Murat Kurum, Türkiye geneli ile bazı illerde 2022 yılında yabancılara ne kadar ana taşınmaz (arsa, arazi, tarla, bağ, bahçe vb.) ile bağımsız bölüm (konut, işyeri vb.) satıldığını tablolar halinde sundu.
Buna göre, Türkiye genelinde 1 Ocak 2022-31 Aralık 2022 tarihleri arasında yabancılara toplam yüzölçümü 8.338.976 m2 olan 4 bin 311 arsa, arazi, tarla, bağ, bahçe; 70 bin 874 de konut ve iş yeri olmak üzere toplam 75 bin 185 taşınmaz satıldı.
Yabancılara satılan arsa, arazi, tarla, bağ ve bahçenin hisse satış bedeli (tapuda işlem sırasında beyan edilen değer) 8 milyar 471 milyon 692 bin TL. Satılan konut ve iş yerinin hisse satış bedeli (tapuda işlem sırasında beyan edilen değer) ise 100 milyar 643 milyon 723 bin TL. Böylece yabancılara 2022 yılında satılan taşınmazların toplam bedeli 109 milyar 115 milyon 416 bin TL olarak gerçekleşmiş oldu.
Yalova’da 1,5 milyar TL’lik, Düzce’de 163 milyon TL’lik, Bolu’da 62 milyon TL’lik, Isparta’da 27,5 milyon TL’lik, Rize’de 6,5 milyon TL’lik, Van’da 13,5 milyon TL’lik, Diyarbakır’da 4,5 milyon TL’lik taşınmaz 2022’de yabancılara satıldı. Yabancıların yoğun talepte bulunduğu Yalova’dan 74 ülke vatandaşı taşınmaz satın aldı.
Bakan Murat Kurum, soru önergesine verdiği cevapta, hangi ülke vatandaşlarının Türkiye’de taşınmaz satın aldığını da açıkladı. Buna göre, BM tarafından tanınan 208 ülkenin bulunduğu dünyada, 159 ülke vatandaşı Türkiye’den taşınmaz satın aldı.
Türkiye’den en çok taşınmaz satın alan ülke Rusya Federasyonu. Toplam 75 bin 185 taşınmazın 17 bin 143’ü Ruslara satıldı. Bu da ülkede satılan her taşınmazın 5’te 1’inin Ruslara satıldığı anlamına gelmektedir. Rusya’dan sonra en çok taşınmaz satın alan ülke İran; İranlılar 9 bin 23 taşınmaz satın aldı. İran’ı 6 bin 409 ile Irak vatandaşları takip ediyor. Daha sonra en çok taşınmaz alan ülkeler sırasıyla Almanya (3.211), Ukrayna (2.593), Kazakistan (2.557), Afganistan (2.271), Kuveyt (1.889), ABD (1.609), Azerbaycan (1.515), İngiltere (1.499).
Tabloya bakıldığında; Katar, Yemen, Filistin, Suudi Arabistan, Ürdün, Mısır, Lübnan, Sudan, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Somali, Bahreyn gibi Arap ülke vatandaşlarının ülkemizde çok sayıda taşınmaz satın aldığı görülmektedir.
İsveç, İsrail, Hollanda, Bulgaristan, Fransa, Danimarka, Yunanistan, Belçika, Gürcistan, Romanya, İsviçre, İtalya, Makedonya, Slovakya, İspanya, Macaristan, Karadağ, Portekiz, Malta ve İzlanda gibi ülkelerin de aralarında bulunduğu Avrupa Kıtasından ülkeler ile Çin, Özbekistan, Türkmenistan, Hindistan, Bangladeş, Güney Kore, Vietnam, Filipinler, Japonya, Sri Lanka, Moğolistan, Kamboçya, Myanmar, Maldivler, Singapur ve Tayland gibi ülkelerin de aralarında bulunduğu Asya Kıtasından ülke vatandaşlarının Türkiye’den taşınmaz satın aldığı dikkat çekmektedir.
Türkiye’den taşınmaz satın alan Afrika Kıtası ülkeleri arasında Güney Afrika Cumhuriyeti, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda, Kenya, Tanzanya, Ekvator, Komor Adaları, Uganda, Zimbabve, Fildişi Sahili, Nijer, Senegal, Madagaskar, Seyşeller ve Zambiya gibi ülkeler yer alırken; ABD, Kanada, Brezilya, Şili, Meksika, Arjantin, Kolombiya, Venezuela, Bahamalar, Uruguay, Bermuda, Guyana, Bolivya, Kosta Rika, Haiti ve Panama da Kuzey ve Güney Amerika kıtalarında yer alıp Türkiye’den taşınmaz satın alan bazı ülkeler. Avustralya Kıtası’nda yer alıp taşınmaz satın alan ülkeler ise Avustralya, Yeni Zelanda, Endonezya, Fiji ve Vanuatu.
Dünyanın neredeyse her yerinden gelip ülkemizden taşınmaz satın alan ülke vatandaşları var ki bunların arasında çoğu kişinin adını ilk kez duyduğu, dünya haritasında yerini bile gösteremeyeceği ülkeler de bulunuyor. Bu ülkeler; Aruba, Saint Kitts ve Nevis, Vanuatu, Antigua ve Barbuda, Trinidad ve Tobago…
Bu ülkeler arasında en dikkat çekici olan ise 18 bin nüfusa sahip ve 340 adadan meydana gelen Palau Cumhuriyeti’nden bir kişi ile 15 yaşını geçen nüfusun sadece yarısının okuma yazma bildiği ve nüfusu sadece 15 bin olan Wallis ve Futuna Adalarından gelen bir kişinin gelip ülkemizden taşınmaz satın alması.
Bakan Kurum’un yanıtını değerlendiren CHP’li Av. Sevda Erdan Kılıç, “Bakanın bu cevabı, başta Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu olmak üzere milletvekili arkadaşlarımızla birlikte bizim uzun süredir söylediğimiz ‘Türkiye topraklarının parsel parsel yabancılara satıldığı’ gerçeğini rakamları ile ortaya koymuştur. Üstelik bu satış öyle bir noktaya gelmiş ki neredeyse dünyada ülkemizden arsa, tarla, ev, iş yeri almayan ülke kalmamış” dedi.
“Dünyanın 4’e 3’üne toprak satılmış”
TBMM Divan Üyesi Av. Kılıç, yabancılara 2022’de 109 milyar Liralık taşınmaz satıldığı belirtilmesine karşın aslında gerçek rakamın çok daha yüksek olduğunu ifade ederek, şöyle devam etti:
“Çünkü, bakanın da belirttiği gibi yabancılara satılan taşınmazların bedeli, tapuda işlem sırasında beyan edilen değerler… Eğer tapuda satış fiyatı düşük gösterildi ise gerçek satış bedeli 109 milyarın çok çok üstündedir. Bakanın bu cevabı, dünyanın 4’te 3’üne toprak satıldığını ortaya koyuyor. Hele bunların arasında öyle ülkeler var ki Aruba, Saint Kitts ve Nevis, Vanuatu, Antigua ve Barbuda, Trinidad ve Tobago, Palau Cumhuriyeti, Wallis ve Futuna Adaları… Bu ülkelerin adını duyan var mı? Olduğunu pek zannetmiyorum. Ama belki haritada Türkiye’nin yerini bile gösteremeyecek bu ülkelerin vatandaşları kalkıp ülkemize geliyor, arsa ve konut alıyor.”
“Yabancılara satılan taşınmazlar emlak piyasasını alt üst etti”
CHP İzmir Milletvekili Av. Sevda Erdan Kılıç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bir metrekare bile toprak satmamış Mustafa Kemal Atatürk döneminden, topraklarını pervasızca satan bir döneme geldiğimizi görmek bizi derinden üzüyor. Yedi düvele karşı kazandığımız topraklar, şimdi yedi düvele peşkeş çekiliyor. Bundan en büyük zararı da yurttaşlarımız görüyor. Bu satışlar ve 400 bin dolara verilen vatandaşlıklar, ülkemizdeki emlak piyasasını da alt üst etti. Belli bir gelire sahip yurttaşlarımız ne ev ne arsa alabiliyor ne de geliri ile sağlam bir binada oturacak kirayı karşılayabiliyor. İşçi, memur, emekli yine AKP’nin yanlış politikalarıyla barınma krizi yaşıyor. Bu sorun sadece işçiyi, memuru, emekliyi ilgilendiren bir sorun değil. 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta yaşadığımız ve 11 ili etkileyen depremde 45 binin üzerinde canımızı kaybettik, on binlerce insan evsiz kaldı. Her şeylerini kaybeden binlerce aile göç etmek zorunda kaldı. Milletimizin dayanışması ve belediyelerimizin çabasıyla şimdilik bir barınma krizi yaşamıyor gibi görünüyorlar ancak bu durum sürdürülebilir değil. Yabancılara satılan taşınmazlar depremzedeleri de mağdur etmiştir. Her şeylerini kaybeden yurttaşlarımız, bir süre sonra göç ettikleri şehirlerde kiraların yüksekliğinden dolayı başlarını sokacak bir ev bulamayacaklar. Ancak az kaldı. İktidarımızda bu sorunları ülkemizin gündeminden tamamen çıkaracağız.”