ABD ile Türkiye aras?ndaki S-400 krizi patlak verdi… ABD bas?n?na yans?yan haberlerde ve Shanahan’?n Akar’a gönderdi?i mektubun içeri?inde Türkiye’nin de kilit rol oynad??? F-35’lerle ilgili kritik bir hamle yap?ld??? ortaya ç?kt?. Amerika ve Türkiye aras?nda Ankara'n?n Rusya'dan sat?n ald??? S-400 füze savunma sistemleri konusunda görü? ayr?l?klar?n?n a??lmas? çabalar?nda somut ilerleme sa?lanmamas? üzerine ABD'den Türkiye'nin F-35 program?ndan ç?kar?lmas?na yönelik bir ad?m geldi. ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan Milli Savunma Bakan? Hulusi Akar'a yazd??? mektupta Amerika'da F-35 e?itimi alan Türk pilotlar?n 31 Temmuz'a kadar ayr?lacaklar? ve program kapsam?nda yeni e?itim verilmeyece?ini bildirdi. Shanahan’?n imzas?n? ta??yan mektup ve mektuba ili?tirilen belgede Türkiye'nin Rusya'dan S-400 savunma sistemi almaktan vazgeçmemesi halinde Türkiye'nin F-35 program?ndan ç?kar?lmas?na yönelik ba?ka hangi ad?mlar?n at?laca??na yer verildi.
Mektuba, Hulusi Akar’?n 6 Nisan’da yapt??? ABD temaslar?ndan duyulan memnuniyet vurgulanarak ba?larken, ABD ile Türkiye aras?ndaki ortakl??a büyük önem verildi?i belirtildi. Shanahan mektupta, Türk askerlerinin Rusya’da S-400 için e?itim almaya gitmelerinden dolay? hayal k?r?kl??? duydu?unu aktard?. Shanahan, “De?erli ili?kimizi devam ettirmeyi amaçlarken, S-400 sürecinin bitmemesi durumunda F-35 program?ndan Türkiye’yi ç?karaca??z” ifadesini kulland?. Haziran ay?nda 20, Temmuz ve Kas?m aylar? aras?nda da 14 olmak üzere toplam 34 ö?renci pilotun Amerika'ya e?itim için gelmesi planlan?yordu. ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan Milli Savunma Bakan? Hulusi Akar'a yazd??? mektupta Türk pilotlara art?k e?itim verilmeyece?ini ifade etti. Mektuba ili?tirilen ve “Türkiye'nin F-35 Program?ndan Ç?kar?lmas?” ad?n? ta??yan belgede “Bu e?itimler art?k gerçekle?meyecek çünkü Türkiye'nin F-35 program?na kat?l?m?n? ask?ya al?yoruz. Art?k bu sistemlerin kullan?lmas?nda yeterlilik kazan?lmas? gibi gereksinim olmayacak” ifadeleri kullan?ld?.?
“E??T?M GÖREN TÜRK ASKERLER? 31 TEMMUZ’A KADAR ABD’DEN AYRILACAK”
Patrick Shanahan mektubunda Arizona'daki Luke Hava Üssü'nde ve Florida'daki Eglin Hava Üssü'nde F-35 e?itimi alan 42 Türk ö?renci pilotun da 31 Temmuz'a kadar Amerika'dan ayr?lmas? gerekece?ini bildirdi. Ankara'ya Moskova ile yapt??? S-400 anla?mas?n?n NATO ile ili?kilere ve Türkiye ekonomisine zarar verme tehlikesi ta??d??? ve Rusya'ya fazla ba??ml? hale gelinmesiyle sonuçlanmas? riskinin oldu?u konusunda bir kez daha hat?rlatan Shanahan “De?erli ili?kimizi korumak istesek de, Türkiye S-400'leri almas? halinde F-35'leri alamayacak. S-400 konusunda hala yön de?i?tirme seçene?iniz var” ifadelerini kulland?.
“F-35 TOPLANTISINA TÜRK?YE KATILMAYACAK”
ABD Savunma Bakan Vekili Shanahan mektuba göre, Amerika F-35 program?nda yer alan bütün hükümet ve savunma sanayi liderlerinin program?n performans?n? de?erlendirmek üzere kat?laca?? CEO toplant?s?na Türkiye'nin kat?lmas?n? da planlam?yor. Söz konusu toplant? 12 Haziran'da yap?lacak. Shanahan mektubunda F-35 program?na ili?kin belgelerde yap?lacak güncellemelerin de Türkiye'nin kat?l?m? olmadan yap?laca??n? belirtti. Türkiye F-35 program?n?n ortaklar?ndan biri olarak toplam de?eri 9 milyar dolar? bulan 100 F-35 sava? uça?? almay? planlad???n? bildirmi?ti. Türk savunma sanayi ?irketleri ini? tak?m?, yak?t haznesi gibi parçalar? dahil olmak üzere F-35 uçaklar?n?n yakla??k 937 adet parças?n? üretiyor.
CAATSA YAPTIRIMLARINDAN AYRI
Shanahan mektubunda Türkiye'nin F-35 program?ndan ç?kar?lmas?na yönelik ad?mlar?n Amerika'n?n Has?mlar?yla Yapt?r?mlar Yoluyla Mücadele ad? verilen ve CAATSA ?eklinde k?salt?lan yasa kapsam?nda yapt?r?mlardan ayr? oldu?unu vurgulad?. CAATSA kapsam?nda Türkiye'ye yapt?r?m uygulanmas? konusunda Kongre'de her iki partide de kararl?l???n oldu?unun alt?n? çizdi.
“ETK?Y? EN AZA ?ND?RMEYE ÇALI?IYORUZ”
ABD F-35 sava? uçaklar?n?n Türkiye taraf?ndan üretilen parçalar?n?n üretimini de ba?ka bir yere ta??may? planl?yor. Pentagon Türkiye'nin Amerika'n?n koydu?u ve Patrick Shanahan'?n mektubuna ili?tirilen belgede de ortaya konulan takvime uydu?u taktirde, Türkiye'nin programdan ç?kar?lmas?n?n F-35 program?na etkisini en aza indirebilece?i kan?s?nda. Pentagon'da bas?n mensuplar?na bilgi veren ABD Savunma Bakanl??? Müste?ar? Ellen Lord Türkiye’nin F-35 program?n a kat?l?m?n?n ask?ya al?nmas? süreci için “Son derece disiplinli ve a?amal? bir geçi? yapmaya çal???yoruz” ifadesini kulland?.
ERDO?AN “GER? DÖNÜ?Ü YOK” DEM??T?
Türkiye ise ABD'den gelen uyar?lara ra?men S-400 al?m?ndan vazgeçmeyecek gibi görünüyor. Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an Sal? günü yapt??? aç?klamada Türkiye'nin Moskova ile yapt??? anla?madan geri ad?m atmas?n?n söz konusu olmad??? mesaj?n? vermi?ti. Milli Savunma Bakan? Hulusi Akar da 22 May?s'ta yapt??? aç?klamada Türk askeri personelin S-400 sistemini kullanmak üzere e?itim amaçl? olarak Rusya'da oldu?unu söylemi?ti. Rusya'n?n savunma ?irketi Rostec'in yöneticisi Sergey Çemezov Cuma günü yapt??? aç?klamada Türkiye'ye S-400 füze sistemlerinin iki ay içinde teslimat?n?n ba?layaca??n? belirtti. ABD Savunma Bakanl??? Müste?ar? Ellern Lord “S-400'lerin al?m?n? durduracaklar? konusunda umutluyuz. F-35 program?nda kalmalar?n? isteriz” dedi. Ankara, Türkiye’nin üretim sürecinde kilit konumda oldu?u F-35’leri sat?n almak istedi?ini aç?klam??t?. Türkiye geçti?imiz dönemde toplam de?eri 9 milyar dolar olan 100 sava? uça?? almak istedi?ini duyurmu?tu. ABD’de ?u an 4 Türk askeri e?itim görürken, 2 Türk pilotu da ABD'deki üste görev al?yor. ABD ordusundan al?nan bilgiye göre ?u an 6 Türk yetkili ile birlikte 2 Türk hava teknikerinin de e?itim gördü?ü belirtildi. (SÖZCÜ)