Savunma Sanayi Başkanlığı, orman yangınlarıyla mücadelede kullanılmak üzere, 20 uçak kiralamak için yayınladığı ihale şartnamesinde dikkat çekici detaylar ortaya çıktı. 28 Mart tarihli, “Küçük Tanker Uçağı Tedarik Projesi” başlıklı ihale ilanında 2-4 ton tank kapasitesi şartı konuldu. Bu şart nedeniyle 4 bin 900 litrelik THK uçakları ihaleye giremedi.
EN FAZLA 3 YAŞ ŞARTI
Sözcü'nün haberine göre; SSB'nin 2-4 ton şartına uyan dünyada iki uçak bulunuyordu. Biri “PZL Dromader” uçakları, diğeri ise “AT-802”. İhalede iki uçak tipi rekabet edecek gibi duruyordu. Şartnameye konulan “yeni veya üretim tarihinin üzerinden en fazla 3 yıl geçmiş” şartıyla Dromader uçakları da elendi. Zira bu süre zarfında dünyada üretilen yeni bir Dromader yoktu. Fabrikası uzun süredir üretmiyordu. Böylece ihaleye sadece ABD tarafından üretilen AT-802 (Air Tractor-Hava Traktörü) uçakları kaldı.
Şartnamede alternatifleri daha da daraltan şu maddeler de yer alıyor:
600 saatin altında uçuş saati,
En az 10 adedi amfibik veya yüzdürme takımlı,
En az 5 adedi eğitim amaçlı olarak iki pilot koltuklu,
İki koltuklu uçakların en az 3 adedi amfibik veya yüzdürme takımlı olacaktır.
Savunma Sanayi Başkanlığı tarafından hazırlanan ihale şartnamesindeki şartlara uygun dünyadaki tek uçak modeli Air Tarctor AT-802.
İSPANYA'YLA ANLAŞILDI İDDİASI
İhale için son teklif verme süresi 9 Mayıs ancak sektörü yakından takip eden uzmanlar, AT-802 uçakları için İspanya'yla anlaşıldığını şartnamenin de buna uygun olarak düzenlendiğini iddia ediyor. Yani iddia doğruysa, önce anlaşma sonra anlaşılan uçağa göre ihale yapılmış olacak.
Uzmanlar bu uçakları Türkiye'ye getiren firmanın uçuş işletme ruhsatı olmadığı için, kendi uçaklarıyla ihaleye sokulmayan THK'nın taşeron olarak kullanılacağını da ileri sürüyor. İhale tarihinin Mayıs ayı olmasının, yangın uçağı tedariki için çok geç bir tarih olarak değerlendiren uzmanlar, yangın söndürme uçağı ihalelerinin çok daha erken sonuçlandırılması beklenir.
Uzmanlar, “yeni ya da son 3 yıl içinde üretilme” şartını da kuşkuyla yaklaşıyor ve şu hatırlatmayı yapıyor: Eski uçak yoktur, bakımsız uçak vardır. Türk ordusunun iki avcı uçağının ikisinin de (F-4’ler ve F-16’lar) tamamına yakını 30-40 yaşlarındadır.
İŞTE O UÇAK:
AT-802, 3 bin 102 litre tank kapasitesine sahip. Satış fiyatı 2.5-3 milyon dolar civarında değerlendiriliyor. THK’nın uçaklarını kullanmamakta direnen ve halen bir yangın uçağı filosu bulunmayan Türkiye, sadece geçtiğimiz yıl orman yangınlarıyla havadan mücadele için harcadığı 1.2 milyar liraya bu uçaklardan 34 tane satın alabilirdi.
NEDEN YENİ ŞARTNAME HAZIRLANDI?
Bu yıl ilk kez yangın söndürme ile havadan mücadele için tedarik görevi verilen SSB, ihaleleri 2 Aralık 2021’de açtı. SSB'nin açtığı bu ihalelerde 2-4 ton şartı ve yeni olma şartı yoktu. SSB 4 ay sonra bu ihaleyi sonuçlandıramayınca, sürpriz bir şekilde yeni ihaleye çıktı ve şartnameyi değiştirdi. Neden yeni şartname hazırlandığı açıklanmadı.