?zmir Büyük?ehir Belediyesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin “tapu senedi” olarak an?lan Lozan Antla?mas?’n?n 100. y?ldönümü kutlamalar? kapsam?nda “Lozan Antla?mas? Yeni Yüzy?l?na Girerken” paneli düzenledi. Panelin kolayla?t?r?c?l???n? tarih doktoru ve oyuncu Pelin Batu üstlenirken, tarihçi yazar Sinan Meydan, Yeditepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tülay Alim Baran ve Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mehmet Emin Elmac? konu?mac? olarak yer ald?.
?zmir Büyük?ehir Belediyesi ?ehir Tiyatrolar? ?smet ?nönü Sahnesi’nde izleyicilerle bulu?an panele, ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, D??i?leri Bakanl??? ?zmir Temsilcisi Büyükelçi Naciye Gökçen Kaya, Gaziemir Belediye Ba?kan? Halil Arda, ?Y? Parti ?zmir ?l Ba?kan? Sinan Bezircilio?lu, siyasi parti temsilcileri, akademisyenler, sanatç?lar, ö?renciler, sivil toplum kurulu?u temsilcileri ve çok say?da yurtta? kat?ld?.
“?zmir, 100 y?l sonra gelece?i, ortak ak?lla in?a etmeye devam ediyor”
Panelin aç?l?? konu?mas?n? Ba?kan Tunç Soyer yapt?. ?zmir’in 9 Eylül’den ?ktisat Kongresi’ne kadar Türkiye tarihine yön veren dönüm noktalar?n?n 100’üncü y?l?nda fark yaratt???n? ifade eden Ba?kan Soyer, “Tarihi olaylar?n 100. y?ldönümlerinin her zaman farkl? bir anlam? vard?r. Tarihin ak???n? de?i?tiren bu olaylar?n 100. y?l?nda, ?zmir’in Büyük?ehir Belediye Ba?kan? olarak görev yapmaktan dolay? büyük bir onur duyuyorum. Kurtulu?tan kurulu?a giden bu sürecin k?v?lc?m?n?n yak?ld??? ?zmir, 100 y?l sonra hala gelece?i, ortak ak?lla in?a etmenin ko?ullar?n? aramaya devam ediyor” dedi.
“Lozan, ma?lubun ma?lup oldu?unun resmen beyan?d?r”
Ba?kan Soyer, “Lozan, emperyalizme kar?? tarihin gördü?ü en büyük halk direni?inin bir sonucudur. 100 y?l önce bugün imzalanan bu antla?ma, Anadolu direni?inin milletin kay?ts?z ve ?arts?z egemenli?iyle sonuçland???n? tüm dünyaya ilan etti. Kuvay? Milliye ve önderimiz Mustafa Kemal’in gelece?i in?a eden mücadeleci ruhu kazand?. Teslimiyet ve hayalsizlik kaybetti. Lozan’?n bizlere b?rakt??? iki önemli miras vard?r; birincisi ba??ms?zl?k, ikincisi ise bar??. Lozan, ma?lubun ma?lup oldu?unun resmen beyan?d?r. Bugün, bu topraklardaki hür ya?am?m?z bu siyasi zafer sayesindedir. Bu antla?ma, sadece ülkemizin de?il, ayn? zamanda emperyalizmin alt?nda ac? çeken uluslar?n da kaderini de?i?tirmi?, evrensel bir ba??ms?zl?k bildirisine dönmü?tür” diye konu?tu.
“Demokrasiden geriye asla dönemeyiz”
Ba?kan Soyer, “Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusu mahiyetinde olan bu antla?ma bugün kimi kesimler taraf?ndan itibars?zla?t?r?lmaya çal???l?yor. Gündelik siyasetin s?? sular?na çekiliyor. Bunu yapmaya hiç kimsenin hakk? yok. Cumhuriyet de, Osmanl? da, Selçuklu da bizim tarihimiz. Hakimiyetin kay?ts?z ?arts?z milletimize ait oldu?u bugünleri, yani demokrasiyi i?te bu uzun tarihsel sürecin sonucunda elde ettik. Her a?amas? büyük mücadele ve zaferlerle dolu tarihimizin bizleri ula?t?rd??? ?u noktada demokrasiden geriye asla dönemeyiz. Tersine, tarihimiz boyunca oldu?u gibi milletin egemenli?ini daha da güçlendirmek zorunday?z. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi bu ödevin bilinciyle Cumhuriyet’in yüzüncü y?l?nda ?ktisat Kongresi ile ba?layan konferans, söyle?i ve oturumlar düzenlemeyi sürdürüyor. Çünkü gelece?in Türkiyesi’ni aram?za duvarlar örerek de?il ancak birbirimizi dinleyerek, konu?arak, ortak ak?l ve vicdanla in?a edebiliriz. Ayn? Mustafa Kemal Atatürk’ün Sivas’ta, Amasya’da, Erzurum’da yapt??? gibi. Bar??, nefes almak gibi bir ?ey. Onu bir kere içinize çekti?inizde hiçbir ?ey bitmiyor. Ona ihtiyac?n?z oldu?unu her an hat?rlaman?z ve yeniden içinize çekmek için çal??man?z, mücadele etmeniz ve emek vermeniz laz?m. Bu topraklarda bar?? içinde ya?amam?z için Lozan tarihi bir dönüm noktas?d?r ve bizlere özgürce ya?aman?n kap?lar?n? aralam??t?r. Ne var ki, bar??? yurtta ve dünyada daim k?lmak için bizim de t?pk? atalar?m?z gibi al?n teri dökmemiz gerekiyor” ?eklinde konu?tu.
“Lozan’? yerel bayram olarak kutlayaca??z”
Ba?kan Soyer, panelin ard?ndan ise kapan??? ?u sözlerle yapt?: “Lozan'a çok daha fazla sahip ç?kaca??z. Biz ?zmir olarak Lozan Meydan?’nda çelenk koymaya, ?smet ?nönü Sanat Merkezi’nde tart??maya, konu?maya ve Kültürpark’ta co?up e?lenmeye devam edece?imiz 24 Temmuz’lar? ?zmir’de yerel bayram olarak kutlayaca??z. Diliyorum ki Türkiye’de bir gün tüm milletçe bu bayram? kutlayaca??z.”
“Lozan tuhaf komplo teorilerine tan?k oluyor”
Ba?kan Soyer’in ard?ndan panelin aç?l???n? yapan Pelin Batu, “Tarih, belgelere dayanan somut bir bilimdir. Bizde sadece bir ba?l?k bile büyük kavgalara, tuhaf komplo teorilerine tan?k oluyor. Birileri bir ?eyler ortaya at?yor ve olmayan taraflar?n? tart???p zaman harc?yoruz. Bugün Lozan’?n anatomisini çizerken oradaki diplomasi sava??n? anlataca??z. Ke?ke Lozan 100. y?l? her ilde co?kuyla kutlansa” dedi.
Lozan bayram olarak kutlanmal?
Panelde tarihçi yazar Sinan Meydan Lozan üzerine yap?lan Musul sorunu, adalar konusu, bo?azlar tart??mas? gibi karalamalar?n yalan oldu?unu ifade etti. Tüm itibars?zla?t?rma çal??malar?na kar??n Lozan’?n büyük bir zafer oldu?unu yineleyen Sinan Meydan, “Lozan siyasete kurban edilemeyecek kadar de?erli bir belge. 1950’den sonra Lozan, güncel siyasete kurban edildi. Atatürk Lozan’?n bir bayram olarak kutlanmas?n? istemi?. ?lk y?llarda çok da güzel kutlanm??. S?rf ?smet ?nönü muhalefette diye Lozan’?n kutlanmas? engellenmi?tir. Lozan sanki sadece CHP’ninmi? gibi Lozan’? gündemden ç?karmaya çal??m??lar ve Lozan zamanla unutulmu?. Bu nedenle Tunç ba?kan? gönülden kutluyorum. Yerli ve milli olanlar Lozan’?n 100. y?l?nda ne yapt?, nas?l kutlad?” ifadelerini kulland?.
“100 y?ll?k bar?? sa?layan ba?ka bir metin gösterin”
Meydan, “Laik, ça?da? cumhuriyetin kurucu metni Lozan Antla?mas?’d?r. Lozan Antla?mas?'n?n dünyada e?i benzeri yoktur. Birinci Dünya Sava??’n? bitiren antla?mad?r. ?u ana kadar 100 y?ll?k kesintisiz bir bar?? sa?lad? Lozan Antla?mas?. Türkiye kimseyle me?ru müdafaa d???nda sava?a girmedi. Türkiye bir bar?? vahas? gibi. Ba?? s?k??an bu ülkeye geliyor. Lozan Antla?mas? dünyan?n en problemli bölgesinde bir bar?? vahas? kurdu. Ya?ad???m?z tüm problemlere ra?men bunun yan?na koyabilece?iniz ba?ka bir metin yok. Bana 100 y?ll?k bar?? sa?layan ba?ka bir metin gösterin, sonra Lozan’? ele?tirin” ?eklinde konu?tu.
“Lozan’?n tek maddesi kapitülasyonlar olsa bile tek ba??na zaferdir”
Lozan’la ilgili söylenen yalanlara kar??n antla?man?n Türkiye için hayati öneme sahip oldu?unu anlatan tarihçi Doç. Dr. Mehmet Emin Elmac?, “20 y?ld?r söylenen trajikomik yalanlar? görüyoruz. Ama ?u çok aç?k ve net ki Lozan, Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusudur. Bu topraklar?n bize ait oldu?unu, biz Lozan’la kabul ettirdik. E?er Atatürk ve arkada?lar? olmasayd? biz Anadolu’da de?ildik. Çünkü Sevr ölümdü, Lozan hayatt?. Kapitülasyon uzman? olarak söylüyorum, Lozan’?n 142 maddesini b?rak?n tek maddesi olsun, o da kapitülasyonlar?n kald?r?lmas? olsun. Bu ba?l? ba??na bir zaferdir. Ben Alsancak Liman?’n?n, demiryollar?n?n ne zorluklarla al?nd???n? çok iyi biliyorum. ?imdi tekrar sat?lmaya çal???l?yor” diye konu?tu.
“Lozan’a bizim daha çok sahip ç?kmam?z gerekiyor”
Panelde konu?an Prof. Dr. Tülay Alim Baran, Mustafa Kemal Atatürk ve ?smet ?nönü’nün vermi? oldu?u büyük siyaset mücadelesi sürecini anlatarak, “Lozan Antla?mas? ba?l? ba??na büyük bir diplomasi zaferidir. Ben, bu kadar zorlu bir mücadele, nas?l bu kadar ba?ar?l? tamamlanm??t?r diye hep dü?ünmü?ümdür. Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk’ta anlatt??? Sevr’den Lozan’a gelen bir süreç var. Bir toplum, Sevr’den Lozan’a nas?l mucizevi bir ?ekilde getirildi?ine ?a??yorum. Lozan’?n 100. y?l?nda yap?lmas? gereken ?udur: Meselelere biraz geriden bakmay? ö?renmemiz gerekiyor. Türkiye’nin nas?l bir sava? süreci yürüttü?ünü görmemiz gerekiyor. Bütün dünyan?n ?apka ç?kard??? bu diplomasi zaferine, bizim onlardan çok daha iyi sahip ç?kmam?z gerekiyor” ifadelerini kulland?.
Panelin sonunda Ba?kan Soyer, konu?mac?lara günün an?s?na plaket verdi. Panelin ard?ndan panelistler ?smet ?nönü Sanat Merkezi’nde okurlar? için kitaplar?n? imzalad?.
Söyle?inin ard?ndan Kültürpark Lozan Meydan?'nda Umut Kaya konseri yap?ld?.