Sayıştay, Ziraat Bankası'nın vergi cenneti olarak bilinen British Virgin Adaları'nda kurulan bir şirkete 2014 yılında 1 milyar 636 milyon 770 bin 735 dolar (Bugünkü kurlarla yaklaşık 12 milyar lira) kredi verdiğini, üstelik kredi taksitlerinin ödenmediğini rapor etti. Ziraat Bankası yönetimi krediyi Çukurova Grubu'na, Turkcell İletişim A.Ş.'deki dolaylı hissedarlığı münasebeti ile Türk ortaklığının devam edebilmesi amacıyla verdiklerini, bu sayede Turkcell'in çoğunluk hisselerinin Türkiye Varlık Fonu'nda kaldığını açıkladı.
Sayıştay raporuna göre, British Virgin Adaları'nda kurulan ve ticari sır gerekçesiyle ismi açıklanmayan 69027035 müşteri numaralı firmaya ilk olarak 25 Temmuz 2014 tarihinde Ziraat Bankası Yönetim Kurulu kararıyla 1 milyar 650 milyon dolar tutarında kredi tahsis edildi. Bu tahsis kapsamında hemen 6 gün sonra 1 milyar 636 milyon 770 bin 735 dolarlık kredi firmaya aktarıldı.
HİÇ ÖDEMEDİ
Kredi 3 yılı ödemesiz 10 yıl vadeli verildiği için 2017 yılı temmuz ayına kadar firmadan herhangi bir ödeme talep edilmedi. 2017 yılı temmuz ayında 3 yıllık ödemesiz dönem bitti. Ancak firma daha ilk taksit ödemesinde adeta patladı, borcunu ödemedi. Bunun üzerine ilk taksit bir yıl süreyle ertelendi. 31 Temmuz 2018 tarihine gelindiğinde firmanın ikinci taksitle birlikte ertelenen ilk taksitten oluşan toplam 288 milyon 644 bin dolarlık borcunu yatırması gerekiyordu. Ancak firma bu borcunu da ödemedi.
Ziraat Bankası firmadan 2018 yılında sadece 17.5 milyon TL'lik küçük bir tahsilat yapabildi. 31 Temmuz 2019'da 144 milyon 322 bin dolarlık 3'üncü taksitin ödeme günü geldi. Firma, diğerlerinde olduğu gibi 3'üncü taksit ödemesini de yapmadı. 4 Ağustos 2020'de 144 milyon 322 bin dolarlık 4'üncü taksitin ödemesi geldi. Sayıştay denetçisi, bu taksitin de ödenemeyeceğini rapor etti.
KREDİYİ TEMETTÜYE BAĞLAMIŞLAR
Sayıştay, krediye teminat olarak 1 milyar 636 milyon dolar değerinde hissenin rehin alındığını, firmanın kredi borcunu telekomünikasyon şirketinin temettü dağıtımı yoluyla ödeyeceğini tespit etti. Ancak Sayıştay, temettü gelirleri ve gelir beklentileriyle kredi geri ödeme planları arasında nakit akım uyumu olmadığı sonucuna vardı ve sadece temettü gelirleriyle devasa borcun ödenemeyeceğini, alacağın tahsil edilebilmesi için alternatif bulunması gerektiğini raporuna yazdı.
Raporda, 2019 yılı itibarıyla Ziraat Bankası'nın ikinci grup yakın izlemede takip ettiği riskli kredilerinin 4'te 1'inin tek başına bu firmaya ait olduğu belirtilirken, firmanın Aralık 2019 itibarıyla piyasaya 1.6 milyar dolar borcu göründüğü ve bu riskin 1 milyar 154 milyon dolarının tek başına Ziraat Bankası'na ait olduğu bilgisi verildi.
‘Turkcell yabancıya gitmesin diye yaptık'
Ziraat Bankası yönetimi, Sayıştay raporuyla ilgili açıklama yaparak, kredi operasyonunu Turkcell'in çoğunluk hisselerinin Türkiye'de kalması için gerçekleştirdiklerini anlattı. Kredi yoluyla Turkcell'in çoğunluk hisselerinin Türkiye Varlık Fonu'na geçtiğine işaret eden Ziraat Bankası, “Bahsi geçen tutardaki kredi, Çukurova Grubu'na, Turkcell İletişim A.Ş.'deki dolaylı hissedarlığı münasebeti ile Türk ortaklığının devam edebilmesi amacıyla tesis edilmiştir. Söz konusu kredi genel bankacılık teamülleri çerçevesinde tahsis edilmiş ve ülkemizin önemli varlıklarından olan Turkcell'deki Türk hissedarlığının korunması amacıyla kullandırılmıştır. Hissedarlar arası uyuşmazlıkların giderilmesinde yol alınmış, bunun sonucunda etkin yönetim yapısının tesisi ile ilgili kredi, Ekim 2020 tarihinde tahsil edilmiştir” açıklamasını yaptı. SÖZCÜ