 2025 ve 2026 y?llar?nda maliye politikas?n?n oldukça s?k?la?t???na ?ahit olaca??z.
Bütçe harcamalar? içinde borç faiz giderlerinin oran? 2023'te yüzde 9 olarak gerçekle?ecek olsa da, iç borç stokundaki h?zl? art?? ve s?k? para politikas?n?n D?BS faizlerini yukar? yönlü etkilemesi ile hazinenin faiz yükü artacak ve gelecek y?llarda borç faiz giderleri kademeli olarak artarak 2026 y?l?nda bütçe harcamalar?n?n yüzde 15'ine kadar ç?kacak.” SÖZCÜ