Kendi filosu olmayan Orman Bakanlığı, her yılın ilk çeyreğinde, yaz aylarındaki yangın sezonunda havadan mücadele için uçak ve helikopter kiralama hizmeti almak için ihale düzenliyor.
3 yıl öncesine kadar Orman Bakanlığı’nın doğal tedarikçisi Türk Hava Kurumu’ydu. Ancak her şey 2019 yılında Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin göreve gelmesiyle değişti.
Cumhuriyetin 95 yıllık kurumu THK’nın uçaklarını 3 yıldır kullanmamakta direnen Orman Bakanlığı , 2 yıldır yangın söndürme uçağı tedarikinde de büyük sorun yaşıyor.
2019 yılında orman yangınlarıyla mücadaleyi uçaksız yapmak zorunda kalan Bakanlık, 2020‘de yangınla mücadele için 4 uçaklı bir planlama yaptı ancak 2 uçak bulabildi.
2021‘de ise 5 uçak için ihaleye çıkıp 3 uçak için anlaşma yapabildi. Ancak ihaleyi alan CMC Savunma uçakları sözleşmede belirlenen 1 Haziran tarihinde getirmedi ya da getiremedi.
Türkiye’nin en güzel ormanları en az 30 gün yangın uçağı bulunamadığı için savunmasız kaldı.
Bakanlık alelacele, gizli kapaklı yeni bir ihale daha düzenledi. Araştırmaların sonunda uçak bulunamadı ama iki Amerikan yapımı CH-47 Chinook helikopter bulundu. Bu helikopterlere normalin 5 katı fiyat verildiği ortaya çıktı.
DÜNYANIN DÖRT BİR YANINDA UÇAK ARAMAYA BAŞLADILAR
İhale, Haziran ayında getirmesi gereken uçakları zamanında getirmeyen şirkete, 21-b usulüyle yine özel olarak davet edilen CMC Savunma’ya verildi.
THK kayıtlarda işin ortağı gibi görünse de, asıl paranın bu konuda ruhsatı bile olmayan CMC’ye aktarıldığı, THK’nın ise sadece ruhsat karşılığı iş ortağı olarak gösterilerek küçük bir pay aldığı kaydediliyor.
İKİ HELİKOPTERİN GÜNLÜK KİRASI 758 BİN TL
8 Temmuz’da imzalanan sözleşmeye göre Muğla’da konuşlanacak helikoptere 15 Temmuz-31 Ekim tarihleri arasında toplam 163.5 saat için 41 milyon 365 bin TL ödenecek. Buna göre bir helikoptere bir gün için ödenecek miktar tam 379 bin TL olacak.
Aynı şekilde İzmir’de konuşlanacak helikopter için de aynı gün imzalanan sözleşmeye göre 379 bin TL ödenmesi kayıt altına alındı. Bu iki helikopterin günlük kirası ise ortalama 758 bin TL anlamına geliyor.
Fiyatın normalin en az 5 katı civarında olduğunu vurgulayan uzmanlar, Orman Bakanlığı’nın zamanında planlama yapmaması ve yangın sezonunun ortasında kiralama yapmak zorunda kalmasının da fahiş fiyatta etkili olduğunu kaydetti.
BAKANLIK BUNU GEÇEN YIL DA YAPTI
2019 yılında yapılan ihale de 18 helikopter için 5 aylık 105 milyon lira ödenmişti. Bu her bir helikopter için günlük ortalama 38 bin 126 lira ediyor.
Orman Bakanlığı’nın 13 Şubat 2020’de açtığı ihalede de 25 helikoptere 6 ay için 142 milyon TL ödendi. Açık usülde yapılan bu ihalede helikopter başına ödenen kira 31 bin 381 lira olmuştu.
Su atma kapasiteleri hesaplandığında da 2019 ve 2020 yılındaki bu rakamlar son ihaledekinin en az beşte biri düzeyinde kalıyor.
2020 yılında da planlandığı kadar uçak bulunamayınca ikinci bir helikopter ihalesi açan Bakanlık, 24 Haziran 2020’de imzalanan sözleşmeye göre bir helikoptere 107 gün için 23.1 milyon TL yani günlük 216 bin lira ödemek zorunda kalmıştı.
Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde 12 Chinook helikopter bulunuyor.
3 YIL ÖNCE KURULAN CMC SAVUNMA’NIN HİÇ HAVACILIK DENEYİMİ YOK
Orman Bakanlığı’ndan peş peşe özel davetle ihaleler alan CMC Savunma son iki yılda ortaya çıktı. Sektörde kimsenin tanımadığı, orman yangınları konusunda hiçbir deneyimi olmayan CMC Savunma 2019 yılında Ankara'da Can Çolak tarafından 100 bin lira sermaye ile kurulmuş. Kayıtlarda, şirketin, 2020 yılında Baki Sezek’e, 2021’de de Cem Çolak’a devredildiği görünüyor. Cem Çolak’ın ikametgah adresi Los Angeles görünüyor. Cem Çolak, CS Group bünyesinde yer alan İstanbul merkezli çok sayıda şirketin uzun yıllardır yönetiminde yer alan bir isim.
KATAR’DA OFİSLERİ VAR
Enerji, bilişim, inşaat sektörlerinden faaliyet gösteren CS Group’un yanı sıra Çolak 2015 yılında 100 bin lira sermaye ile CMC Holding adlı bir şirket kuruyor. Holdingin bünyesinde Trizyum İnşaat ve CD İnşaat adlı iki şirket bulunuyor.
Şirketin internet sitesine göre, CMC Holding'e bağlı, Türkiye ve diğer ülkelerde kurulmuş şirketler 4 ana başlık altında İstanbul, Ankara, Londra, Dubai, Amsterdam, Los Angeles, Seul ve Doha ofisleri ile faaliyetlerini sürdürüyor. (SÖZCÜ)