Türkü ERB?L/SONKALE?ZM?R-Ahmet Adnan Saygun Sanat Merkezi'de düzenlenen anma etkinli?ine ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Cemil Tugay, CHP ?zmir ?l Ba?kan? ?enol Aslano?lu, ?zmir Gazeteciler Cemiyeti (?GC) Ba?kan? Dilek Gappi, Cumhuriyet Gazetesi Ege Bölge Temsilcisi ?akir Örs, ilçe belediye ba?kanlar? ve vatanda?lar kat?ld?.
Etkinlik kapsam?nda moderatörlü?ünü Zafer Arapkirli'nin üstlendi?i, ?GC Ba?kan? Dilek Gappi, Gazeteci ?smail Küçükkaya ve Prof. Dr. Sevda Alanku?'un konu?mac? olarak yer ald??? panel düzenlendi.
ÇA?IRAN KARDE?LERDEN MÜZ?K D?NLET?S?
Etkinlik öncesi Ercan ve Gökhan Ça??ran'?n müzik dinletisi be?eniyle takip edildi.
ÖRS: YA?AMI BOYUNCA HUKUKSUZLUKLARA KAR?I MÜCADELE ETT?
?lk olarak söz alan Cumhuriyet Gazetesi Ege Bölge Temsilcisi ?akir Örs, "U?ur Mumcu bu ülkenin vicdan?yd?. Ya?am? boyunca hukuksuzluklara kar?? mücadele etti. Karanl?k güçler taraf?ndan katledildi ama bugün de onun yazd?klar? ile ayd?nlan?yoruz" dedi.
Ard?ndan kürsüye ç?kan ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Cemil Tugay, "Bugün cumhuriyet tarihimizin, demokrasi tarihimizin, Türk bas?n?n?n en kara günlerinden birini; 24 Ocak 1993’ü, U?ur Mumcu suikastini unutturmamak için buraday?z. Ya?ad???m?z bu karanl?klardan; cumhuriyete, demokrasiye ve bas?n özgürlü?üne sahip ç?karak kurtulaca??m?z? hayk?rmak için buraday?z. Sözlerime öncelikle, gazeteci, yazar ve hukukçu U?ur Mumcu’yu sayg?yla, sevgiyle, özlemle ve rahmetle anarak ba?lamak istiyorum" diyerek sözlerine ba?lad?.
"ACISI VE ÖFKES? GEÇMED?"
Ba?kan Tugay'?n konu?mas?n?n tamam? ?öyle:
"Tam 32 y?l önce bugün, Atatürk ilke ve devrimlerine gönülden ba?l?, halk?n ç?karlar? için hakikatin pe?inde ko?an, yobazlar?n, h?rs?zlar?n, katillerin üzerine korkmadan giden cesur bir gazeteciyi, U?ur Mumcu’yu bombal? suikast ile bizden ald?lar. Ama onun cesaretini, ilkelerini, yurduna ba?l?l???n?, fikirlerini bizden alamad?lar, alamazlar. Aradan tam 32 y?l geçti ama 24 Ocak 1993’ün ac?s? ve öfkesi geçmedi, ilk günkü gibi taptaze içimizde duruyor. Bir ölüp bin do?du?umuzu unutmas?nlar. Yolsuzluklar?, adaletsizlikleri, tarikat ve cemaatleri ara?t?r?p belgeleriyle yazan; ara?t?rmac? gazetecili?in ve bas?n özgürlü?ünün sembol ismi U?ur Mumcu ya?asayd? bugün Türkiye çok daha farkl? bir ülke olurdu. 1984 y?l?nda BBC Türkçe’ye verdi?i röportajda U?ur Mumcu, “Gazetecilik siyasi bir u?ra?t?r” demi?ti. Çok okuyan, dünyay? takip eden bir gazeteciydi. Hukukçu kimli?inin etkisiyle dava dosyalar?n? inceler, belgeli gazetecilik yapard?. Belgeleri nereden buldu?u soruldu?unda, “Bir dava dosyas? çok ciddi okunursa bütün belgeler orada vard?r. Kaçakç?l?k olaylar?na ili?kin haberlerim, son yirmi y?l?n kaçakç?l?k dosyalar?na dayan?yor” diye cevap vermi?ti. Bugün laikli?in elimizden al?nmaya çal???ld???n?, laiklik ilkesine ayk?r? uygulamalar? konu?uyoruz. Tarikatlar?,cemaatleri konu?uyoruz. Tarikat yurtlar?nda çocuklar?m?z? topra?a verdik. Cemaatler ülkeyi ele geçirmeye çal??t?.
U?ur Mumcu bize bu tehlikeleri on y?llarca önce anlatm??t?. Tarikat-siyaset-ticaret üçgenine dikkatimizi çekmi?ti. Siyasal ?slam’?n yurt içi ve yurt d??? yap?lanmalar?yla, para kaynaklar?yla Atatürk cumhuriyetine kar?? nas?l örgütlendi?ini, “Rab?ta” kitab?nda yazm??t?. Devlet eliyle laikli?in yok edilmekte oldu?unu söylemi?ti. “Tarikatlara ve cemaatlere al?nan genç çocuklar, 30 y?l sonra general olacaklar ve cumhuriyete kar?? ayaklanacaklar” demi?ti. Devlet içindeki cemaat, tarikat yap?lanmas?n? de?ifre etti. Fethullah Gülen Cemaatinin devlette kadrola?t???n? belgeledi. Bu sözleri söylemesinin üzerinden 30 y?l geçmeden Fethullahç? Terör Örgütü lideri Fethullah Gülen darbe giri?iminde bulundu, devlet içinde nas?l yap?land???n? ac? tecrübelerle herkes gördü.
Türkiye’nin sorunlar?n? herkesten önce dile getiren oydu. 1982 Anayasas?’n? ele?tirdi; “12 Eylül Adaleti” kitab?nda dönemin hukuksuzluklar?n?, bask?lar?n?, üstelik de Ola?anüstü Hal döneminin bask?s? alt?nda yazd?.
Bugün yolsuzluklar?, mafyay?, silah kaçakç?l???n?, bütün bunlar?n terörle ili?kisini konu?uyoruz. U?ur Mumcu, “Papa-Mafya-A?ca”y?, “A?ca Dosyas?”n?, “Silah Kaçakç?l??? ve Terör”ü, “Suçlular ve Güçlüler”i yazd?.
"MOB?LYA DOSYASI..."
Abdi ?pekçi’nin öldürülmesinin ard?ndan tetikçi Mehmet Ali A?ca’n?n pe?ine dü?tü. Hiçbir aç?k kalmamas? için be? yüz sayfal?k Abdi ?pekçi dosyas?n? on kez okudu. A?ca, 1979’da ?pekçi cinayetinin ard?ndan 1981’de Papa’ya suikast düzenlemi?, ?talya’da tutuklanm??t?. Mumcu, ?talya’da A?ca ile röportaj yapt?. Silah kaçakç?l???n?n terörle yak?n ili?kisini belgeledi. Bu yaz?lar?n? “Silah Kaçakç?l??? ve Terör” kitab?nda bir araya getirdi. “Papa, Mafya, A?ca” kitab? da bu dosyan?n devam? niteli?indeydi. Bu konuda tek rakibi kendisiydi. A?ca’n?n ?pekçi cinayetinde saklad??? Oral Çelik ismini, U?ur Mumcu aç??a ç?kard?. Oral Çelik, bu cinayetin ikinci ismiydi. Y?llar sonra Susurluk skandal?yla ortaya ç?kacak derin devlet yap?lanmas?na ve özellikle Abdullah Çatl? ismine de U?ur Mumcu o y?llarda ula?m??t?. Ya?asayd?, Susurluk kazas? olmadan önce bu ili?kileri ö?renmi? olacakt?k. Hayali ihracat? da ilk o ortaya ç?kard?. Daha gazetecili?inin ilk dönemlerinde, Altan Öymen ile haz?rlad??? “Mobilya Dosyas?”, dönemin ba?bakan? Süleyman Demirel’in ye?eni Yahya Demirel’in hayali ihracat?n? anlat?yordu.
"B?L?M ?NSANI T?T?ZL???"
U?ur Mumcu, gazetecilik mesle?ini bir bilim insan? titizli?iyle icra etti. Mesle?e, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde ö?renciyken ba?lam??t?. Mezun olduktan sonra bir süre üniversitede akademisyen olarak kald?, idare hukuku asistanl??? yapt? fakat sonra profesyonel olarak gazetecili?i seçti. Dönemin pek çok önemli gazete ve dergisinde çal??t?. Bombal? suikast ile katledildi?i güne kadar, uzun y?llarCumhuriyet gazetesinde yazd?, biz sad?k okurlar? için Cumhuriyet gazetesi ile özde?le?mi?ti. ?dealist, ilkeli, Atatürk devrimlerine gönülden ba?l?, dürüst, yurtsever bir gazeteci olarak ülkenin en s?cak, en tehlikeli konular?n? cesaretleara?t?rd?. Hukukçu kimli?inin de büyük etkisiyle, ara?t?rd??? tüm dosyalar belgeli, kan?tl?yd?. Yunus Nadi Ödülü’ne lay?k görülen ilk yaz?s?n?n ard?ndan y?llarca, yaz?lar?yla, kitaplar?yla Türkiye’nin en prestijligazetecilik ve ara?t?rma ödüllerini ald?.
"CESARET?N TA KEND?S?"
Ya?ananlar? mizaha dönü?türmeyi de bildi. Gülmecenin büyük ustas? Aziz Nesin, “Sak?ncal? Piyade” kitab?na yazd??? önsöze ?öyle ba?l?yordu: “Ellerin dert görmesin U?ur Mumcu! Sak?ncal? Piyade’yiyazd???n için eline sa?l?k, a?z?na sa?l?k, can?na sa?l?k.” Sonra ?öyle diyordu Aziz Nesin: “Kendi yazd?klar?ma gülmem ama senin yaz?lar?n? gülerek okudum. Ac? ac? güldüm.” Bildi?iniz gibi U?ur Mumcu bir yaz?s?nda, Kurtulu? Sava??’n?n 9 Eylül’de zaferle sonuçlanmas?n? ve Atatürk’ün ?zmir’e giri?ini anlat?rken “soldan sa?a salla bayra?? dü?man üstüne” diye yazm??, bu söylem sak?ncal? bulunmu?tur. Askerli?ini 1972-1974 y?llar?nda A?r?’da sak?ncal? piyade olarak yapan U?ur Mumcu, bu isimle bir kara mizah kitab? yazd?. Sonra da Sak?ncal? Piyade’yi Rutkay Aziz’le birlikte tiyatro oyununa dönü?türdüler ve oyun Ankara Sanat Tiyatrosu’nda tam 700 kez sahnelendi.Bask?lara, sansüre, tutsakl??a gülerek, güldürerek kar?? ç?kmas? bile cesaretin ta kendisiydi.
"SON GÜNE KADAR..."
Ölümle tehdit edildi?i halde son güne kadar gazetesine gitti, koruma dahi istemedi. Naz?m Hikmet’in, “Ölümden korktu?u halde ölüme inanmad??? için” dizesi onu çok iyi özetliyordu. U?ur Mumcu’nun buraya s??mayacak kadar büyük olan hikâyesinde görüyoruz ki o hep karanl?klar? kalemiyle ayd?nlatt?. Hiçbir ç?kar grubunun, güç oda??n?n etkisi alt?na girmedi. Sat?n al?namayacak bir kalemdi. Fakat bu ülkede ac?yla tecrübe ettik ki karanl?klar? ayd?nlatan, ba??ms?z, cesur pek çok kalemi k?rd?lar, ya?atmad?lar. U?ur Mumcu da ortaya ç?kar?lmas? istenmeyen gerçeklerin pe?inde ko?tu?u ve bunlar? belgeleriyle ortaya ç?kard??? için öldürüldü. O ülkesini ayd?nlatt? ama suikast 32 y?ld?r ayd?nlat?lmad?. Failinin meçhul kalaca?? daha o gün, 24 Ocak 1993’te olay yerindeki delillerin çal? süpürgesiyle süpürülmesinden, devlet protokolünün kan?tlar üzerinden yürüyerek geçmesinden belli de?il miydi? “Cinayeti çözmek namus borcudur“ dendi ancak namus sözleri tutulmad?… U?ur Mumcu suikast?n?n faillerini yakalamak için ba?lat?lan, Bahriye Üçok, Muammer Aksoy, Ahmet Taner K??lal?'n?n öldürülmesi gibi birçok olay? kapsayan UmutDavas? hâlâ sürüyor. Dava, vicdanlar? bir türlü rahatlatamad?.
"MUMCU'NUN CESARET?N? ÖRNEK ALALIM"
?imdi bize dü?en, y?lmadan, korkmadan, durmadan bu cinayetin ortaya ç?kar?lmas? için sorular sormak.
“Tu?la çekilsin, duvar y?k?ls?n” demek. Bize dü?en, U?ur Mumcu’nun yapt??? gibi bask?ya, sansüre mizahla yan?t vermek, gülmek. Mumcu’nun “Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunmaz”sözünü unutmayal?m; okuyup bilgilenelim, hep uyan?k olal?m. 1965 y?l?nda Yön dergisine yazd??? bir yaz?da ne demi?ti U?ur Mumcu: “?nsanlar yaln?zca konu?tuklar?ndan de?il, sustuklar?ndan da sorumludur.” Susmayal?m. Okuyal?m, ara?t?ral?m, soru soral?m, konu?al?m. 1975 tarihli “Sesleni?” yaz?s?nda “Vurulduk ey halk?m unutma bizi” cümlesini hiç unutmayal?m. Vurulanlar? unutmayal?m. Ve bugün bize dü?en; her ne i? yap?yorsak yapal?m U?ur Mumcu’nun cesaretini örnek alarak yapal?m. Alman yazar Goethe’nin dedi?i gibi: “Cesaretini kaybeden, her ?eyini kaybetmi?tir.”"