Sa?l?k Bakanl??? eski müste?arlar?ndan Aytun Ç?ray, Fahrettin Koca’n?n yan?tlamas? istemiyle TBMM’ye soru önergesi verdi. Ç?ray, Sa?l?k Bakan?’n?n salg?n?n ba??nda toplumun önüne çok güvenilir ve demokrat bir bakan maskesiyle ç?kt???n?, ancak zaman içerisinde güvenilirli?ini kaybetti?ini savundu. Sa?l?k Bakan?’n?n 9 Eylül’de payla?t??? a??lama verilerinin karma??k kategorilere sokuldu?unu ve a??lama sürecini olumsuz etkiledi?ini belirten Ç?ray, ?unlar? kaydetti:
“Söz konusu bas?n aç?klamas?nda Bakan, ‘uygulanan a?? doz say?s?n?n 100 milyonu geçti?i, 18 ya? üzeri nüfusun yüzde 82’sinin birinci dozu, yüzde 63,8’inin ikinci dozu oldu?u, 6 milyon 182 bin ki?inin tam doz a?? oldu?u, 36 milyon vatanda??n a??s?n?n tamamland???, 26 milyonun a??s?z oldu?u’ belirtti. Yine ayn? aç?klamada ‘iki doz inaktif a?? (Sinovac) yapt?rm?? olanlar?n say?s?n?n 11 milyon oldu?unu, bunlar?n 9 milyonunun üçüncü doz a??y? da oldu?unu, iki doz Sinovac üstüne hat?rlatma dozu yapt?ranlar?n tam a??l? say?ld???n?’ söyledi. Say?n Bakan bu tutars?z aç?klamalar? ile hem bilim insanlar?n?n i?ini zorla?t?rmakta hem de toplumu rehavete sokmaktad?r. Geçti?imiz sene turkuaz tablodaki vaka/hasta ayr?m? gibi ?imdi de ‘tam doz a??’ ile ‘tamamlanm?? a??’ söylemleri, anlamas? güç bir kategorizasyona neden olmaktad?r. Kimlerin tam doz, kimlerin tamamlanm?? a??l? say?ld??? gibi bir tart??maya dönü?meden ?effaf bir ?ekilde aç?klanmal?d?r. Bunun yan?nda Türkiye genelinde a?? olmu? vatanda?lar?m?z?n ya? da??l?mlar?, cinsiyetleri, bulunduklar? iller vb. gibi veriler de kamuoyu ile payla??lmal?d?r.”
“K?TLE BA?I?IKLI?I ?Ç?N HEDEF ORAN, YEN? VARYANTLARDA AYNI KALAMAZ”
Ç?ray, Sa?l?k Bakanl???’n?n toplumsal ba????kl??? hedefledi?inin hem sosyal medyadan hem de bas?n aç?klamalar?ndan aç?kça anla??ld???n?, ancak e?er hedeflenen buysa proaktif olunmas?, verileri ve önlemleri revize ederek bilim insanlar?n?n yönlendirmelerinin dikkate al?nmas? gerekti?ini belirtti. Ç?ray, ?öyle devam etti:
“Mücadele edilen virüs ayn? kalmazken siz, ilk ba?taki orijinal virüse kar?? yap?lan hesaplamalarla yola devam ederseniz bu salg?n? durdurman?z imkans?z hale gelir. Çünkü bilim insanlar? ülkemizde dola??mdaki virüsün yüzde 90’?n?n delta varyant? oldu?unu belirtmekteler. Halk sa?l??? uzmanlar?na göre Delta varyant?n?n orijinal virüse kar?? bula?t?rma katsay?s? iki kat fazla oldu?u için, toplumda virüse dirençli bireylerin say?s?n?n da daha fazla olmas? gerekmektedir.
“TOPLUMSAL A?ILAMA ORANI YÜZDE 85 OLMALIDIR”
O nedenle ilk ba?ta hesaplanan yüzde 67’lik toplumsal a??lama oran?n?n en az yüzde 85’lere ç?kar?lmas? gerekti?i, aksi halde toplumsal ba????kl?k hedefinin gerçekçi olmayaca?? uzmanlarca belirtilmektedir. Biontech a??s? a??r hastal??? yüzde 90’larda önlerken Delta varyant?nda bu oran?n klinik çal??malara göre yüzde 78’lere dü?tü?ü belirtilmektedir. Dolay?s?yla varyantlar öncesi döneme göre de?il, ?imdiye ve gelecek olas?l?klara göre hareket edilmeli ve do?ru zamanda uygun a??lar yap?lmal?, testler yayg?nla?t?r?lmal?, bula?ma zincirini k?racak önlemler al?nmal? ve a?? kar??tl???n?n art?k bir miting konusu haline geldi?i bir konjonktürde a??lama kampanyas? için çok ciddi ad?mlar at?lmal?d?r. Aksi halde salg?n?n seyrinin ciddi bir yükseli?e geçti?i bu süreçte, k?? aylar?yla birlikte çok büyük risklerle kar??la??lmas? kaç?n?lmaz olur.”
“HASTANEYE YATAN COV?DL?LER?N A?ILANMA ORANLARI NED?R”
Ç?ray, Koca’ya ?u sorular? yöneltti:
- “Bu zamana kadar kaç ki?i hangi a??y? olmu?tur? A?? olanlar birinci ve ikinci dozlar?n? ne zaman olmu?lard?r?
- ?naktif a?? olan vatanda?lar?m?z?n kaç? ne kadar süre sonra üçüncü doz a??y? olmu?tur?
- Tamamlanm?? a?? ile tam doz a?? aras?ndaki fark nedir? Tamamlanm?? veya tam doz a?? say?lmak için hangi a??dan kaç doz yap?lm?? olmas? gerekmektedir?
- Hastaneye yatan Covid hastalar?n?n ne zaman, hangi a??dan kaç doz oldu?u bilgisini payla?may? dü?ünüyor musunuz?
- Türkiye genelinde a?? olmu? vatanda?lar?m?z?n ya?, cinsiyet, ?ehir da??l?mlar? gibi verileri payla?may? dü?ünüyor musunuz?
- Orijinal (Wuhan) koronavirüsüne kar?? uzmanlarca belirlenmi? kitle ba????kl??? sa?lanmas?ndaki oran yüzde 67’lerde iken ?u anda Türkiye’de çok yüksek oranda hakim oldu?u belirtilen delta varyant?na kar?? bu oran?n en az yüzde 84 olmas? gerekti?i belirtilmektedir. Bu bilgi ?????nda, kitle ba????kl??? konusu ile ilgili yeni bir düzenleme ve hedef belirlemeyi dü?ünüyor musunuz?”