ATB'nin 10 y?l önce 'Sizin Oralar?n Nesi Me?hur?' slogan?yla ba?latt??? Yöresel Ürünler Fuar? YÖREX, Türkiye Odalar ve Borsalar Birli?i (TOBB), Türk Patent ve Marka Kurumu gibi kurumlar?n deste?iyle, Anadolu'nun binlerce y?ll?k yöresel ürünlerine co?rafi i?aret z?rh? kazand?rmak için çal??malar yap?yor.
109'DAN 633'E ÇIKTI
Bu çal??malar kapsam?nda 10 y?l önce 109 olan co?rafi i?aretli ürün say?s? 633'e, ba?vuru a?amas?ndaki ürün say?s? da 694'e yükseldi. Bu süreçte Türkiye'nin 5 yöresel ürünü de Avrupa Birli?i'nden (AB) co?rafi i?aret almay? ba?ard?, 16 ürün ise ba?vuru a?amas?nda.
TÜRK?YE CO?RAF? ??ARET HAR?TASI
2020 y?l?nda pandemi nedeniyle yap?lamayan YÖREX kapsam?nda ATB, online olarak yöresel ürünlerin fark?ndal?k çal??malar?n? devam ettirdi. ATB, bugüne kadar co?rafi i?aret tescili al?nan ve co?rafi i?aret tescili ba?vurusu yap?lan yöresel ürünlerle ilgili Türkiye'nin yedi bölgesi, 81 ilinin haritas?n? ç?kard?. Buna göre Türkiye'de co?rafi i?aret tescili ile korunan yöresel ürün say?s? 633, ba?vurusu devam edenlerin say?s? ise 694 oldu.
(Foto?rafta Ali Çand?r)
KARADEN?Z ?LK SIRADA
ATB Ba?kan? Ali Çand?r'?n sosyal medya hesaplar?ndan payla?t??? Türkiye'nin 7 bölgesine ait co?rafi i?aretli ürünler ve co?rafi i?aret ba?vurusu yap?lan ürünlerle ilgili haritalara göre, en fazla co?rafi i?aretli ürüne sahip bölge 143 yöresel ürünle Karadeniz Bölgesi. Di?er bölgeler s?ras?yla Ege 100, Güneydo?u 91, ?ç Anadolu 82, Akdeniz 73, Marmara 63, Do?u Anadolu 62 yöresel ürün co?rafi i?aretli.
EN ÇOK GAZ?ANTEP'TE
Co?rafi i?aretli yöresel ürünlerde Gaziantep 37 ürünle ilk s?rada yer al?yor. En fazla co?rafi i?aretli ürüne sahip ilk 10 il ?öyle; ?anl?urfa 30, ?zmir 22, Kastamonu 18, Bolu ve Mersin 17'?er, Mu?la, Ayd?n 14'er, Manisa, Ankara, Kayseri ve Samsun 14'er.
BA?VURU L?DER? GÜNEYDO?U
Ba?vuruda Güneydo?u 154 ürünle ilk s?rada. ?ç Anadolu'nun 137, Karadeniz'in 115, Ege'nin 94, Marmara'n?n 61, Akdeniz'in 58, Do?u Anadolu'nun ise 53 ba?vurusuyla ilgili süreç devam ediyor. ?l olarak Diyarbak?r 69 ürünle ilk s?rada. ?lk 10 il ?öyle; Konya 60, Gaziantep 57, Ankara 28, Afyonkarahisar 20, ?zmir 19, Kastamonu 18, Bolu 17, Bursa 14, Antalya 12.
9 ÜRÜN TÜRK?YE
Bölgesel ürünlerin d???nda 9 ürün ise herhangi bir veya bölge konumland?r?lmadan Türkiye geneli olarak co?rafi i?aret tescili ald?. Bu ürünler ise geleneksel Türk ahududu, çilek, gül, kay?s? ve vi?ne likörleri, Türk rak?s? türleri ve Türk taz?s? olarak geçiyor. Ayr?ca 10 adet, yurt d??? men?eli Türkiye'ye getirilmi? ve co?rafi i?aret koruma hakk?na sahip ürün bulunuyor.
10 YILDA 6 KAT ARTTI
Türkiye'de 2020 sonu itibar?yla ç?kard?klar? haritalara göre 633'ü co?rafi i?aret alan, 694'ü de ba?vuru a?amas?nda ürün oldu?unu belirten ATB Ba?kan? Ali Çand?r, YÖREX'in ba?lad??? 10 y?l önce ise co?rafi i?aretli ürün say?s?n?n 109 oldu?unu belirterek, "Neredeyse 6 katl?k büyüme söz konusu. Yap?lan ara?t?rmalara göre Türkiye'de 3 bin 500 tane co?rafi i?aret alabilecek ürün varken, yakla??k yar?s?n? sa?lam?? durumday?z" dedi.
AVRUPA'DA 5 ÜRÜN TESC?LL?
Avrupa Komisyonu taraf?ndan co?rafi i?aret al?nan ürün say?s?n?n 5, ba?vuru a?amas?nda 16 ürün oldu?unu belirten Çand?r, "Gaziantep baklavas?, Ayd?n inciri, Ayd?n kestanesi, Malatya kay?s?s? ve en son Milas zeytinya?? AB'den tescil ald?. Bu do?rultuda çal??malar?m?z devam ediyor. Elbette co?rafi i?aret almak bu i?in hedefinin sonu de?il, ba?lang?c?" diye konu?tu.
YÜZDE 80'? GIDA ÜRÜNÜ
Olu?turulan bu fark?ndal?kla bundan sonra yap?lmas? gerekenleri anlatan Çand?r, "Co?rafi i?aret ald???m?z ürünlerin etraf?nda üreticilerin birle?mesi, kümelenmesi, birlikte hareket ederek bu ürünlerin hakk?- hukukunun korunmas? ve tan?t?m?n?n yap?lmas?yla geli?tirilmesi gerekiyor. Çünkü ?u anda gördük ki özellikle co?rafi i?aretli ürünlerimizin yüzde 80'ine yak?n? g?da ürünü. Bizim yerel, k?rsaldaki üretime daha çok ihtiyac?m?z var" dedi.
AVRUPA'DA 77 M?LYAR EURO
Co?rafi i?aret fark?ndal???yla birlikte insanlar?n hem gelirinin artaca??n? hem de ülke ekonomisine önemli katk? sa?lanaca??n? vurgulayan Çand?r, "Avrupa Birli?i'nde 2017 y?l?nda co?rafi i?aret pazar? hacmi 77 milyar Euro'lara ula?m??t?. Co?rafi i?aret fark?ndal???n? art?ran YÖREX'i, 2020 y?l?nda salg?n nedeniyle ertelemi?tik. Bu y?l 20- 24 Ekim tarihlerinde Antalya'da, Anadolu'nun bütün güzelliklerini bir araya getirmeyi planl?yoruz" diye konu?tu.
AVRUPA'DA TESC?LL? ÜRÜNLER
Avrupa Komisyonu taraf?ndan Türkiye'de 5 ürüne co?rafi i?aret tescili verildi. Gaziantep baklavas?, Ayd?n inciri, Ayd?n kestanesi, Malatya kay?s?s?, Milas zeytinya??, Avrupa Birli?i'nde co?rafi i?aret olarak tescil edildi. Ba?vuru a?amas?ndaki ürünler Afyon past?rmas?, Afyon sucu?u, Antakya künefesi, Antep lahmacunu, Antep f?st???, Edremit Körfezi ye?il çizik zeytini, Giresun tombul f?nd???, Kayseri mant?s?, Kayseri past?rmas?, Kayseri sucu?u, ?negöl köfte, Mara? çöre?i, Ça?layancerit cevizi, Mara? tarhanas?, Gemlik zeytini ve Milas ya?l? zeytini. Yay?mlanm?? ve itiraz süreci devam eden iki ürün de Bayramiç beyaz? ve Ta?köprü sar?msa??.